واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: پذيرش غيرمترقبه عضويت اردن و مغرب از سوي سران كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس علاوه بر موارد گفته شده ، با قصد به حاشيه راندن طيف انقلابيون عضو اتحاديه عرب بويژه مصر بوده است تا شايد مرهمي بر ناكامي هاي آنها باشد اما غافل از آنكه اختلافات پنهان و آشكار اين كشورها پيشاپيش ، اين سناريو را محكوم به شكست كرده است. در 25 مي سال 1981 شوراي همكاري خليج فارس با گردهمايي كشورهاي بحرين، كويت، عمان، قطر، عربستان سعودي و امارات عربي متحده به طور رسمي تشكيل شد. اين شورا در حالي تاسيس شد كه از همه كشورهاي حوزه خليج فارس از جمله ايران و عراق دعوت نشده بود. در واقع شوراي همكاري خليج فارس يك سال پس از آغاز جنگ تحميلي رژيم بعثي عراق عليه ايران در سال 1981در رياض پايتخت عربستان سعودي و با رويكردي ضد ايراني آغاز به كار كرد به طوريكه موضعگيري برخي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس نسبت به ايران و كمك 180 ميليارد دلاري اين كشورها به رژيم صدام در طول جنگ تحميلي ، بخشي از عملكرد اين كشورها در برابر همسايه مسلمان خود ايران در تاريخ ثبت شده است. تحليل گران امور بين الملل معتقدند پيوستن اردن به شوراي همكاري خليج فارس به معناي تلاش كشورهاي اقتدار گراي عرب و در راس آنها عربستان سعودي براي متشكل شدن و هم پيماني سياسي براي رويارويي با موج تغيير خواهي در جهان عرب است. در اين ميان اين سوال مطرح است كه تا چه اندازه عربستان سعودي و هم پيمانان منطقه اي آن مي توانند با هم پيماني هاي سياسي جديد در برابر امواج تغيير خواهي در جهان عرب مقاومت كنند؟ پايگاه خبري نهريننت طي گزارشي در اين خصوص از وجود نشانههايي درباره طرح سازمان جاسوسي آمريكا مبني بر ايجاد يك محور هم پيماني سياسي، امنيتي و نظامي ميان دولتهاي عربي عليه ايران خبر داد. براساس اين گزارش ، اعلام موافقت شوراي همكاري با اين موضوع، تنها به يك معناست و آن اين است كه آمريكاييها تصميم گرفتهاند تمام دولتهاي عربي را كه در محور سياست هاي او هستند، در كنار يكديگر گرد آورند به گونهاي كه بتوانند تمام هم پيمانان آمريكا را براي حمايت از راهبرد واشنگتن بسيج كند تا شايد خسارتهايي كه تاكنون آمريكا درمنطقه به دليل سرنگوني رژيمهاي بنعلي و مبارك متحمل شده است، تلافي كند. برخي ديگر از تحليل گران منطقه تاكيد دارند : اضافه شدن دو كشور ديگر با نظام پادشاهي كه سنخيتي با كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس ندارند ، نشان دهنده سردرگمي سران اين دولت ها براي حفظ حاكميتشان است چرا كه درسال هاي گذشته هيچ كشور جديدي به عضويت شوراي همكاري در نيامده است . آنها مي پرسند چرا اردن و مغرب براي عضويت درشوراي همكاري انتخاب شدند و چرا ديگر كشورهاي عربي همچون عراق انتخاب نشدند؟ الياس مطران عضو كنگره ملي عربي درگفت وگو با العالم ، در مورد اين اقدام شوراي همكاري ، گفت: واضح و روشن است كه انقلاب هاي عربي و بهار عربي همه حاكمان و نظام هاي عربي را سردرگم كرده است وآنها قصد دارند حسني مبارك آخرين حاكم عربي باشد كه سقوط كرده است، زيرا مي دانند كه اگر اين انقلاب ها ادامه پيدا كند همانند قطعه هاي دومينو خواهد بود كه به سقوط همه اين حاكمان منجر خواهد شد. وي افزود: ازسوي ديگربا بركناري حسني مبارك كه هميشه حامي نظامهاي پادشاهي در كشورهاي عربي بود ، شاهان اين كشورها اكنون با احساس ضعف در برابر مردم و كشورهاي مستقل منطقه در تلاش براي ايجاد بلوكي با تكيه بر آمريكا برآمده اند . از سوي ديگر پيروزي انقلابيون مصر ، دستگيري مبارك و خانواده اش ، عدم تمكين از عربستان در رعايت حال دوست قديمي ملك عبدالله نشان داد كه كشور بزرگ مصر از اردوگاه