محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1854876095
روزى روزگارى خرمشهر*
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ - پس از سقوط خرمشهر در چهارم آبان ماه سال ۵۹ توسط نیروهای عراقی تاریخ ایران شاهد فتح شادى آفرین آن در سوم خرداد سال ۶۱ پس از ۵۷۵ روز اشغال بود. خرمشهر شهرى که در منتهى الیه جنوب غربى جلگه خوزستان در مساحتى در حدود ۹۶ کیلومترمربع قرار دارد تا پیش از شروع جنگ تحمیلى ۲۲۰ هزارنفر جمعیت داشت. این شهر از هنگام تأسیس در سال ۱۲۲۷ هجرى قمرى توسط حاج یوسف پدر جابرخان (رئیس خاندان کعب) تا پیش از پیروزى انقلاب اسلامى ۳ بار توسط نیروهاى بیگانه اشغال شد. نخستین بار در سال ۱۲۵۷ هنگامى که نیروهاى محمدشاه شهر هرات را به سبب خوددارى حاکم آن از پرداخت مالیات محاصره کرده بودند، علیرضا پاشا حاکم بغداد به تحریک انگلیسى ها خرمشهر را اشغال و ترک محاصره هرات را به عنوان شرط خروج خود از این شهر اعلام کرد. بدین ترتیب هرات از محاصره خارج و خرمشهر نیز آزاد شد.۸ سال پس از این ماجرا مجدداً نیروهاى ایرانى به هرات حمله کرده و این بار نیروهاى انگلیسى رأساً خرمشهر را تحت اشغال خود درآورده و آزادى آن را در گرو انجام معاهده پاریس (۱۸۵۷ میلادى) میان ایران و انگلیس اعلام مى کنند. بدین ترتیب با جدا شدن هرات از ایران بار دیگر خرمشهر آزاد و حاکمیت ایران برآن تثبیت مى شود.در جریان جنگ جهانى دوم نیروهاى انگلیسى به بهانه حضور کارشناسان آلمانى در ایران در سوم شهریور ۱۳۲۰ بار دیگر خرمشهر را اشغال مى کنند تا ضمن حفظ امنیت مواضع خود در منطقه و بویژه میادین نفتى ایران و عراق، ارتباط متفقین را از طریق خلیج فارس با جبهه روسیه برقرار کنند که مدتى پس از اتمام جنگ، آنها خرمشهر را ترک مى کنند.اما آخرین اشغال خرمشهر در سال ۱۳۵۹ با هجوم نیروهاى بعثى ارتش عراق و مقاومت سرسختانه مردم و نیروهاى نظامى در جریان جنگ تحمیلى عراق علیه ایران به وقوع پیوست. مقاومتى با حداقل امکانات و تجهیزات و در مقابل یورش تحت حمایت وسیع قدرت هاى جهانى که برهه اى مثال زدنى را به تاریخ اساطیر ایران افزود. رخدادهاى حماسه گونه اى که مى توانند بهترین دستمایه براى ساخت فیلم هایى با نگرش هاى متنوع باشند اما سینماى ایران در مقابل این واقعه بزرگ ـ از اشغال تا آزادسازى خرمشهر ـ که به حق نماد مقاومت ملى لقب گرفته است کارنامه اى کم تعداد و غیرقابل قبول دارد.در جنگ جهانى دوم شهر لنینگراد در شوروى سابق طى ۸۷۲ روز تحت محاصره و اشغال نیروهاى آلمانى قرار گرفت و به عنوان نماد مقاومت شناخته شد. از این واقعه نزدیک به صدها کتاب و فیلم نوشته و ساخته شده است. اما نکته تأسف برانگیز این که در مورد خرمشهر با ۵۷۵ روز اشغال و مقاومت از میان نزدیک به ۲۵۰ فیلم جنگى تاریخ سینماى جنگ ایران تنها ۶ فیلم سینمایى ساخته شده است. در حالى که این موضوع همواره مصداقى از غرور دینى و ملى ایرانیان قلمداد شده است.وقتى خرمشهر بیش از یک ماه در برابر حملات اشغالگران مقاومت کرد اولین تصاویر این مقاومت را مستندسازان در اوایل مهرماه ۱۳۵۹ ثبت کردند. محمود بهادرى در فیلم مستند کوتاه "خرمشهر، شهر خون، شهر عشق" که در اولین جشنواره بین المللى فیلم فجر برنده جایزه بهترین فیلم مستند کوتاه شد، یک گروه داوطلب از آبادان را به قصد شناسایى نیروهاى عراقى در بخش اشغالى خرمشهر، به همراه یک فیلمبردار تعقیب مى کند و صحنه هاى به یاد ماندنى را از عبور افراد در زیر رگبار