ايران را قلب عرفان شرقي مي داند

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: گزارشي از نشست «جهان شناسي و جان شناسي» ؛ «چيتيك» ايران را قلب عرفان شرقي مي داند
سه شنبه شهر كتاب ميزبان دوستداران فرهنگ و ادب پارسي بود تا از مولوي شناس و اسلام شناس آمريكايي، ويليام چيتيك، تقدير شود.در اين نشست علمي كه به منظور بررسي كتابي از اين انديشمند غربي برگزار شده بود، برخي از استادان دانشگاه با محوريت «جهان شناسي و جان شناسي» به بيان ديدگاه هاي خود پرداختند. مهدي محبتي گفت: «ويليام چيتيك» كه حرفهاي شرق شناسان را نپذيرفته، خود از پرجرأت ترين مستشرقان است و تمام حرفهاي او مستند و مستدل و بر بهترين منابع اسلامي استوار است. مهدي محبتي، پژوهشگر و مدرس ادبيات در مراسم «جهان شناسي و جان شناسي» گفت: بحث اصلي من در خصوص روش شناسي ويليام چيتيك در مورد قياس «ابن عربي» و «مولوي» است. اين مسأله كه آيا مولانا تحت تأثير ابن عربي بوده است يا خير، اختلافات زيادي را برانگيخته است. وي ادامه داد: بحث اصلي چيتيك اين است كه ما در جهان متكثر امروز چگونه به آن جان واحد برسيم و چگونه بين جان شناسي و كيهان شناسي ارتباط برقرار كنيم. دغدغه اصلي اين مستشرقان اين است كه در دنيايي كه درد بي معنايي همه را زجر مي دهد، انسان چگونه به معنا برسد؟ محبتي ادامه داد: كساني كه در پي شرق شناسي برآمدند، ارزنده ترين گوهر شرق شناسي را عرفان شرقي يافتند و هيچ چيز به اندازه عرفان شرقي آنها را جذب نكرده است. چيتيك با كشف اين معادله كه بنيان شرق شناسي بر مبناي عرفان شرق است و قلب شرق در ايران است، به اين مقوله ها نظر مي اندازد. وي تصريح كرد: در مورد «ابن عربي»، نگاه هاي كاملاً متفاوتي است. يكي اينكه ابن عربي عارفي سخت انديش، پيچيده فكر و غيرقابل انعطاف است و نگاه هاي ديگر، گاه نقض كننده اين نظر هستند. همين نگاه ها در خصوص مولانا هم هست. عده اي او را سطحي گر، عوام گرا و داراي مخاطب عام مي دانند و عده اي ديگر مولانا را گوهر فرهنگ ايراني- اسلامي مي دانند. اين مدرس ادبيات گفت: بسياري از استادان ادبيات، مولوي را از اين مسأله مبرا مي دانند. مسأله اين است كه اغلب مباني فكري ابن عربي علمي است، ولي مولانا تفكري ذوقي و شهودي دارد. چيتيك با استادي كامل به اين مسأله پرداخته است. وي ادامه داد: تفكر مولانا بر اساس عشق است، ولي عشق از نگاه ابن عربي چندان جايگاهي ندارد و مبنا و اساس و انديشه اش در عشق استوار نيست. اگر صرف مشابهت، تأثيرگذاري قلمداد شود، مي توان از تأثير و تأثر بسياري از عرفا و شعرا بحث به ميان آورد. «چيتيك» تحت روشي نظام مند خود را به نتايج مقبولي مي رساند. در نهايت با توجه به اينكه شخصيت مولانا نماينده شرق امپراتوري اسلام است و تفكر ذوقي دارد و ابن عربي نماينده غرب امپراتوري اسلام است و بر مبناي نظريه و تعقل عمل مي كند، به اين نتيجه مي رسيم كه هر كدام جايگاه خود را دارد. محبتي بيان داشت: مطالعه آثار چيتيك ما را به چند