هم پيمانان امريكا خارج و به اردوگاه مخالفان سلطه و دست نشاندگان او پيوسته است . منابع رسانه اي كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس تاكيد كردند كه اين اقدام در پي سه سفر سعود الفيصل وزير امور خارجه عربستان به مصر صورت گرفت پس از اين سفرها دريافت كه قاهره امروز با قاهره ديروز تفاوت دارد و ديگر پايتخت هاي عربي نبايد به اين سرنوشت دچار شوند. هماهنگ كننده جنبش مصري موسوم به كفايه وسردبير روزنامه الصوت الامه مصر ، مي گويد : كشورهاي عضوي سازمان همكاري خليج فارس تحت امر عربستان سعودي ، بيشترين كمك هاي مالي به اتحاديه عرب را تامين مي كردند و تاكنون اتحاديه عرب به شدت تحت نفوذ آل سعودي قرار داشت. عبدالحليم قنديل افزود : رژيم سعودي نگران از بروز نا آرامي در كشور خود ، به كرات دربرابر قيام كشورهاي عربي ايستادگي كرده است و رياض به محلي براي ميزباني ديكتاتورهاي منطقه در آورده است، بر دولت انتقالي مصر فشار مي آورد كه مبارك را بازجويي نكند، به حمايت از علي عبدالله صالح، رئيس جمهوري يمن، ادامه مي دهد و همچنان به اعزام سرباز سعودي به بحرين ادامه مي دهد. اين تحليل گر عرب تاكيد دارد كه رياض درسال هاي اخير، نقش بسيار مهمي در تغيير مواضع اتحاديه عرب و تبديل آن به يكي از پشتوانه هاي نفوذ آمريكا در منطقه ايفا كرده است چرا كه عربستان سعودي و مصر بارها با استفاده از اتحاديه عرب توانسته اند، سياست هاي آمريكا را در خاورميانه مشروعيت بخشند. به گفته قنديل، در همين راستا، اتحاديه عرب ماه گذشته (31 فروردين) اعلام كرد كه نشست اين اتحاديه را تا اواسط ماه مه (ارديبهشت) در بغداد به تاخير مي اندازد در حاليكه اين اقدام كاملا روشن است كه درپاسخ به انتقادات تند وصريح دولت عراق به اعزام نيروهاي سعودي به بحرين صورت گرفته است. در نتيجه براساس آنچه بيان شد، عربستان بدنبال آن است كه شوراي همكاري خليج فارس را به عنوان مهمترين سازمان همكاري هاي عربي معرفي كند و اتحاديه عرب را به حاشيه براند اما اختلاف ميان اعضاي اين شورا آنچنان آشكار وعميق است كه درهمين تصميم اخيرمبني بر پذيرش اردن و مغرب ، سران اين كشورها به سختي به توافق رسيدند. گواه اين مدعي خبر روزنامه القبس چاپ كويت است كه به نقل از منابع موثق نوشت : تصميم شوراي همكاري درنشست رياض براي پذيرش اين دو كشور از اتفاق نظر در ميان سران برخوردار نبود . از سوي ديگر اين شورا به رغم سه دهه عمر خود در مقايسه با بلوك هاي مشابه همچون اتحاديه اروبا تاكنون نتوانسته است در زمينه هاي امنيتي ، اقتصادي ، سياسي و نظامي به يك همگوني پايدار و فراگير دست يابد. بررسي نشست پيشين سران كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس نشان مي دهد كه اعضاي اين شورا تاكنون نتوانسته اند در ايجاد يك بلوك اقتصادي برخوردار از پول واحد، بانك مركزي مشترك ، بازار مشترك ، منطقه آزاد تجاري ، تاسيس خط آهن سراسري و تاسيس شبكه برق مشترك كه مهمترين پايه هاي اقتصادي براي يك مجموعه منطقه اي را تشكيل مي دهد، بطور قاطع و يكپارچه عمل كنند. برخي كارشناسان معتقدند اختلاف ميان شش كشور عضو اين شورا به حدي است كه ادامه حيات شوراي همكاري خليج فارس به زير سوال رفته است چراكه اختلاف نظر و برخورد كشورهاي عضو اين شورا بر سر مسائل مختلف و از جمله مسائل مرزي چنان گسترده است كه عدم كارايي اين جمع را به اثبات رسانده است. اختلافات مرزي عربستان سعودي با امارات متحده عربي ، اختلافات مرزي بحرين و قطر ، اختلافات كويت و بحرين ،اختلاف شديد قطر و عربستان درقبال تحولات يمن ، اختلاف برسر پول واحد به همراه مخالفت عمان با پول واحد شورا ، عدم اجرايي شدن اتحاديه گمركي و بازار مشترك بطور قطع سياستگذاري هاي آل سعود را ناكام گذاشته است. يك تحليلگر مسائل سياسي