گلوله هاى دشمن ثبت مى کند. مهدى مدنى که ازنخستین روزهاى آغاز جنگ در جبهه ها حضور داشت فیلم مستند ۲ ساعته "پل آزادى" را براى اکران سینما آماده کرد. این فیلم که طى سال هاى ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ فیلمبردارى و تدوین شد، ساخت پلى بر روى رودکارون طى عملیات بیت المقدس را نشان مى دهدکه با رشادت رزمندگان ، نیروهاى ایرانى از طریق این پل موقت به شهر مخروبه و منهدم شده خرمشهر پاى مى گذارند و صحنه هاى تأثیرگذارى با هماوایى موسیقى هوشنگ کامکار بر اساس آهنگ "کجائید اى شهیدان خدایى "خلق مى گردد.کیومرث منزه در سال ۱۳۶۲ براساس تصاویر گرفته شده از گروه معروف۴۰ شاهد که از دانش آموزان عضو بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامى اهواز تشکیل شده بود فیلم "آزادى خرمشهر" را تهیه کرد. درمجموع در شرایط جنگى فوق فیلمسازان زیادى دوربین به دست - چه دوربین فیلمبردارى و چه دوربین ویدیویى - در برخى لحظه ها حضور داشتند و تصاویر منحصر به فردى برداشت کردند که مى توانست فیلمسازان فیلم هاى سینمایى را با شرایط خاص آن روزها آشنا و آنها را تغذیه کند. زنده یاد رسول ملاقلى پور نیز که از ابتداى جنگ به عنوان عکاس و فیلمبردار در جبهه ها حضور داشت در سال ۱۳۶۴ با "بلمى به سوى ساحل" اولین تصاویر سینمایى از خرمشهر تحت اشغال را ارائه داد. در این فیلم در خرمشهر جنگ خانه به خانه جریان دارد و فرمانده یک گروه از پاسداران با افرادش با لنج به سمت خرمشهر حرکت مى کنند و با همراهى ۲ نفر از رزمندگان باقیمانده در شهر تلاش مى کنند تا نقشه پایگاه هاى دشمن را تهیه کنند. با آن که در فیلم حوادث و مکان هاى مشخصى مورد اشاره قرار مى گیرند اما ازمحله هاى ویران خرمشهر در جهت فضاسازى استفاده کمى مى شود و حتى از مسجدجامع خرمشهر که درگفت وگوهاى فیلم مکرراً روى آن تأکید مى شود تنها به نمایش نماهاى دور بسنده مى شود. موضوع مهاجران جنگ تحمیلى و مصائب زندگى آنها در غربت و در شهرى که فرسنگ ها از سرزمین اصلى و آداب و رسوم و آئین هایشان به دور است و طرح مشکلات اقتصادى و اجتماعى آنها نیز در فیلم هایى که زیرمجموعه فیلم هاى با موضوع جنگى قرار مى گیرند به تصویر کشیده شده است. از میان این طیف فیلم ها، ناصر غلامرضایى در سال ۱۳۶۵ "حریم مهرورزى" را ساخت که داستان صبریه، بیوه جوانى را روایت مى کند که به همراه فرزند و پدر ومادرش در اقامتگاهى در تهران زندگى مى کنند. او با حبیب مهاجر دیگرى که مجرد و راننده تاکسى است و در همان اقامتگاه زندگى مى کند، آشنا شده و آنها طى اتفاقاتى به یکدیگر علاقه مند مى شوند. حبیب از صبریه خواستگارى مى کند و تاریخ مراسم ازدواج آنهاسوم خردادماه سال ۶۱ انتخاب مى شود.درحین برگزارى مراسم فرزند صبریه هیجان زده خبر آزادى خرمشهر را به پدربزرگش درجشن عروسى مى رساند و جشن آزادى خرمشهر در زیر پل سیدخندان به جشن ازدواج این ۲ مهاجر جنگى پیوند مى خورد. حضور خرمشهر در فیلم هاى شهرى واجتماعى به غیر از این فیلم در فیلم "دندان مار" ساخته سال ۱۳۶۸ مسعود کیمیایى به شیوه اى دیگر دیده مى شود. رضا که برادرش را در خرمشهر از دست داده است پس از فوت مادرش براى فرار از هجوم خاطرات راهى جز زندگى در یک مسافرخانه که محل زندگى تنى چند از مهاجران جنگى شهر خرمشهر است نمى یابد با جوانى خرمشهرى به نام احمد آشنا و هم اتاق مى شود.