گفتگوي جام‌جم با مارگرت سدون ، فضانورد سابق ناسا

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
گفتگوي جام‌جم با مارگرت سدون ، فضانورد سابق ناسا

راه دشوار زنان به سوي فضا جام جم آنلاين: هفته گذشته سالگرد پرواز والنتينا ترشكوا ، نخستين زن به فضا بود. اگرچه شوروي‌ها ابتداي برنامه فضايي خود خيلي زود ترشكوا را به مدار زمين فرستادند ، اما اين كار بيشتر براي تكميل ويترين افتخارات آنها در كسب رتبه‌هاي اول در پروازهاي فضايي سرنشين‌دار به شمار مي‌رفت و بعد از آن زنان راه طولاني‌اي را براي وارد شدن به فضا طي كردند. ناسا كه در سال‌هاي بعد تبديل به قطب فعاليت‌هاي فضايي سرنشين‌دار شد و توانست 40 سال پيش با فتح ماه گام بزرگي از نظر صنايع و فناوري فضايي بردارد، درباره حضور زنان در فضا بسيار سخت‌گيرتر بود. از زماني كه آلن شپرد به عنوان اولين فضانورد آمريكايي به مدار زمين رفت تا زماني كه سالي رايد به عنوان اولين زن فضانورد آمريكايي از مرزهاي زمين گذشت 22 سال فاصله بود. زنان آمريكايي در اين مدت تلاش‌هاي زيادي را به انجام رساندند تا ناسا و دولت را متقاعد كنند درهاي برنامه‌هاي فضايي خود را به روي ايشان بگشايد. يكي از اولين زناني كه وارد برنامه فضايي ناسا شد، دكتر مارگارت رها سدون بود. او در سال 1947 در ايالت تنسي به دنيا آمده بود و زماني كه نخستين ماهواره و انسان به فضا رفتند آنقدر بزرگ بود كه اهميت اين رويداد را درك كند و از همان زمان روياي سفر به فضا را در سر داشت. او در رشته پزشكي تحصيل كرد و در سال 1978 توانست وارد برنامه فضايي ناسا شود و در رده اولين گروه زنان پذيرفته شده در اين برنامه در كنار سالي رايد و 4 زن ديگر قرار گرفت. او 3 بار با شاتل‌هاي فضايي ديسكاوري و كلمبيا به فضا رفت و در مجموع بيش از 30 روز را در فضا سپري كرده است. در گفتگويي كه در پي مي‌خوانيد، دكتر سدون از چگونگي راه يافتن خود و زنان به برنامه پروازهاي سرنشين‌دار ناسا و لحظات ماندگار سفر به فضا صحبت مي‌كند. ذكر اين نكته ضروري است كه اين گفتگو با همكاري صميمانه بروس مك اندلس، فضانورد برجسته ناسا امكان‌پذير شد. روياي اكتشافات فضايي يكي از كهن‌ترين و قديمي‌ترين روياهايي است كه انسان در طول تاريخ آن را همراه خود داشته است. شما تجربه سفر به فضا را داريد و اين چيزي است كه نسل‌هاي متمادي مي‌توانستند تنها روياي آن را در سر بپرورانند. مايلم به عنوان انساني كه چنين تجربه بي‌نظيري را از سر گذرانده‌ايد به ما بگوييد كه نگاه شما به اكتشافات فضايي چيست؟ از نظر من معني نهفته در دل اكتشافات فضا تلاش انسان براي توسعه دانش بشري به فراسوي مرزهايي است كه اينجا روي زمين دسترسي به آن براي ما ممكن است. فكر مي‌كنم همه اشكال اكتشافات فضايي در اين قالب جاي مي‌گيرند؛ چه رصدهايي كه از سياره خودمان انجام مي‌دهيم، چه كاوشگر‌هاي روباتيكي كه به گوشه و كنار منظومه شمسي مي‌فرستيم و چه سفرهاي سرنشين‌دار فضايي. همه اينها بخش‌هاي به هم پيوسته‌اي از اكتشافاتي است كه هميشه بخشي از طبيعت انسان را تشكيل مي‌داده است. ما مي‌كوشيم به مدد كنجكاوي ذاتي كه داريم به دركي از