و استاد دانشگاه ملك سعود در رياض در اين باره ميگويد : تشكيل اين دست شورا ها و حتي كنفدراليسم ها يك حركت پيشرفته در چارچوب نظام اتحاديهاي است اما ظرفيتهاي تشكيل اين نوع اتحاديه ها ميان كشورهاي شورا وجود ندارد. عبدالله الحيدان معتقد است : مسئله اين است كه كشورهايي كه عضو يك اتحاديه كنفدرالي ميشوند مشكل مشروعيت ندارند در حالي كه بسياري از كشورهاي شوراي همكاري با اين معضل دست و پنجه نرم ميكنند واز سوي ديگر در بحث سياست خارجي و امنيت كشورهاي عضو شوراي همكاري رويكرد مشترك ندارند. سردبير يكي از معتبر ترين نشريات جهان عرب مي گويد : اين تصميم اخير شورا كه توسط ملك عبدالله پادشاه عربستان پيشنهاد شده نوعي خوش خدمتي به امريكاست همانطور كه بعداز حوادث 11سپتامبر فهد پيشنهاد صلح با اسراييل را ارايه كرد. عبدالباري انطوان مي گويد : عربستان خودرا با دو خطر عمده ايران و انقلابيون عرب مواجه مي داند و ناچار براي حفظ سلطنت پادشاهي خود به دامن امريكا و هم پيمانانش پناه برده است اما غافل از اين كه دو كشور اردن و مغرب از نظر ساختار سياسي وحكومتي داراي زير ساخت هاي دمكراتيك هستند و در اين كشورها بويژه مغرب تنوع و تعدد احزاب و فعاليتهاي پارلماني ان نسبت به منطقه متمايز است. در واقع دلايلي از جمله استقبال سرد مردم مغرب از اين خبر و اختلاف نظر اعضاي شوراي همكاري اين طرح پادشاه سعودي را بزودي ناكام خواهد كرد بويژه اينكه برخي از آن كشورها از اين پيشنهاد ناخرسند هستند و با شتاب كردن در پيوستن اردن و مغرب به شوراي همكاري بدون بررسي جوانب آن مخالفند چراكه اين كار به معناي اضافه شدن يك موضوع اختلاف برانگيز جديد به پرونده اختلافات متعدد اعضاي شوراي همكاري خواهد بود. يكي ديگر ازدلايل محتوم به شكست بودن اين تصميم ، عدم وجود همگرايي در ميان سران حاكم و مردم اين كشورها مربوط دانست چرا كه نتايج نظر سنجي پايگاه خبري ايلاف اعلام كرده است ساكنان كشورهاي حوزه خليج فارس با پيوستن اردن ومغرب به شوراي مخالف هستند. اين پايگاه كه وابسته به خانواده آل سعود است، پرسيده بود آيا با پيوستن اردن و مغرب به شوراي همكاري خليج فارس موافقيد يا مخالف ؟ كه 70 درصد شركت كنندگان دراين نظرسنجي اعلام كردند كه با پيوستن اردن و مغرب مخالفند. مخالفان معتقدند اين اقدام از نظر فرهنگي و اجتماعي نتايج منفي بر جميعت هاي حوزه خليج فارس خواهد گذاشت زيرا فرهنگ كشورهاي حوزه خليج فارس اختلاف ريشه اي با فرهنگ اردن كه به بلاد شام وابسته است و يا فرهنگ مغرب كه تحت استعمار فرانسه بوده و فرانسه بيش از 130 سال كشورهاي آفريقايي از جمله اين كشور را مستعمره خود ساخته بود، دارد. اما جوانان كشور عربستان كه غالب انها تحصيل كرده خارج كشورشان هستند نگرانند كه پس از بازگشت به عربستان با بيكاري مواجه شوند چراكه هم اكنون حضور 8 ميليون كارگر خارجي نيز عرصه را بر اشتغال جوانان اين كشور تنگ كرده است. همچنين سرمقاله نشريه كويتي الراي العام روز گذشته اعلام كرد كه مردم كويت دغدغه ها و ابهامات قابل توجهي در خصوص اين تصميم دارند و مي پرسند اين تصميم غير منتظره آيا بالحاظ سود مردم منطقه و يا به دليل سود خانواده هاي حاكم اتخاذ شده است و آيا بهتر نبود عراق ، مصر و يمن را به جاي مغرب به عضويت مي گرفتند وآيا بهتر نبود كه اين تصميم از سوي نهاد هاي مردمي كشورهاي عضو شوراي همكاري اتخاذ شود تا مشروعيت بيشتري كسب كند. در پايان بايد گفت دست و پا زدن امريكايي ها براي حفط حكومتهاي دست نشانده بويژه صف بندي جديد همه نيروهاي سلطه و وابسته در برابر انقلابيون منطقه قادر نخواهد بود اين رژيم هاي ديكتاتور را از سقوط محتوم نجات دهد واين سناريو جديد امريكا نيز شكست خواهد خورد. 536
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 722]