معرفي مسجد حضرت علي (ع) شهر نوش‌آباد كاشان

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: معرفي مسجد حضرت علي (ع) شهر نوش‌آباد كاشان
گروه خبرنگاران افتخاري / سيد جعفر فاطمي نوش آبادي: اين مسجد كه متعلق به دوره مغول و مربوط به 700 سال پيش است يكي از 25 اثر ثبت شده اين شهر در فهرست آثار ملي ايران است. اين مسجد كه در محله توي ده شهر نوش‌آباد، در كنار درخت كهنسالي واقع شده، مشتمل است بر شبستان، ايوان، رواق، محراب دوره مغول و مأذنه بسيار زيبا.
محراب

به گزارش خبرنگار افتخاري خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) در نو‌ش‌آباد، گرداگرد اين محراب با گچبري مشتمل بر آيات قرآني و اسماء‌الله و با خط ثلث بسيار زيبايي تزئين شده است.

داخل محراب نيز مزين به حروف قرآني با حرف خط كوفي ظريفي است كه طرح بته جقه زيبايي را در برگرفته است.

بر بالاي محراب نيز كلمه شهادتين با خط ديواني گچبري شده است. افزون بر اين جاي جاي محراب و نيز در لابه‌لاي كتيبه‌ها طرح‌هاي اسليمي بسيار ظريفي ديدگان هر صاحب ذوق را مي‌نوازد و جان و دلش را سرشار از تحسين مي‌كند.

محراب ديگري شبيه اين محراب در مسجد ميان ده قمصر كاشان وجود دارد كه شباهت‌هاي فراوان اين دو محققان را برآن داشته است تا هر دو را متعلق به يك دوره بدانند.

جز اينكه محراب مسجد ميان ده قمصر تقريباً سالم و دست نخورده باقي مانده است و حال آنكه قسمت‌هاي پايين محراب مسجد علي (ع) آسيب ديده است.

مؤلف «تاريخ كاشان و نطنز» ضمن توصيف محراب مسجد قمصر آن را شبيه به محراب مسجد علي (ع) مي‌داند.

وي در اثر ديگر خود مي‌نويسد: «مهم‌ترين اثر عهد سلجوقي محراب گچبري مسجد محله ميان ده قمصر است كه پس از آن‌ همه سوانح ناهنجار گذشته هنوز هم مشاهده آن همه ذوق و سليقه، دقت، مهارت و هنرمندي كه در ساختن آن به كار برده شد، هنردوستان را به تعظيم و تجليل صنعت‌گران وادار مي‌‌كند.

مسلم است كه اين محراب گچبري و پركار بيش از شروع ساختن محراب‌هاي كاشي كاري و قديمي كاشان معمول بوده است.»

قسمت فوقاني

در قسمت فوقاني اين شبستان مسجد ديگري بنا شده است كه با توجه به اينكه بر ستون‌ها و ديواره قسمت قديمي‌تر مسجد متكي است و اتكايي به قسمت الحاقي دوره‌هاي بعد ندارد.

مي‌توان احتمال داد كه همزمان با احداث مسجد اوليه بنا شده است. اين طبقه شامل يك ايوان و سه دهليز در طرفين است و در ساخت آن هيچ در و پنجره‌اي به كار نرفته فقدان اين دو عنصر در معماري طبقه فوقاني مسلم مي‌دارد كه اين مسجد مكمل مسجد زيرين و مخصوص فصل گرماست تا نمازگزاران در اين فصل دور از آزار گرماي خشك و خشن كوير مشغول عبادت و راز و نياز با معبود شوند.

شكل بناي اين طبقه و هم ارتفاع بلندتر آن نسبت به خانه‌ها و اماكن مجاور، آن را در معرض نسيم ملايم قرار داده و خاصيت خنك كننده آن را مضاعف مي‌كند.

كتيبه وقف نامه

همچنين در ضلع غربي اين طبقه كتيبه سنتي زيبايي به اضلاع 45 × 35 سانتيمتر قرار دارد كه احتمالاً از محل اصلي خود جابجا شده و اين كتيبه به وقف محرابي در اين مسجد اشاره دارد.

گرداگرد اين كتيبه به خط ثلث و زبان عربي است به صلوات و چهارده معصوم (ع) آراسته شده در قسمت مياني اين سنگ به نام مسجد و واقف محراب، خواجه كمال‌الدين بن خواجه فخرالدين كاشي، اشاره شده است و در قسمت پايين كتيبه تاريخ 1003 (في سنة الف و ثلاث) به چشم مي‌خورد.

توجه به تاريخ و مندرجات وقف نامه اين احتمال را كه وقف نامه موردنظر به محراب گچبري دوره سلجوقي اشاره دارد نفي مي‌كند و بايد گفت كه محراب مذكور در وقف‌نامه از بين رفته و اثري از آن نيست.

مأذنه

در ضلع شمال‌شرقي اين طبقه راه پله‌اي است كه ما را به بام و مأذنه مسجد كه در نوع خود بي‌نظير است هدايت مي‌كند.

اين مأذنه 5/5 متر ارتفاع و 6/1 متر قطر دارد. كف آن با فاصله يك متر از سطح بام قرار دارد. اين بناي شش ضلعي منظمي است كه سه ضلع آن امتداد پيدا كرده و ستون‌هاي گنبد را تشكيل مي‌دهد. اين مأذنه داراي يك گنبد مدور داخلي و يك گنبد مخروطي خارجي است.

بناي اين مأذنه آجريست كه آجرنماي آن بسيار منظم و دقيق است و در قسمت بالا و گنبد همراه با آجر لعاب‌دار فيروزه‌اي در اشكال مربع و مستطيل نمايانگر طرح‌هاي معقلي زيبايي است كه روح و لطافت اين بنا را دو چندان كرده است.

ضمناً ارتفاع اين مسجد از سطح زمين تا گنبد مأذنه 5/13 متر مي‌باشد. ظاهراً مأذنه‌اي به شكل و ظرافت اين مأذنه در بناي مسجد امام حسين (ع) بر طبقه سوم آن كه عمارت بسيار زيبا و مصفايي بوده به كار رفته بوده است.

اما متأسفانه مسجد فوق‌الذكر حدود 20 سال پيش به كلي تخريب و مسجد تازه‌اي به جاي آن احداث شد. با توجه به نظر استادان و كارشناسان نمونه‌اي مانند اين مأذنه در نقاط ديگر ايران شناسايي نشده و بناي آن منحصر به فرد است.

يادآور مي‌شود، نويسنده كتاب راهنماي آثار تاريخي كاشان مي‌نويسد: « اين مسجد داراي منبر منبت‌كاري شده بسيار حائز اهميت، به جا مانده از قرن هفتم است» ولي در حال حاضر هيچ اثري از اين منبر نفيس و ارزشمند نيست.

شهر نوش‌آباد در استان اصفهان و 9 كيلومتر شمال كاشان و سه كيلومتري غرب آران و بيدگل قرار دارد.
جمعه 24 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 718]