نادانسته‌ها دست پيدا كنيم و براي رسيدن به اين منظور تمام تلاش خود را انجام مي‌دهيم تا با كمك روش‌هاي مهندسي و علمي‌ رو به رشدمان اين خواسته‌ها را امكان‌پذير كنيم. البته از جنبه شخصي و براي من جذاب‌ترين بخش سفر به فضا اين بود كه مي‌ديدم چگونه انسان‌ها مي‌توانند از لحاظ رواني و فيزيكي خود را با شرايط دشوار اين سفرها تطبيق دهند تا بتوانند سفري امن‌تر و لذت‌‌بخش‌تر را در كنار يكديگر تجربه كنند. خيلي از مردم و بخصوص نوجوانان دوست دارند بدانند چطور كسي اين شانس را پيدا مي‌كند تا به فضا سفر كند. شما براي اين‌كه وارد برنامه فضايي شويد چه روندي را طي كرديد؟ زماني كه من نوجوان بودم، تنها خلبانان مرد اجازه ورود به برنامه‌هاي فضايي را داشتند و شانسي براي زنان در اين خصوص وجود نداشت، اما همان‌طور كه برنامه‌هاي فضايي بسرعت پيشرفت مي‌كرد و در عين حال درهاي بيشتري در بازار كار به روي زنان باز مي‌شد، اين انتظار در من به وجود آمد كه روزي خواهد رسيد آنها نيازمند پزشكاني خواهند شد كه خدمات پزشكي را در فضا ارائه دهند و ناچارند از زنان نيز بخواهند تا بخشي از تيم آنها در فضا را تشكيل دهند. اين يكي از دلايلي بود كه باعث شد تا من راه تحصيلات پزشكي را در پيش بگيرم و پزشك شوم. در كنار آن من دوره‌هاي پروازي را نيز پشت سر گذاشتم. زماني كه دوره آموزشي خود به عنوان جراح را پشت سر گذاشتم متوجه شدم ناسا به دنبال دانشمنداني براي همكاري در پروژه شاتل‌هاي فضايي است و براي نخستين بار از آغاز برنامه‌هاي فضايي خود آماده است تا زنان را نيز به برنامه آموزشي فضانوردان بپذيرد. يكي از فلاسفه روم باستان به نام سنكا زماني گفته بود: «شانس در جايي بروز پيدا مي‌كند كه فرصت‌ها به ملاقات آمادگي‌هاي افراد بروند.» من هم آدم بسيار خوش شانسي بودم كه اعتبار و مشخصات لازم براي ثبت‌نام در اين برنامه را داشتم تا به عنوان اولين گروه منتخب فضانوردان براي برنامه شاتل‌هاي فضايي انتخاب شوم. در اين گروه 6 زن نيز حضور داشتند و بدين ترتيب من وارد برنامه‌هاي فضايي شدم. زماني كه كودك بوديد، فضا براي شما چه معنايي داشت؟ آيا گمان مي‌كرديد روزي اين فرصت را پيدا كنيد تا به فراسوي مرزهاي سياره زمين سفر كنيد؟ براي من اكتشافات فضايي هيجان‌انگيزترين مرزهاي موجود در پيش روي نسل ما را ترسيم مي‌كرد. مدت‌هاي طولاني بود كه بشر با شيفتگي و هيجان به آسمان مي‌نگريست و در نگاه خود اشتياق و اميد سرشاري براي كسب درك بهتري درباره آنها را دنبال مي‌كرد. زماني كه اسپوتنيك، نخستين ساخته دست بشر به فضا رفت و زماني كه گاگارين و شپرد به عنوان نخستين انسان‌هاي سياره ما به فضا سفر كردند، من به اندازه كافي بزرگ بودم كه اهميت اين رويداد براي آينده بشريت را درك كنم. از وقتي كودك بودم مي‌دانستم تا پيش از آن‌كه من تحصيلات خود را تمام كنم پروازهاي بسياري به فضا صورت خواهد گرفت. پس به خودم گفتم اگر به اندازه كافي سخت كار و تلاش كنم در يكي از پروازهاي فضايي آينده به فضا حتما جايي خواهم داشت. شما يكي از نخستين زنان آمريكايي هستيد كه وارد برنامه‌هاي فضايي اين كشور شديد، اما اين راه آساني براي زنان