ضرورت سامان‌دهي و توسعه حمل و نقل ريلي

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: ضرورت سامان‌دهي و توسعه حمل و نقل ريلي

رشته‌هاي مهندسي گستره وسيع و بزرگي از تخصص‌هاي بشري را در بر مي گيرند كه نتايج و حاصل كار اين تخصص‌ها در جاي جاي زندگي انساني به چشم مي‌خورد. در واقع مهندسي، كاربرد دانش‌هاي بشري در زمينه‌هاي مختلف وشناخت انسان در زمينه به كارگيري مواد و انرژي‌هاي موجود براي بهره‌وري در بهبود زندگي است و در اين زمينه وظيفه اصلي مهندس طراحي فرآيندها بر پايه شناخت علوم و نيازها براي ارتقاي زندگي بشري مي‌باشد.‌

واژه حمل و نقل نيز به مفهوم جابجايي انسانها و كالاها از نقطه‌اي به نقطه ديگر مي‌باشد. هدف اصلي، كاربرد اصول علمي در برنامه‌ريزي، طراحي و مديريت سيستم حمل و نقل براي كاربرد بهينه منابع و بهبود زندگي انساني است كه براساس اصول علمي و با در نظر گرفتن امكانات، برنامه‌ريزي بهينه براي رسيدن به اهداف حمل و نقل انجام مي‌گردد. در اين برنامه ريزي دستيابي به هدف‌هاي تعيين شده با هزينه كمتر و بيشترين سود و كمترين عوارض زيست‌محيطي مورد نظر قرار مي‌گيرد.

حمل و نقل و نقش آن در توسعه

هزينه حمل و نقل به طور معمول پس از هزينه نيازهاي اوليه در رده‌هاي نخست قرار دارد. بودجه‌هاي حمل و نقل در بسياري از كشورها نيز در رده‌هاي نخست قرار مي‌گيرد. در ايران و بسياري از كشورهاي دنيا، حمل و نقل بالاترين مديريت را در ميان بسياري از رشته‌هاي ديگر به خود اختصاص مي‌دهد.

امروزه حمل و نقل بزرگترين صنعت جهان معرفي مي‌شود وكشور داراي حمل و نقل گسترده‌تر و پيشرفته‌تر، كشور مترقي‌تر نيز به حساب مي‌آيد. از سويي ديگر حمل و نقل عامل توليد كالا است. مراكز، سازمان‌ها و پژوهشكده‌هايي كه در زمينه حمل و نقل فعاليت مي‌كنند، طيف گسترده‌اي از فعاليت‌هاي اقتصادي جهان امروز هستند. همچنين تسهيلات مدرن‌تر و روزافزون حمل و نقل باعث كاهش فاصله زماني نقاط توليد و مصرف و باعث رشد توليد و كاهش هزينه‌هاي آن مي‌شود.

سيستم‌هاي حمل و نقل ارتباطات انسانهاي امروزي را بسيار تنگاتنگ كرده است.

در واقع حمل و نقل هرچه پيشرفته‌تر شده است مسافت‌ها را كوتاهتر و انسانها را به يكديگر نزديكتر و فرهنگ‌ها را در هم تنيده‌تر كرده است. با سيستم‌هاي حمل و نقل امروزي، صنايع و مراكز كاري ديگر در فاصله‌اي دروتري از مراكز مسكوني جاي مي‌گيرند و نيروي كار فاصله‌هاي بيشتري را مي‌تواند تا محل كار طي نمايد. براي ارزش زمين‌هاي درون شهري ديگر نزديكي به مركز شهر عامل اصلي تعيين كننده قيمت نيست و عامل‌هاي ديگري نيز وارد گشته و اين نيز از اثرات حمل و نقل امروزي است. حمل و نقل و دسترسي به نقاط مختلف شهري باعث افزايش زمين‌ها و املاك شهر مي‌گردد.‌

حمل و نقل به عنوان بزرگترين صنعت دنيا، بزرگترين گستره را نيز دارد. بديهي است كه زيرساخت‌هاي حمل و نقلي نيز در بافت زيست‌محيطي اطراف خود تاثيرهاي فراواني مي‌گذارند.

