قلب فلسفه اسلامي

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: قلب فلسفه اسلامي

حكمت‌و فلسفه- افضل‌الدّين محمّد بن حسن مرقي كاشاني معروف به بابا افضل از عرفا، حكما، نويسندگان وشاعران قرن ششم و اوايل قرن هفتم است كه در نگارش نثر فارسي دستي قوي داشت و در سرودن رباعي عارفانه استاد بود.

دكتر ذبيح‌الله صفا درباره وي مي‌نويسد: «بزرگترين فيلسوف اين عهد (= قرن هفتم و هشتم) كه بايد او را بازمانده روزگار پيشين دانست خواجه افضل الدّين محمّد بن حسن مرقي كاشاني معروف به بابا افضل است كه نسب تعليم خواجه نصيرالدّين طوسي از يك راه يعني از راه تعلّم نزد كمال‌الدّين محمّد حاسب، از شاگردان افضل‌الدّين كاشاني، بدو مي‌رسيد... كارهاي افضل‌الدّين از چند باب شايسته تحقيق و مطالعه دقيق است.

نخست آنكه او با نگارش رسالات متعدّد شيواي خود به زبان فارسي يا با ترجمه بعضي از رسائل فلسفي بدين زبان و با ورود در مباحث مختلف حكمي و جست‌وجوي اصطلاحات روان و سهل و گنجانيدن آنها در عبارات مستحكم كه هم جنبه معني و هم جانب لفظ در آن به كمال است، سودمندترين كار را براي بخشيدن ارزش حكمي بدان كرده است و قيمت كار او بر اثر وسعت و اشتمال آن بر مباحث منظّم مختلف از ارزش كارهاي فيلسوفان پارسي‌گوي پيشين كمتر نيست.

ديگر آنكه او فيلسوفي مدرسه‌اي و متوقّف در عقايد پيشينيان و متحجّر در اصطلاحات و گفتارهاي آنان نيست بلكه مبتكر و صاحب‌نظر و گاه تأويل‌كننده و راه جوينده به حقايق جديد يا توجيهات تازه است و حتّي انديشه‌هاي حكمي او از كتاب و رساله تجاوز مي‌كند و به تقريرات و نامه‌هاي او و به اشعارش مي‌رسد و اين نشان مي‌دهد كه در واقع مرد انديشنده‌اي است كه پيوستگي انديشه‌هاي خود را همه جا حفظ مي‌كند و فقط به درس و وسايل درس يعني كتاب و رساله انحصار نمي‌بخشد. ديگر آنكه او در ضمن تحقيقاتش بسيار به آيات استناد قلب فلسفه اسلامي افضل‌الدّين محمّد بن حسن مرقي كاشاني معروف به بابا افضل از عرفا، حكما، نويسندگان وشاعران قرن ششم و اوايل قرن هفتم است كه در نگارش نثر فارسي دستي قوي داشت و در سرودن رباعي عارفانه استاد بود.

دكتر ذبيح‌الله صفا درباره وي مي‌نويسد: «بزرگترين فيلسوف اين عهد (= قرن هفتم و هشتم) كه بايد او را بازمانده روزگار پيشين دانست خواجه افضل الدّين محمّد بن حسن مرقي كاشاني معروف به بابا افضل است كه نسب تعليم خواجه نصيرالدّين طوسي از يك راه يعني از راه تعلّم نزد كمال‌الدّين محمّد حاسب، از شاگردان افضل‌الدّين كاشاني، بدو مي‌رسيد... كارهاي افضل‌الدّين از چند باب شايسته تحقيق و مطالعه دقيق است. نخست آنكه او با نگارش رسالات متعدّد شيواي خود به زبان فارسي يا با ترجمه بعضي از رسائل فلسفي بدين زبان و با ورود در مباحث مختلف حكمي و جست‌وجوي اصطلاحات روان و سهل و گنجانيدن آنها در عبارات مستحكم كه هم جنبه معني و هم جانب لفظ در آن به كمال است، سودمندترين كار را براي بخشيدن ارزش حكمي بدان كرده است و قيمت كار او بر اثر وسعت و اشتمال آن بر مباحث منظّم مختلف از ارزش كارهاي فيلسوفان پارسي‌گوي پيشين كمتر نيست.

ديگر آنكه او فيلسوفي مدرسه‌اي و متوقّف در عقايد پيشينيان و متحجّر در اصطلاحات و گفتارهاي آنان نيست بلكه مبتكر و صاحب‌نظر و گاه تأويل‌كننده و راه جوينده به حقايق جديد يا توجيهات تازه است و حتّي انديشه‌هاي حكمي او از كتاب و رساله تجاوز مي‌كند و به تقريرات و نامه‌هاي او و به اشعارش مي‌رسد و اين نشان مي‌دهد كه در واقع مرد انديشنده‌اي است كه پيوستگي انديشه‌هاي خود را همه جا حفظ مي‌كند و فقط به درس و وسايل درس يعني كتاب و رساله انحصار نمي‌بخشد. ديگر آنكه او در ضمن تحقيقاتش بسيار به آيات استناد و اشاره مي‌كند و در آنها چنان كه بحثهاي وي اقتضا مي‌نمايد به تأويلات و توجيهات دست مي‌زند...»

تاريخ درج: 26 خرداد 1387 ساعت 09:27 تاريخ تاييد: 26 خرداد 1387 ساعت 10:31 تاريخ به روز رساني: 26 خرداد 1387 ساعت 10:05
يکشنبه 26 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 130]