نبود كه بتوانند در اين برنامه‌ها حضور پيدا كنند. مي‌خواهم بدانم زنان در ايالات متحده براي ورود به برنامه‌هاي فضايي و سفر به فضا با چه چالش‌هايي مواجه بوده‌اند. من براي هميشه مديون و سپاسگزار زناني خواهم ماند كه از ابتدا از ناسا و دولت مي‌خواستند اجازه دهند زنان نيز به فضا سفر كنند. در آغاز برنامه‌هاي فضايي تنها خلباناني كه وظيفه آزمايش هواپيماها را به عهده داشتند و به آنان خلبانان آزمونگر گفته مي‌شد اجازه ورود به برنامه‌هاي فضايي را داشتند و زنان نيز اجازه نداشتند خلبان آزمونگر شوند. وقتي در نيمه دهه 60 دانشمندان نيز به برنامه‌هاي فضايي راه يافتند، بار ديگر زنان شجاع دولت را مورد پرسش قرار دادند كه چرا به زنان دانشمند اجازه ورود به اين برنامه‌هاي فضايي داده نمي‌شود. از آن پس بود كه زنان بيشتر آموزش‌هاي هوايي و علمي‌ را دنبال كردند. فشارها و تلاش‌هاي زنان باعث شد تا هرچه بيشتر فرصت كسب شغل‌هاي مختلف در صورت داشتن صلاحيت برابر با مردان را به دست آورند. سرانجام آنقدر اين تلاش‌ها ادامه داشت كه ديگر بهانه‌اي براي دولت و ناسا باقي نماند كه برنامه فضايي را مختص مردان بداند و بتواند زنان را از آن دور كند و سرانجام در سال 1977 ناسا مجبور شد درهاي خود را روي پذيرش زنان آزموده و توانا براي مشاركت در برنامه‌هاي فضايي باز كند. شما در تجربه سفرهاي فضايي خود در مجموع بيش از 30 روز را در فضا سپري كرده‌ايد. به عنوان كسي كه چنين تجربه يكتايي را از سر گذرانده، فكر مي‌كنيد مهم‌ترين دستاورد حضور در فضا براي ما چه بوده است؟ براي من بزرگ‌ترين دستاورد برنامه‌هاي فضايي اين است كه امروز انسان توانايي يافته كه سفر خود به فضا را با امنيتي نسبي به انجام برساند. ما آموخته‌ايم كه بدن انسان به گونه شگفت‌انگيزي داراي قابليت سازگاري با محيط است و حتي مي‌تواند تا حد زيادي خود را با بي‌وزني كه هيچ سابقه‌اي از آن در دوران تكامل انسان وجود نداشته است، تطبيق دهد. بزرگ‌ترين دستاورد برنامه‌هاي فضايي اين است كه امروز انسان توانايي يافته سفر خود به فضا را با امنيتي نسبي به انجام برسانددانشمندان و مهندسان همكاري تنگاتنگي با يكديگر دارند تا ابزارهايي بسازند كه به انسان اجازه بدهند با تمام قدرت مشاهده‌گري خود به مقاصد دورتري از سياره مادري خود سفر كند و به كشف چيزهايي بپردازند كه هيچ‌گاه توسط ربات‌ها قابل فهم نيست. فناوري فضايي همچنين باعث شده است جهشي چشمگير در توسعه فناوري به وقوع بپيوندد. همچنين مساله سفر به فضا باعث شده است نخبه‌ترين مغزهاي جهان با هيجاني بزرگ به حل مشكلات پيش رو بپردازند. بسياري از اين كشفيات ، امروزه به كمك زندگي ما در جهان آمده‌اند ؛ مسائلي مانند ماهواره‌ هاي هواشناسي و مخابراتي ، ابزارهاي تصويربرداري و عكاسي ، كوچك‌سازي ابزارهاي پزشكي ، ابزارهاي مشاهداتي خودكار ، امكان بناي سازه‌ها با كمك ربات‌ها، ساخت و اختراع مواد پيشرفته و امثال آن. در يك كلام داشتن اهداف بزرگ است كه مغزهاي جوان ما را بر مي‌انگيزد تا جهان را گامي‌ به جلو ببرند. شما تجربه‌هاي مختلفي را در فضا از سر گذرانده‌ايد؛ اما مي‌خواهم از يكي از ممتازترين لحظات اين سفرها بپرسم. وقتي براي نخستين بار از پنجره شاتل فضايي به بيرون نگاه كرديد و سياره زمين را معلق در فضا ديديد. در آن زمان چه احساسي را تجربه كرديد؟ وقتي من در فضا بودم و به زمين مي‌نگريستم چيزي كه برايم به گونه چشمگيري قابل توجه مي‌آمد اين واقعيت بود كه تمام سياره ما در حقيقت چيزي جز يك كره كوچك در پهنه بيكران فضا نيست. از فضا هيچ مرز روشني ميان ملت‌ها و كشورها ديده نمي‌شود و همه چيز روي زمين در ارتباط با هم قرار دارند. به همين دليل است كه اگر همه ما مواظب سياره مادري خود نباشيم هيچ يك از ما شانسي براي بقا نخواهيم داشت. حتما در فضا لحظات ويژه‌اي را سپري كرده‌ايد. آيا مي‌توانيد لحظه‌اي را به عنوان فراموش نشدني‌ترين خاطره خود از فضا نقل كنيد؟ خاطره انگيزترين رويداد براي من زماني بود كه از فضا با پسرم در كلاس درسش صحبت كردم. او از من خواسته بود تا برخورد متفاوتي نسبت به او نداشته باشم تا احساس خجالت نكند. هريك از دانش آموزان كلاس مي‌توانست يك سوال بپرسد و او هم مثل بقيه سوال خود را پرسيد. در انتها زماني كه مكالمه من با كلاس درس آنها داشت به پايان مي‌رسيد صداي ضعيفي را شنيدم. پسرم بود كه مي‌گفت مادر دوستت دارم و اميدوارم سفر امني به خانه داشته باشي. يك مادر هميشه چنين لحظاتي را در ذهن خود حك مي‌كند. شما و همكارانتان باعث شده‌ايد افراد زيادي در سراسر جهان تحت تاثير قرار بگيرند و بويژه زنان و دختران زيادي كار سخت و پشتكار شما را تحسين مي‌كنند. فكر مي‌كنيد چه چيزي مي‌توانيد درباره روياهاي ايشان به آنها بگوييد؟ همه مردم و بويژه زنان بايد روياهاي بزرگ و مهمي‌ در سر داشته باشند. هرچقدر بيشتر كار كنيم و بيشتر آماده باشيم فرصت و شانس بيشتري براي تحقق اين روياها در اختيار ما قرار خواهد گرفت. اگر فكر مي‌كنيد نمي‌توانيد دقيقا به آنچه مي‌خواهيد برسيد شايد بتوان مسير و راه ديگري پيدا كرد كه از آن راه بتوان تغييري در جهان ايجاد كرد و آن را يك گام به جلو برد. اجازه دهيد در پايان بار ديگر به اكتشاف‌هاي فضايي بازگردم. اين اكتشافات بسيار گران‌قيمت و خطرناك هستند. بسياري از مردم هنوز مي‌پرسند چرا با وجود اين هزينه و خطرها بازهم بايد به اين اكتشافات بپردازيم. مي‌خواهم پاسخ شما را به اين پرسش بدانم و اين‌كه شما آينده حضور انسان و بويژه زنان را در فضا چگونه مي‌بينيد؟ در تمام طول تاريخ بشر، اكتشافات گران و خطرناك بوده است. هميشه پاداشي كه در نهايت انسان گرفته از هزينه و خطرات آن بيشتر بوده است. گاهي ابتدا معلوم نيست پاداش آن ماجراجويي تا كجا‌ها مي‌تواند گسترش يابد مانند زماني كه كريستف كلمب سرزمين‌هاي جديد را كشف كرد اما سرانجام اهداف بزرگ نمايان مي‌شوند و بسياري به اين كشفيات مي‌پيوندند. تا قرن پيش زنان نقش اندكي در سفرهاي اكتشافي داشتند، اما امروز همه مردم زمين از زن و مرد در كنار هم قرار گرفته‌اند تا به نقاط جديدتر و افق‌هاي گسترده‌تري دست پيدا كنند و اين موضوع در فضا هم دنبال خواهد شد. از فرصتي كه در اختيار روزنامه جام‌جم قرار داديد، سپاسگزارم /1001/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]