چه بسا اين زيرساخت‌ها باعث نابودي بخشي از محيط زيست يا تغيير و تضعيف اكولوژي‌ها شوند. عوارض زيست‌محيطي حمل و نقل در سه گروه عمده ايجاد آلودگي صوتي، آلودگي هوايي و تخريب زيستگاه‌ها و محيط‌زيست دسته‌بندي مي گردد و از ميان بردن يا كاهش اين اثرات، منفي، يكي از پارامترهاي مهم در ارزيابي سيستم‌ها و راهكارهاي حمل و نقل است.

حمل و نقل و جابجايي انسان و كالا، از نيازهاي درجه يك جوامع انساني است و حجم بزرگي از سرمايه‌گذاران و ارزش اقتصادي را شامل مي‌شود. بديهي است كه با توجه به اهميت اين موضوع، پاي سياست و سياستمداران در حمل و نقل نيز باز مي‌شود. فعاليت سياسي در زمينه حمل و نقل ممكن است كه به دلايل گوناگون از جمله تبليغات سياسي، افزايش رضايت جامعه، افزايش و بهبود تسهيلات، برنامه‌ريزي‌هاي كلان كشوري و تصميم‌گيري‌هاي مربوط به آن در زمينه حمل و نقل باشد و حتي ممكن است حمل و نقل عامل بررسي اعمال فشار سياسي بر كشوري گردد.

نقش مطالعات و تحقيقات

انجام تحقيقات و مطالعات كاربردي به منظور پاسخگويي به بخشي از نيازهاي پژوهشي كشور در زمينه صنعت حمل و نقل بدنبال افزايش كمي و كيفي فعاليتهاي پژوهشي و مطالعاتي در حمل و نقل و لزوم بسترسازي مناسب و برنامه‌ريزي‌هاي درازمدت جهت استفاده بهينه از اين فعاليت‌ها، از ضرورت ويژه‌اي در صنعت حمل و نقل برخوردار است.

توسعه و گسترش پژوهش در زمينه‌‌هاي مرتبط با صنعت حمل و نقل و زمينه‌سازي مناسب براي ارتقاي فعاليتهاي پژوهشي مرتبط، توسعه و گسترش پژوهش و فناوري و همچنين ايجاد زمينه مناسب براي ارتقاي فعاليتهاي پژوهشي در تمام گرايش‌هاي مرتبط با صنعت حمل‌ونقل اعم از برنامه‌ريزي، طراحي، بهره‌برداري و نگهداري سامانه‌هاي مختلف حمل‌ونقل با بهره‌گيري از امكانات فني و تخصصي موجود از اهداف اصلي تحقيقات محسوب مي‌گردد.‌

بررسي و شناسايي نيازهاي صنعت حمل‌ونقل، ارتقاي كيفيت فعاليتها، تحقيق و بررسي در مسايل مربوط به روشهاي طراحي، ساخت، بهره‌برداري و نگهداري زيرساختهاي حمل‌ونقل از قبيل مسخصات فني و هندسي، روشهاي اجرايي، مصالح مصرفي و...، مطالعه و بررسي روشها و سامانه‌هاي مديريت ساخت، نگهداري و بهره‌برداري زيرساختهاي حمل‌ونقل و شبكه ارتباطي كشور به منظور بهينه‌سازي امر جابجايي كالا و مسافر و افزايش ايمني و راحتي عبورومرور، تهيه و تنظيم و تعيين خط‌مشي‌هاي اجرايي در زمينه حمل‌ونقل كشور، متناسب با برنامه‌هاي راهبردي و مقتضيات و اولويت‌هاي مقرر در بخش و ارزيابي عملكرد جاري و فعاليت‌هاي عملياتي،‌تهيه و تنظيم ضوابط و معيارهاي لازم در جذب و توسعه فناوريهاي حمل‌ونقل به منظور انتقال فناوريهاي مناسب به زيربخشها، تهيه و تدوين ضوابط و معيارهاي ايمني و استانداردهاي مورد نياز، بررسي جامع عرضه، تقاضا و مديريت مصرف انرژي كشور و ارائه الگو و راهكارهاي مناسب، مطالعه، بررسي و تطبيق زيرساختها با ناوگان ترابري كشور، بررسي و ارزيابي اقتصادي ترانزيت كالا و ارائه راهبردهاي اصلاحي، بررسي و ارزيابي اقتصادي طرح‌ها و پروژه‌ها، تهيه و تدوين استانداردها، آئين‌نامه‌ها و ضوابط فني و دستورالعمل‌ها، راه‌اندازي بخش مطالعات طرح جامع مديريت حمل‌ونقل، راه‌اندازي بخش مطالعات اقتصاد حمل‌ونقل شامل (مدلهاي اقتصادي حمل‌ونقل، انرژي حمل‌ونقل)، فرهنگ‌سازي و ارائه دستاوردهاي پژوهشي از نتايج مثبت تحقيقات به حساب مي‌آيد.

