واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، آسمان تيره و تار تهران اين روزها بيش از هر زمان ديگر وضعيت بحراني هواي اين كلانشهر را به نمايش گذاشته است و كارشناسان تاكيد دارند كه با توجه به ادامه پديده وارونگي هوا اين روند تا چند روز ديگر نيز همچنان ادامه خواهد يافت و با سرد شدن هوا حتي احتمال تشديد آن نيز مي رود. آلودگي هوا اكنون فقط مشكل تهران نيست و اخبار منتشره در رسانه ها نشانگر آلوده بودن هواي بسياري از شهرهاي صنعتي كشور دارد، اگرچه در اين ميان وضعيت هواي تهران به دليل جمعيت فراوان و موقعيت جغرافيايي آن، بحراني تر گزارش مي شود. بسياري از مردم، وجود خودروهاي فرسوده، ترافيك تهران، انبوه كارخانه ها و واحدهاي توليدي در اطراف اين شهر و ادامه فعاليت كارگاه ها با آلايندگي زياد در كوچه و پس كوچه هاي پايتخت را از عوامل مهم آلودگي هواي شهرهاي بزرگ مي دانند. آنان با اشاره به وجود قوانين و مقررات سختگيرانه در رابطه با محيط زيست، اعتقاد دارند كه در صورت قاطعيت دولتها و مقامات شهري در اجراي اين قوانين، آلودگي هواي شهرهاي بزرگ كشور به حد اضطرار - كه اكنون دچار آن هستيم- نمي رسيد. اين در حالي است كه موضوع حفاظت از محيط زيست از بدو تاسيس نظام جمهوري اسلامي ايران بر اساس تعاليم اسلام و اهميت آن در توسعه پايدار مورد توجه قرار گرفته و به عنوان يكي از اصول قانون اساسي مطرح شده است. * قوانين زيست محيطي در اصل پنجاهم قانون اساسي آمده است: در جمهوري اسلامي،حفاظت از محيط زيست كه نسل امروز و نسل هاي بعد بايد در آن حيات اجتماعي رو به رشدي داشته باشند، وظيفه عمومي تلقي مي شود. از اين رو فعاليت هاي اقتصادي و غير آن كه با آلودگي محيط زيست يا تخريب غير قابل جبران آن ملازمه پيدا كند، ممنوع است . هيات وزيران در خرداد ماه 1369 موضوع حفاظت از محيط زيست را در دستور كار خود قرار داد و مصوبه اي را در رابطه با انتقال صنايع آلاينده محيط زيست و مزاحم به خارج از شهر تصويب كرد كه اجراي اين قانون به هنگام تاسيس با استقبال گسترده روبرو و مقرر شد صنايع آلاينده در شهرك هاي اطراف تهران مستقر شوند اما متاسفانه با فروكش كردن فشارها، اين تصميم گيري نتايج منفي بر توليد داشت و بسياري از فعالان بخش توليد را دچار مشكل كرد. * قانوني كه خوب اجرا نشد با اجراي اين مصوبه، انتظار مي رفت در مدت كوتاهي شهرك هاي صنعتي اطراف تهران با خروج اجباري تمامي كارگاه هاي و كارخانه هاي آلاينده محيط زيست و يا مزاحم از شهر رونق گيرند اما اجراي ناقص آن نه تنها باعث كندي روند توسعه شهرك هاي صنعتي شد بلكه رواج رقابت ناسالم به ضرر شركت هاي منتقل شده به اين شهرك ها را در پي داشت. واحدهاي منتقل شده به شهرك ها علاوه بر انجام هزينه ساخت سيلو و تجهيزات در محل جديد، مجبور به تحمل هزينه هاي بيشتر در بخش نيروي كار بودند و براي رسيدن به كارگاه خود ناچار به پيمودن دهها كيلومتر راه شدند كه خود بروز مشكل در مديريت كارخانه و جذب نيروي هاي متخصص به اين شهرك ها را نيز در پي داشت. از سال 1370 نيز با مطرح شدن موضوع واردات خودرو، ايجاد محدوديت براي واردات خودروهايي كه آلايندگي زياد دارند مطرح شد و هيات وزيران در تيرماه همان سال ضوابط ورود خودرو را با تاكيد بر تلاش براي كاهش ميزان آلايندگي