قيمت غذا و اعتراضات جهاني

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: قيمت غذا و اعتراضات جهاني
مترجم: رفيعه هراتيماه گذشته كه نخست‌وزير هائيتي پس از يك هفته شورش غذايي استعفا كرد، به نظر رسيد هشداري كه باب زوليك رييس بانك جهاني، ده روز قبل داده بود، اثبات شد.

او گفت 100ميليون نفر به سمت گرسنگي و سوءتغذيه رانده مي‌شوند و 30كشور مختلف با آشوب اجتماعي روبه‌رو مي‌شوند مگر اينكه سياست غذايي بهبود يابد و كشورهاي ثروتمند كمك كنند. اما بعد از گذشت يك ماه، سياست‌ها بهبود نيافته است و پاسخ كشورهاي ثروتمند مبني بر اينكه كشورهاي فقير قادرند ناآرامي در قيمت‌هاي بالا را مهار كنند، گيج‌كننده بوده است.سيمون مكسول، رييس موسسه نظارت بر توسعه انگلستان مي‌گويد، يك مساله اين است كه كمك‌كنندگان نيازمند يك راهنماي ساده در مورد كجا و چگونه كمك كردن هستند، نه جنجالي كه با دستگاه‌هاي اداري سازمان ملل و برنامه‌هاي مختلف در تعارض باشد. اقداماتي در اين جهت صورت مي‌گيرد. اولين اولويت تامين سرمايه برنامه غذايي سازمان ملل (دبليو اف پي)، بزرگ‌ترين توزيع‌كننده كمك غذايي جهان است. دبليو اف پي امسال مبلغ 750ميليون دلار تقاضا كرد و تاكنون حدود دوسوم آن را دريافت كرده است.
سازمان ملل تلاش مي‌كند پاسخ‌هاي بين‌المللي را منسجم‌تر نمايد. بان كي مون، دبير كل سازمان ملل گروه ضربتي را براي هماهنگي كردن آنچه آژانس‌هاي سازمان ملل انجام مي‌دهند ايجاد كرده است و خواستار برگزاري اجلاس غذا در ماه ژوئن براي بررسي يك برنامه شده است.
كشورهاي ثروتمندي كه هيچ گونه رقابت تنگاتنگ براي تحقق برنامه‌هاي سازمان ملل ندارند كاملا فاقد انسجام هستند. اقتصاددانان اميدوار بودند قيمت‌هاي بالاتر، كشورهاي ثروتمند را ترغيب كند كمك دولتي را به كشاورزان كاهش دهند و پائول كولير متخصص توسعه در دانشگاه آكسفورد مي‌گويد: «اين مساله موجب مي‌شود مردم در اروپا خيالبافي خوشايند خود را در مورد غذاهايي كه از نظر ژنتيكي اصلاح شده‌اند در آمريكا در مورد سوخت‌هاي زيستي مورد ترديد قرار دهند.» اما تاكنون نشانه‌هايي كمي از آن وجود دارد.
لايحه كنوني بخش كشاورزي آمريكا تنها كاهش اندكي را در يارانه اتانول ارائه مي‌كند. اتحاديه اروپا هدف سوخت‌هاي زيستي خود را تغيير نداده است. (10درصد از كل سوخت تا سال 2020)؛ و به تهديد كشورهاي در حال توسعه براي نكاشتن دانه‌هاي ژنتيكي ادامه مي‌دهد و اين هفته كشت انواع مختلف ذرت ژنتيكي و سيب‌زميني ژنتيكي در اروپا را رد كرد.
در حالي كه كمك‌كنندگان براي كمك كردن دو دل هستند. كشورهاي فقير با آشوب روبه رو هستند. اما تاكنون اين آشوب‌ها كمتر از آنچه انتظار مي‌رفت تاثير سياسي داشته‌اند. حدود 30كشور با اعتراض روبه‌رو بودند، اما فقط دولت هائيتي سقوط كرد. در خاورميانه، قسمتي از جهان كه بيشترين وابستگي را به واردات غذا دارد، تظاهرات و اعتصاب در مصر، مراكش و اردن رخ داد. اما هر سه كشور در مقابل آشوب‌هاي غذايي جدي‌تر ،در اواخر دهه 1970 و 1980 توانسته اند از سر بگذرانند .
در برخي از فقيرترين كشورها افزايش قيمت غذا گرفتاري كمتر از حد انتظار به وجود آورده است، زيرا سود را نيز به وجود آورده است. در بنگلادش، يعني آسيب‌پذيرترين كشور، كاشت برنج بيش از 10درصد است، قيمت‌ها حدود چهار برابر هزينه توليد هستند و دستمزدهاي روستاييان فاقد زمين در حال افزايش است. بنگلادش فقراي روستايي فراواني دارد. در كشورهايي با ميليون‌ها شهري فقير، دولت‌ها از تظاهرات جان سالم به در برده‌اند. زيرا به نظر مي‌رسد با توزيع كارت‌هاي سهميه (در مصر و پاكستان) يا افزايش برنامه‌هاي حمايت اجتماعي (اين كار تقريبا در همه جا، حتي آمريكا رخ مي‌دهد) واكنش نشان مي‌دهند. در واقع گاهي واكنش‌ها كاملا احمقانه است. تايلند تشكيل سازماني شبيه سازمان اوپك را پيشنهاد كرد، ايده‌اي كه به جايي نرسيد. بسياري از صادركنندگان غذا به دنبال معدود كردن روابط تجاري با همسايگان فقيرشان هستند.
هر بار يك كشور صادرات غذا را محدود يا ممنوع مي‌كند اين امر قيمت‌هاي جهاني را افزايش مي‌دهد و ديگر دولت‌ها كه مشتاق نگه داشتن غذا در داخل كشورشان هستند، از اين روند پيروي مي‌كنند.
واردكنندگان غذا نمي‌توانند مرتكب اشتباه شوند. آنها براي مثال با افزايش يارانه غذا يا افزايش دستمزد، زمان مي‌خرند. در مصر قيمت نان حدود يك پنجم قيمت جهاني بود، اما اكنون قيمت آن كمتر از يك دهم قيمت جهاني است. بسياري از دولت‌هاي عربي دستور افزايش دستمزد را صادر كرده‌اند: 25درصد افزايش براي كارگران بخش دولتي در سوريه و 30درصد افزايش در مصر.
اين سياست‌ها تورم زا و گران هستند. صادركنندگان نفت يا كشورهايي همچون مصر كه از پول آنها سود مي‌برند ممكن است بتوانند از عهده اين سياست‌ها بر‌آيند. ديگران چندان خوش شانس نيستند. در اندونزي كه نيمي از جمعيت آن با كمتر از روزي 2دلار زندگي مي‌كنند، تورم 9درصد است و قيمت غذا در حال افزايش (قيمت برنج يارانه‌اي براي فقرا در ماه آوريل بيش از 60درصد افزايش يافت). دولت قصد دارد به سوخت، يارانه اختصاص دهد كه موجب حمايت اجتماعي مي‌شود و قيمت برنج يارانه‌اي را معقول‌تر مي‌كند، اما پاسخ اعتراضات بيشتر است.
پنجشنبه 23 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 180]