ايجاد نظام تحقيقاتي و مطالعاتي با مديريت كارآمد و پاسخگو، تعيين راهبردهاي پژوهشي، شناسايي و دستيابي به آخرين پديده هاي علمي و فني و بهره‌گيري از آنها در سيستم‌هاي اجرايي، هماهنگ ساختن روشها و رويه‌هاي پژوهشي، تدوين آيين‌نامه‌‌ها، معيارها و ضوابط فني،‌گسترش تحقيقات ميداني و صحرايي خط‌مشي پژوهش و تحقيقات در انجام پروژه‌ها و فعاليتها محسوب مي‌گردد.

مسير مناسب‌

تأمين حداكثر منافع اجتماعي با حداقل خسارت‌ها، حداقل مشكلات مهندسي (تونل - خاكبرداري و خاكريزي عميق - عبور از خاك‌هاي گل‌آهكي و...)، كمترين هزينه تملك مسير و عدم عبور از مناطق گران‌قيمت و پيشرفته، كمترين تأثير برروي سيستم فرهنگي، كمترين تأثير برروي سيستم اكولوژيك (مناطق حفاظت شده)، كمترين تأثير برروي مناطق تفريحي، بيشترين پتانسيل منظر، افزايش تجهيزات و تأسيسات، افزايش ايمني، حفظ تأكيد و تقويت منابع زيست‌محيطي (آب و هوا و...)، كمك به اهداف بخش‌هاي عمومي - خصوصي و دولتي، تقويت و توسعه مناطق شهري، هم‌خواني با آخرين برنامه‌هاي كلان توسعه كشور، كوتاه بودن مسير (كاهش هزينه ساخت - طول سفر - زمان سفر - هزينه سفر - هزينه تعمير و نگهداري)، اقتصادي‌ترين و ايمن‌ترين مسير ارتباطي، جوابگوي ترافيك، هم‌خواني با توپوگرافي اطراف، عبور از لبه و حاشيه املاك تا حد امكان، دور زدن مناطق باستاني و تاريخي و...، دوري از مدارس - دانشگاهها - بيمارستان‌ها - پارك‌‌ها و... (ايمني - آلودگي صوتي) عدم تداخل با خطوط و تأسيسات زيربنايي شهري، از ويژگي‌‌هاي بارز يك مسير مناسب است.

ترافيك‌

مهندسي ترافيك، علم جابجايي و اندازه‌گيري پارامترهاي جابه‌جايي و سفر است. در واقع اين علم مطالعه قوانين اساسي در مورد جريان و توليد ترافيك و به كارگيري اين دانش در موارد حرفه‌اي برنامه‌ريزي، طراحي و عملكرد سيستم‌هاي ترافيك به منظور دستيابي به حركت ايمن و مفيد افراد و كالا است. با كاهش تردد خودروهاي تك سرنشين و استفاده از وسايل حمل‌ونقل عمومي و گسترش و بهبود كيفيت و خدمات‌رساني آن مي‌توان تا حدي به معضل ترافيك در شهر بهبود بخشيد.

برنامه‌ريزي سيستم ها

سيستم‌هاي حمل‌ونقل اندركنشي وسيع با اجزاي بسيار گسترده خود دارند كه شامل كاربران، مديريت‌ها و پرسنل اجرايي، سازمان‌ها و صنف‌ها، كالاها، صنايع، اقتصاد، اجتماع و مسائل زيست محيطي است. تنظيم اين اندركنش‌ها و همكاري‌ها، براي رسيدن به هدف مطلوب و آينده‌نگري لازم براي بهبود و توسعه سيستم‌هاي حمل‌ونقل نيازمند شناخت كافي همه اجزاي نامبرده قانون‌ها و ضابطه‌هاي ميان آنها و كاربرد دانش‌هاي لازم و برنامه‌ريزي در اين جهت است.