هوا تصويب كرد. در فروردين سال 1373 نيز مصوبه ديگري در اين رابطه ابلاغ شد. مجلس شوراي اسلامي هم در ارديبهشت سال 1374 قانوني را در حمايت از محيط زيست تصويب كرد كه آيين نامه اجرايي آن در سال 1381 به تصويب هيات دولت رسيد و براي اجرا به دستگاه هاي اجرايي ابلاغ شد، اما اين همه مصوبه، براي تلطيف هواي تهران و شهرهاي بزرگ كافي نبود. نمايندگان مجلس در اين قانون با تاكيد بر لزوم تحقق اصل پنجاهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، همه اشخاص حقيقي و حقوقي را مكلف به اجراي قوانين مرتبط با محيط زيست كردند. براساس اين قانون، وجود و پخش يك يا چند آلوده كننده اعم از جامد، مايع ، گاز، تشعشع پرتوزا و غير پرتوزا در هواي آزاد به مقدار و مدتي كه كيفيت هوا را براي انسان و يا ساير موجودات زنده و يا گياهان و يا آثار و ابنيه زيان آور سازد، به عنوان آلودگي هوا تعريف شده است. بر اين اساس، عوامل آلاينده هوا به چهار دسته اصلي با عناوين وسايل نقليه موتوري، كارخانجات و كارگاه ها، نيروگاه ها و منابع تجاري و خانگي تقسيم شده است . قانون در عين حال بر وجود منابع متفرقه آلاينده محيط زيست و لزوم ساماندهي آن نيز صراحت دارد. نمايندگان مجلس به هنگام تصويب چهارمين برنامه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور بارديگر موضوع حفاظت از محيط زيست را در دستور كار خود قرار دادند و دولت را موظف كردند برنامه بلند مدتي براي حل مشكل آلودگي هواي 8 كلان شهر كشور ارايه كند كه با اجراي آن در طول اجراي سند چشم انداز از ميزان آلودگي هواي اين شهرها كاسته شود. در اين مصوبه با تاكيد بر لزوم رسيدن به استاندارهاي هواي پاك نمايندگان مجلس برلزوم تعيين ميزان حد مجاز خروجي از اگزوز خودورها، تعيين استاندارهاي گازهاي خروجي از خودروهاي بنزيني سواري و وانت، تعيين استاندارهاي خروجي از كارخانجات و كارگاه هاي توليدي و همچنين هيدروكربن هاي منتشره از منابع آلوده كننده هوا تاكيد كردند. * بايد كاري كرد اما، با وجود چنين قوانين و مصوباتي، واقعيتهاي موجود نشان مي دهد آلودگي هوا نه تنها كاهش نيافته بلكه هر ساله بر وخامت آن در تهران و ديگر شهرهاي بزرگ و صنعتي كشور افزوده مي شود. از همين رو، كارشناسان معتقدند در شرايط كنوني مشكل قانوني براي جلوگيري از آلودگي هوا وجود ندارد، بلكه مشكل اصلي در اجرايي نشدن قوانين و مقررات متعددي است كه تاكنون به تصويب مجلس شوراي اسلامي، هيات دولت و شوراي عالي محيط زيست رسيده است. دكتر فتح الله امي كارشناس محيط زيست دراين مورد مي گويد: مشكلي كه در مورد آلودگي هواي كلان شهرها به ويژه تهران وجود دارد، اجرا نشدن قانون كاهش آلودگي هوا پس از گذشت 15 سال است. به عقيده وي، اگر قانون اجرا مي شد قطعا معضل آلودگي هوا در تمامي كلان شهرها شدت نمي گرفت. امي مي افزايد: يكي از مواردي كه در اين قانون تصريح شده، ممنوعيت تردد خودروهاي دودزا و غير استاندارد است كه متأسفانه هم چنان شاهد تردد اين خودروها در شهرها و كلان شهرها هستيم و در حال حاضر بيش از 50 درصد خودروهاي سواري كه در كشور تردد مي كنند، يعني حدود 4.5 ميليون خودرو ، دودزا و فاقد استاندارد و آلاينده جدي هوا مي باشند. به گفته وي، آمار حاكي از آن است كه منابع متحرك شامل موتورسيكلت ها، خودرو