این مهاجران زیرنظر آقا عبدل به کار خریدو فروش کوپن ارزاق و ارز مشغولند. دراین حین به رضا پیشنهاد کار مى شود و او مأموریت مى یابدتا فاطمه دختر جنگزده خرمشهرى را در یکى از محلات حاشیه نشین تهران از کسى تحویل گرفته و به فرد دیگرى تحویل دهد. او در مسیر متوجه مى شود مشکلاتى گریبانگیر فاطمه شده و از تحویل او خوددارى مى کند. در صحنه اى از فیلم رضا با اتومبیل، فاطمه را جلوى ساختمانى مى برد که جنب آن از یک فروشگاه نوار موسیقى صداى ترانه اى جنوبى که فاطمه را به یاد خانه و سرزمین اش مى اندازد به گوش مى رسد. بغض فاطمه مى ترکد و اشک هایش سرازیر مى شود. زلالیت اشک هاى فاطمه و رنجى که او کشیده تصویرى ماندگار از خرمشهر و مصائبى که بر سر این شهر و مردمانش رفته رانمایش مى دهد.اما بیشترین حضور خرمشهر در فیلم هاى احمدرضا درویش دیده مى شود. درویش با سه گانه کیمیا(۱۳۷۴)، سرزمین خورشید(۱۳۷۶) و دوئل (۱۳۸۳) به عنوان فیلمسازى متعلق به ژانر منحصر به فرد دفاع مقدس، احساس و علاقه اش به شهر خرمشهر را علاوه بر دغدغه هایش درخصوص ساخت فیلم هایى با موضوع جنگ تحمیلى را نشان داده است. در فیلم کیمیا در آغاز جنگ نیروهاى عراقى به خرمشهر حمله مى کنند، ملیحه همسر رضا براى وضع حمل نیاز به جراحى دارد. رضا، ملیحه را به همراه جوانى بسیجى به دکتر شکوه مى رساند و بازمى گردد تا پدر و مادرش را از شهر خارج کند. اتومبیل او هدف قرار مى گیرد، جوان بسیجى شهید و رضا به اسارت گرفته مى شود. سال ها بعد رضا برمى گردد و دخترش را که تحت سرپرستى دکتر شکوه بزرگ شده است مطالبه مى کند. اما پس از کش و قوس هاى عاطفى ترجیح مى دهد فرزندش کیمیا را به شکوه واگذارد و به جنوب برگردد. مهمترین ویژگى «کیمیا» از نظر موضوعیت خرمشهر در آن سکانس آغازین فیلم است که به شکلى مستندگونه آخرین ساعات سقوط خرمشهر را نشان مى دهد. در نخستین نماروى حلقه نگاتیوى جمله "کیمیا، حلقه اول" نوشته مى شود؛ تست صدا گرفته شده و سپس دوربین به بطن واقعه مى رود. خرمشهر مورد حمله اى دهشتناک از هوا و زمین قرار گرفته و مردم هراسان، آشفته، سراسیمه و مضطرب در پى نجات خویش ند. نمایش واقعیت در این سکانس با رویکردى به اسلوب هاى مستندنما با استفاده از دوربین روى دست و حرکات سیال آن و کنترل جمعیت، ترکیبى جاندار و باورپذیر مى سازد و حجم فاجعه را به مخاطب القا مى کند. در این حین تسلط تکنیکى کارگردان و عدم هراس او از تجربه گرایى ضمن رعایت دقیق جزئیات و واکنش هاى طبیعى مردم در آن شرایط، بازآفرینى واقعى نمایى را با روش هاى سینمایى پیوند مى دهد. گروه فیلمبردارى وارد جمعیتى مى شود و سپس از میان آنها یکى را انتخاب مى کند که قصه او قصه فیلم است و این در حالى است که هر یک از آن آدم هایى که در این موقعیت درگیر شده اند مى توانند خود قصه اى قابل پیگیرى و روایت داشته باشند و تجربه ویژه کارگردان در ورود مستقیم گروه فیلمبردارى به بطن ماجرا خود بر این موضوع صحه مى گذارد. "سرزمین خورشید" در پى موفقیت سکانس آغازین "کیمیا" فضاى در هم ریخته ناشى از هجوم نیروهاى عراقى را به شکل گسترده ترى نمایش مى دهد. در اینجا نیز همچون فیلم قبلى ، خرمشهر در آستانه سقوط قرار دارد. بیمارستان دکتر شهیدى خرمشهر در محاصره عراقى هاست و پزشکان و مجروحان جنگى با یک دستگاه آمبولانس و لندرور با کمک یک جیپ به غنیمت گرفته شده از عراقى ها که در آن رزمندگان راه را براى نجات مجروحان و پزشکان باز مى کنند به دستور محمد جهان آرا فرمانده شهید سپاه پاسداران خرمشهر شهر را ترک مى کنند. آخرین تلاش ها براى حفظ وضعیت و