برنامه‌ريزي عبارت است از فرآيندي مستمر كه با تشخيص هدف‌هاي اجتماعي و اقتصادي و تلاش براي درك آنها از طريق كنترل و هدايت متغيرها، امكان دسترسي به اهداف را محقق سازد و يا برنامه‌ريزي تلاشي است هدفمند و آگاهانه در جهت نظارت، كنترل و راهبري متغيرهاي اصلي در يك دوره ويژه. در برنامه‌ريزي،‌ وظايف تمام بخش‌ها و مسير حركت همه اجزا، ضوابط و سياست‌ها براي دستيابي به اهداف تعيين شده است.

مطالعه روند گذشته و شناخت نقاط ضعف و توانايي‌ها، امكانات و تعيين مشكلات، آناليز و تحليل وضع موجود و ارائه راه‌هاي دسترسي به اهداف، بررسي گزينه‌هاي ارائه شده و ارزيابي اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي آنها، انتخاب گزينه برتر و اجراي آن و ارزيابي مداوم روند اجرا و ميزان دستيابي به اهداف و انجام اصلاحات لازم، از جمله فرآيندهاي كلي برنامه‌ريزي محسوب مي‌گردد.

در فرآيند برنامه‌ريزي توسعه يك شهر، با سه بعد اجتماعي، اقتصادي و كالبدي روبروييم كه بعد كالبدي آن شامل برنامه‌ريزي كاربري زمين، برنامه‌ريزي زيرساخت‌ها، برنامه‌ريزي زيست محيطي و برنامه‌ريزي حمل‌ونقل است. ميان دو بخش برنامه‌ريزي و كاربري زمين رابطه تنگاتنگي برقرار است كه وظيفه برنامه‌ريزي، يافتن نقطه مطلوب اندركنش اين بخش است.

سامان‌دهي سيستم‌ها

هدف از تهيه طرح‌هاي ساماندهي سيستم حمل‌ونقل و ترافيك شهري، سامان بخشيدن و بهبود وضعيت فعلي جابجايي انسان و كالا در شهر و حوزه نفوذ آن به كمك برنامه‌ريزي و اصلاح مناسب شبكه گذرگاه‌ها، روش‌هاي حمل و تأسيسات و تسهيلات ترافيك شهري و با استفاده از منابع محدود است. همچنين اين طرح‌ها بايد زمينه مناسب اجراي مطالعات درازمدت ترافيكي را از قبيل كاهش‌تقاضاي سفر، كاهش زمان سفر در شرايط موجود، افزايش ايمني سفر، كاهش عوارض زيست محيطي، به هنگام كردن آمار و داده‌ها براي آغاز مطالعات، افزايش كارايي سيستم‌هاي حمل و نقل موجود، كاهش هزينه سفر و افزايش راحتي سفر، فراهم آورند.‌

‌*حمل و نقل ريلي‌

سرعت، ايمني، نظم، ظرفيت و راحتي بالا، صرفه‌ اقتصادي بالاتر (صرفه‌جويي در سوخت) و سازگاري با محيط‌زيست و عوارض زيست محيطي كمتر از ويژگي‌هاي بارز حمل و نقل ريلي محسوب مي‌گردد. رفت و آمد قطارها داراي يك درجه آزادي است و بنابراين از هر وسيله ديگري براي بهره‌برداري اتوماتيك مناسب‌تر مي‌باشد. هدايت دقيق قطارها اين امكان را مي‌دهد كه از تمام عرض زيربناي راه و يا دهانه تونل و يا عرض پل‌ها استفاده كامل گردد.