نتيجه مي رساند، يكي اينكه عرفان آدمهاي بزرگ مي تواند به اين دنياي بحران زده كمك نمايد و آن را نجات دهد، ديگر اينكه چيتيك كه با ذوق زدگي، حرفهاي شرق شناسان را نپذيرفته، خود از پرجرأت ترين مستشرقان است و نكته ديگر هم اينكه تمام حرفهاي او مستند و مستدل و بر بهترين منابع اسلامي استوار است. * در جستجوي مشتركات... در ادامه اين نشست «مجدالدين كيواني» گفت: چيتيك در جستجوي مشتركات است نه اختلافات. او بر اين عقيده است كه اگر حقي وجود دارد، مي توان آ ن را در جايي در هر يك از نحله هاي فكري يافت. «مجدالدين كيواني» پژوهشگر و مترجم حوزه ادبيات عرفاني و تصوف با بيان اين مطلب افزود: نخستين و شايد خوشايندترين وجه كارهاي چيتيك، جهاني انديشيدن و ديدگاه گسترده علمي اوست. او به يك خط و مسلك فكري و دين و مذهب خاصي بسنده نكرده است. او يك پاي فكرش در مسيحيت غرب است و پاي ديگرش در تاييسم چيني است. هم در حوزه اسلام پژوهي فعاليت مي كند و هم در يهوديت كنكاش مي نمايد. هم از عرفان ژاپني مي گويد و هم از عرفان آفريقايي. در حوزه شيعه شناسي، هم از دعاهاي حضرت علي(ع) بهره مي برد و هم از دعاهاي صحيفه سجاديه. بديهي است كه اين گستردگي حوزه پژوهش به گستردگي و جهان شمولي انديشه او مربوط است. اين مترجم آثار فلسفي بيان داشت: ويژگي ديگر او بي غرض بودن افكار او در دانش پژوهي است. با اينكه سالهاي سال با تفكرات ديني و اعتقادي سر و كار داشته و اكثراً كار در اين حوزه به تعصب و داوريهاي يك طرفه سوق داده مي شود، دچار اين ويژگي نشده و همواره موضع علمي و بي طرفانه خود را حفظ كرده است. وي خاطرنشان كرد: ويژگي سوم شخصيت او، مباني استوار علمي و وسعت و عمق دانش اوست كه در اسلام پژوهي و عرفان شناسي جايگاه خاصي به او بخشيده است. وجه چهارم شخصيت اين پژوهشگر نگارش پيراسته و به دور از پيچيدگي و تكلف اوست. نشر چيتيك؛ پخته، منسجم، متعادل و حتي المقدور روان است. آنچه را مي تواند ساده بنويسد، مي نويسد و آنچه را كه پيچيده است، پيچيده تر نمي كند. مجدالدين كيواني تصريح كرد: وجه ديگر كار او آشنايي صميمانه اش با معارف ايراني- اسلامي و آشنايي با زبانهاي فارسي و عربي است. كتاب «جهان شناسي و جان شناسي» تلفيقي از چند مقاله است كه پيشتر نوشته شده و سرجمع 7 فصل است. فصل 5 كتاب نيز جديداً به اين مجموعه الحاق شده است. اگرچه هر كدام از اين مقالات يك فصل جداگانه است، اما پيوندهاي معنايي بين آنها ملحوظ شده است. مجدالدين كيواني گفت: هدف چيتيك از نوشتن اين كتاب كم حجم، اما پرمعني يافتن وجوه نظرات متفكران مسلمان پيشين با دنياي امروز است، او مي كوشد تا به مخاطبان بياموزد كه بايد براي رسيدن به آموزه هاي عرفان كهن تلاش نمايند وگرنه همه چيز به ضلالت و هرج و مرج مي افتد. اين مراسم كه قرار بود با حضور خود چيتيك برگزار شود، به دليل تأخير در پرواز وي از تركيه به ايران بدون حضور او برگزار شد.
پنجشنبه 23 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 246]