هاي سواري و سنگين و هواپيما عامل 70 تا 90 درصد آلودگي هوا در كلان شهرها هستند و منابع ثابت نظير كارخانجات و صنايع نيز در آلودگي هواي تهران 10 تا 30 درصد سهم دارند. انوشيروان محسني نايب رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز در اين مورد معتقد است: 75 درصد آلودگي هوا ناشي از احتراق بد سوخت در خودروهاي داخلي است و متأسفانه با گذشت 15 سال از تصويب قانون كاهش آلودگي هوا هيچ اقدام زيربنايي براي اجراي اين قانون انجام نشده است. معصومه ابتكار رئيس كميته محيط زيست شوراي شهر تهران و رييس اسبق سازمان محيط زيست كشور نيز به تازگي ،با اشاره به تكاليف قانون برنامه چهارم توسعه مبني بر اين كه بايد وضعيت هواي شهرهاي بزرگ و استاندارد هاي آن به مرز استانداردهاي جهاني برسد، تاكيد كرد: مطابق با اين برنامه، تكاليف قانوني تمامي دستگاه هاي اجرايي مشخص شده و اگر اين برنامه به طوردقيق و متناوب اجرا مي شد و دستگاه هاي ذيربط نيز آن را به طورمستمر پيگيري مي كردند، به طور حتم امروز شاهد هواي بحراني و اضطراري براي تهران نبوديم. هواي آلوده تهران هشداري جدي براي مسئولان كشوري و شهري است تا با جديت تمام قوانين مرتبط به خروج كارخانه ها و كارگاه هاي آلاينده و مزاحم از تهران را به اجرا گذارند و با اولويت بخشيدن به توسعه ناوگان حمل و نقل عمومي، محدوديت هاي اعمال شده براي تردد خودروهاي شخصي را تشديد نمايند. همزمان، نهادهاي مرتبط با سوخت خودروها اعم از وزارت نفت و كارخانه هاي خودرو ساز نيز همانطور كه قانون تكليف كرده است، بايد ضمن رعايت استانداردهاي لازم، توليدات خود را به گونه اي ارايه كنند كه آلايندگي هر چه كمتري برخوردار باشد. به عقيده كارشناسان، وضع عوارض ويژه براي مصرف بنزين در شهرهاي بزرگ نيز مي تواند ضمن تشويق مردم به كاهش استفاده از خودروهاي شخصي، منابع مالي مناسب براي توسعه حمل و نقل عمومي،ايجاد فضاي سبز و ساير اقدامات كاهنده آلودگي هوا را در اختيار شهرداري ها و يا ارگان هاي ذيربط قرار دهد. در اين زمينه، تشويق مردم به خروج از شهرهاي بزرگ، كاهش تمركز گرايي در نظام دولتي،انتقال مراكز دانشگاهي و پژوهشي از داخل شهرها به مناطق خوش آب و هوا با تاسيس كمپ هاي دانشگاهي و علمي، رواج دوركاري، توجه به استفاده از انرژي خورشيدي و ساير انرژي هاي پاك در تامين حرارت و آب گرم براي مصارف در منزل و ... از راهكارهاي ديگري است كه از سوي دولت در پيش گرفته شده است يا مي تواند مورد توجه قرار گيرد. هواي اين روزهاي تهران و شهرهاي بزرگ همچنين هشداري براي دست اندركاران براي تسريع در اجراي مصوبات و برنامه هاي زيست محيطي و مردم ساكن اين شهرها است كه خود مسبب ايجاد اين آلودگي هستند و در نهايت نيز خود آنها هزينه هاي سنگين آن را پرداخت خواهند كرد. وزش باد مناسب و يا بارندگي اگرچه مي تواند بارديگر هواي شهرهاي بزرگ را پاك كند و آسمان هميشه آبي را از پس ابري از دود و غبار به همه مردم نشان دهد اما تا زماني كه عزم ملي براي پاك نگه داشتن دايم هوا، آب و خاك نباشد، اين آسمان آبي نيز براي ما دوام چنداني نخواهد داشت و هر سال بر شمار روزهاي تيره و آلوده شهرهاي كشور افزوده خواهد شد. ** گزارميز**/1912/ 1560/1551
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 812]