قطار مطمئن‌ترين وسيله ترابري است . آمار نشان مي‌دهد كه به طور متوسط تلفات در راه‌آهن از يك نفر كشته براي يك ميليارد مسافر كمتر است در حالي كه اين مقدار براي جاده بيشتر از 100 نفر و براي هواپيما بيش از 25 نفر است. راه‌آهن بدون شك منظم‌ترين وسيله حمل و نقل است و در واقع بجز شرايط بسيار استثنايي، تغييرات جوي بر روي آن بي‌اثر است به گونه‌اي كه در شرايط جوي بسيار نامساعد نيز قطارها مي‌توانند به مسير خود ادامه دهند. راه‌آهن مناسب‌ترين وسيله براي انتقال تعداد زيادي مسافر و يا حمل مقدار توجهي بار مي‌باشد. آمار و تجربيات نشان مي‌دهد كه در زمان مساوي كمترين خستگي در مسافرت با راه‌آهن مي‌باشد.وضعيت حمل و نقل ريلي نشانه توسعه يافتگي يك كشور است. درصد حمل و نقل بار در ايران 7 درصد و در استراليا 51 درصد و در آمريكا 57 درصد مي‌باشد. ميزان خطوط ريلي براي كشور پهناور ايران با جمعيت حدود 70 ميليون نفر برابر با 8300 كيلومتر براي كشور استراليا 67000 كيلومتر و براي كشور هند 93000 كيلومتر است. طول راه‌آهن از آغاز شروع به كار آن در ايران تا قبل از انقلاب (سال 1357) برابر با 4600 كيلومتر و از زمان انقلاب تاكنون نيز تقريباً برابر با همان مقدار بوده است با اين تفاوت كه ميانگين طول احداث خط در سال، قبل از انقلاب برابر با 80 كيلومتر و بعد از انقلاب برابر با 320 كيلومتر مي‌باشد. به هر حال در ايران پتانسيل رشد تحقيقات و توسعه راه‌آهن بسياري وجود دارد. يكي از دلايل عدم رشد اين صنعت در كشور ما عدم سرمايه‌گذاري در بخش خصوصي بوده است كه جهت رفع اين مشكل مطابق با اصل 44 اقداماتي در طي چند سال اخير صورت گرفته است و پروژه‌هاي متعددي به بخش خصوصي واگذار گرديده است.‌

‌*سيستم‌هاي حمل و نقل ريلي‌

اين سيستم شامل قطارهاي زيرزميني (متروهاي تهران)، قطارهاي روزميني (مانند مسير تهران - كرج) و قطارهاي هوايي است كه هر يك داراي مزايا و معايبي مي‌باشد. احداث مترو هزينه‌هاي زيادي (نگهداري خاك مخصوصاً خاك‌هاي سست تهران و...) را در بر مي‌گيرد!!‌

اما از طرفي مساله تقاطع در اين نوع سيستم وجود ندارد. قطارهاي روزميني نسبت به مترو هزينه‌هاي كمتري را در بر مي‌گيرد اما همچنان مساله تقاطع وجود دارد. بهترين گزينه، قطارهاي هوايي است چرا كه زمان اجرا به علت باريك بودن پل آن كم و مساله تقاطع ومانع نيز وجود نخواهد داشت. تنها مانع موجود، تاسيسات زيرين است كه با جابجايي پايه‌ها نيز مي‌توان اين مشكل را بر طرف كرد. در ميان قطارهاي هوايي نيز قطارهاي مغناطيسي يا به علت مزاياي بسيار، بهترين گزينه مي‌باشند.‌

‌*قطار مغناطيسي (مگ لو)

قطارهاي مغناطيسي يكي از نيازهاي اساسي حال و به خصوص آينده راه‌آهن‌هاي سراسر جهان از جمله ايران مي‌باشد. در اين نوع از خطوط امكان حركت قطار تا سرعتي بالاتر از 581 كيلومتر بر ساعت با داشتن مزاياي بسيار ديگر فراهم بوده و روياي دستيابي به قطارهاي فوق‌ سريع‌السير به حقيقت مي‌پيوندد.

در عصر حاضر، بيشتر توجه بر روي كاهش نياز به تماس چرخ و ريل متمركز شده است چرا كه اين امر باعث فرسودگي چرخ و ريل و ايجاد آلودگي صوتي مي‌گردد و از سوي ديگر در ميزان چسبندگي و در نتيجه اعمال توان حداكثر، محدوديت‌هايي ايجاد مي‌گردد. يكي از راه‌حلهايي كه جهت كاهش تماس چرخ و ريل به نظر مي‌رسد، استفاده از نيروي مغناطيسي و سيستم شناوري مغناطيسي (مگ لو) است. استفاده از برخي روش‌هاي طراحي در سيستم خطوط مگ لو كه براي كاربردهاي تجاري و بازرگاني ايجاد شده است و همچنين استفاده از روش‌هاي طراحي مدرن و پيشرفته، روش‌هاي سازه‌اي و به كارگيري مصالح جديد، به طور يقين اين سيستم‌هاي جذاب و زيبا را با افزايش زيادي روبه‌رو خواهد كرد.شناور مغناطيسي يا مگ لو تكنولوژي جديدي در حمل و نقل ريلي است.