رهایى مردم از مخمصه با ضرباهنگى کوبنده و ریتمى سریع به تصویر کشیده مى شوند. با طراحى صحنه پرحجم و فیلمبردارى روى دست پرتحرک و پرمشقت، درویش مى کوشد تا هراس، اضطراب و عصبیتى را که در کیمیا تجربه کرده بود، خیابان به خیابان و کوچه به کوچه به شکلى سینمایى تر و کلاسیک تر بازسازى و به مخاطب القا کند. کارگردانى با میزانسن هاى شلوغ و پیچیده و اکشن، تنش و سراسیمگى تا میانه فیلم پیش مى رود ولى پس از آن فیلم به خارج از شهر مى رسد و فضا و ساختار متفاوتى را پى مى گیرد. برآیندتجربیات درویش در کیمیا و سرزمین خورشید در بازسازى صحنه حمله به ایستگاه راه آهن خرمشهر در فیلم "دوئل" به خلق صحنه هایى فراتر از بضاعت سینماى ایران منجر مى شود. تکنسین هاى حرفه اى سینماى ایران در این صحنه ، آخرین تلاش ها براى فرار مردم توسط قطار راه آهن و انهدام قطار ایستگاه راه آهن به سبب حمله هوایى هواپیماهاى دشمن را به تصویر کشیده اند و لحظاتى ماندگار از این یورش غافلگیرانه را ثبت کرده اند. در فیلم "روز سوم" ساخته محمد حسین لطیفى در سال 86 نیز ماجراى ۳ روز پایانى مقاومت مردمى در بخش غربى شهر خرمشهر در برابر هجوم ارتش بعثى عراق به تصویر کشیده شده است. سمیره و رضا خواهر و برادرى هستند که طى این روزها در شهر جا مانده اند و رضا مى کوشد تا سمیره را که پایش نیز در اثر حادثه بمب گذارى در بازار خرمشهر توسط عراقى ها آسیب جدى دیده به خانواده اش که پیش تر شهر را ترک کرده اند برساند. اما در آخرین ساعات سقوط شهر رضا چاره اى جز این نمى یابد که سمیره را در زیر خاک باغچه حیاط مخفى کند تا در فرصتى مناسب با همراهى آخرین بازماندگان این مقاومت تاریخى او را نجات دهد. ناموس ملى و مام وطن در کاراکتر سمیره و غیرت ملى و دینى در عملکرد رضا و یارانش متجلى مى شود و روایت "روز سوم" شکل مى گیرد. فیلم با استناد به مدارک موجود باقى مانده از آخرین روزهاى سقوط خرمشهر سعى در ارائه تصویرى مستند از اتفاقات ۳ روز فوق دارد. تا جایى که عوامل فیلم اظهار داشته اند در قریب به ۹۰ درصد از رخدادهاى فیلم از واقعیت بهره گرفته شده است. فیلم در بطن حوادث و خشونت هاى ناشى از جنگ و شرایط سخت محاصره، به روابط عاطفى بین شخصیت ها نیز توجه نشان مى هد که سبب مى شود تا روایت حادثه ها و آدم ها قابل قبول و پذیرفتنى پیش برود.طی سالهای اخیر نیز فیلم های "عصرروزدهم" و "سفرسرخ" نیز اشاره هایی به روزهای سقوط خرمشهر داشته اند که البته سفرسرخ ساخته سال 79 است. ولی این دو فیلم نیز به فاجعه سقوط پرداخته اند تا رشادت فتح.اما در مجموع آنچه که در فهرست کم تعداد فیلم هاى سینماى ایران در خصوص شهر خرمشهر دیده شده است همگى مربوط به سقوط و اشغال این شهر بوده اند و هنوز فیلمى راجع به عملیات عظیم بیت المقدس که منجر به آزادسازى خرمشهر در ساعت ۱۱ صبح روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ شد، ساخته نشده است. هرچند زنده یاد رسول ملاقلى پور این آرزو را با خود به سفر ابدى برد و احمدرضا درویش نیز سال هاست دغدغه ساخت فیلم "شکوه پیروزى" براساس این عملیات را دارد.فتح خرمشهر حادثه اى بزرگ و حماسى در تاریخ معاصر کشورمان است و تصویر شدن آن بر پرده سینما نیازمند دغدغه هاى جدى، عزم ملى و حمیت دست اندرکاران است. *نسخه ای از این تحقیق در تاریخ 12 تیرماه سال 86 در روزنامه ایران به چاپ رسیده است .
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 435]
-
گوناگون
پربازدیدترینها