برخي مواقع گفته مي‌شود كه مگ لو اولين حركت اساسي در زمينه تكنولوژي راه‌آهن از زمان پيدايش آن بوده است.

قطار مگ لو با داشتن سرعتي بالا، از سيستم‌هاي تعليق مغناطيسي غيرتماسي، هدايت كننده و رانشي استفاده نموده و داراي چرخ، محور، گيربكس يا جعبه‌دنده‌اي نمي‌باشد. با جايگزيني اجزاي مكانيكي با قطعات الكترونيكي بدون سايش، بر محدوديت‌هاي تكنولوژي چرخ ---- ريل غلبه مي‌شود.

سيستم مگ لو با بهره‌گيري از ميدان مغناطيسي كه بين قطار و خط ايجاد مي‌گردد، در فاصله اندكي از خط معلق مانده و با نيروي محركه‌اي كه مي‌تواند يك موتور جت يا همين ميدان مغناطيسي ايجاد شده باشد در طول خط به پرواز در مي‌آيد.

در قطارهاي مغناطيسي به دليل عدم تماس فيزيكي بين قطار و خط، اصطكاك تماسي وجود ندارد و تنها مقاومت هوا و مقدار اندكي نيز كشش مغناطيسي در سرعت‌هاي بالا مطرح است. در مقايسه با راه‌آهن‌هاي سنتي، سيستم‌هاي مگ لو از لحاظ شكل و ظاهر داراي ويژگي‌هايي هستند كه مي‌توانند به عنوان يك گزينه جذاب و ايده‌آل در سيستم حمل و نقل به شمار روند. سيستم مگ لو به لحاظ سازگاري با مسايل زيست محيطي از قبيل آلودگي هوا، آلودگي صوتي، مصرف انرژي، سطح تملك از وضعيت بهتري نسبت به سيستم سريع‌السير معمولي برخوردار است.‌

نتيجه گيري‌

پيشرفت و توسعه تكنولوژي در امور مختلف از جمله امور اداري همچون خدمات اينترنتي و... از طرفي سبب راحتي و افزايش سرعت و سهولت انجام امور مي‌شود اما از كميت حمل و نقل انسانها تا اندازه زيادي كاسته نشده و فرصت و زمان بيشتري براي انجام ديگر امور زندگي كه حمل و نقل جزء جدايي ناپذير آن است فراهم مي‌گردد و عبارتي ديگر از حجم ترافيك آن گونه كه انتظار مي‌رود كاسته نخواهد شد.

بهترين گزينه مناسب جهت رفع ترافيك و صرفه‌جويي در مصرف سوخت استفاده از وسايل نقليه حمل و نقل عمومي و عدم استفاده از وسايل نقليه تك سرنشين است. از ميان وسايل نقليه حمل و نقل عمومي، حمل و نقل ريلي داراي مزاياي بيشتري است. جديدترين، پيشرفته‌ترين و مناسب‌ترين گزينه در حمل و نقل ريلي، قطارهاي مغناطيسي (مگ لو) هستند و مناسب‌ترين مسير مگ لو مسير تهران --- مشهد است.

مراجع‌

1)دكتر احمدي‌نژاد، محمود، ، شب قبل از سفر علني به كشور عراق، 11 اسفند سال 1386.

2)يعقوبي سراي، حميد، ، انتشارات پويان فرنگار، چاپ اول، 7 ارديبهشت 1387.‌

‌4) يعقوبي سراي، حميد، ، سمينار كارشناسي ارشد، دانشكده مهندسي راه‌آهن، دانشگاه علم و صنعت ايران، 3 ارديبهشت 1387.

5) يعقوبي سراي، حميد، ، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشكده مهندسي راه‌آهن، دانشگاه علم و صنعت ايران،‌خرداد 1387.

6) پايگاه اينترنتي‌www.maglev.ir

‌*‌ حميد يعقوبي سراي

(كارشناس ارشد عمران، گرايش خط و سازه‌هاي ريلي)‌

پنجشنبه 23 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 353]