محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان میشوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستورانها و کافهها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیههای کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829336427
نويسنده: محتشم مؤمنى نماز و امنيت
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: محتشم مؤمنى نماز و امنيت
خبرگزاري فارس: انسان امروزى براى دست يابى به «امنيت پايدار» و «همه جانبه» چارهاى جز اين ندارد كه دست يارى به سوى مكاتب آسمانى دراز كند و در ميان آنها از كاملترين و نابترينشان يعنى اسلام عزيز طلب امداد نمايد؛ زيرا قوانين اين آيين الهى ريشه در وحى و علم خداوندى دارد.
مقدمه
بدون ترديد يكى از مهمترين مؤلفههاى اجتماعى كه وجود آن در هر جامعهاى، از ضروريات و به عبارت دقيقتر از نخستين ضروريات محسوب مىشود و بدون آن زندگى سعادتمند براى آحاد مردم، امكانپذير نمىباشد، «امنيت» است. امرى كه در واقع منشاء و زيربناى تمامى امور بوده و با عدم آن، هيچ گونه فعاليت فردى و اجتماعى چه در عرصه فرهنگى و چه در عرصههاى ديگر نظير صنعت، اقتصاد، هنر، سياست و ... انجام نخواهد پذيرفت.
در اهميت و ارزش اين مقوله اجتماعى همين بس كه در آيات متعددى، از قرآن كريم بدان تذكر داده شده و در برخى آيات نيز، قبل از پرداختن به امور ديگر اين موضوع مورد توجه و مداقه قرار گرفته است. از جمله در آيه 126 سوره مبارك بقره كه مشتمل بر دعاى پيامبر بزرگ الهى، حضرت ابراهيم - عليهالسلام - درباره سرزمين و اهل مكه مىباشد، مىخوانيم:
«و اذ قال ابراهيم رب اجعل هذا بلداً آمِناً و ارزق اهله من الثمرات مَنْ امَنَ منهم باللّه و اليوم الاخر ...»
«و به ياد آور هنگامى كه ابراهيم عرض كرد: پروردگارا! اين سرزمين را شهر امنى قرار ده و اهل آن را - آنها كه ايمان به خدا و روز بازپسين آوردهاند - از ثمرات [گوناگون ]روزى فرما ...»
همان طور كه مىبينيم در اين دعاى شريف كه از زبان يكى از اولياء پروردگار نقل گرديده، ابراهيم نخست تقاضاى «امنيت» و سپس درخواست «مواهب اقتصادى» مىكند، و اين خود اشارهاى است به اين حقيقت كه تا امنيت در شهر يا كشورى حكمفرما نباشد فراهم كردن يك اقتصاد سالم ممكن نيست.!(1)
اما بايد دانست كه توجه به مقوله امنيت در فرهنگ اسلامى، منحصر به آيات قرآن كريم نمىباشد، بلكه در احاديث و روايات متعددى كه از جانب معصومان - عليهم السلام - صادر گرديده نيز توجه به اين امر جايگاه ويژهاى دارد كه به عنوان نمونه مىتوان به احاديث زير اشاره كرد.
حضرت امام صادق - عليهالسلام - فرمود:
«سه چيز است كه عموم مردم بدان نيازمندند: "امنيت و عدالت و فراوانى نعمت".»(2)
حضرت اميرمؤمنان - عليهالسلام - فرمود:
«بدترين جا براى سكونت جايى است كه ساكنان آن امنيت نداشته باشند.»(3)
حضرت امام صادق - عليهالسلام - فرمود:
«هر كس كه پنج چيز نداشته باشد زندگى او گوارا نيست: "صحت و امنيت و بىنيازى و قناعت و همدم موافق".»(4)
موضوع امنيت، نه تنها در اسلام كه در تمامى مكاتب بشرى و نزد تمامى عقلا و خردمندان عالم جايگاه ويژهاى را به خود اختصاص داده است، تا جايى كه از نظر آنان اصولاً پايه ريزى و ايجاد يك تمدن و زندگى انسانى اصيل بدون آن ممكن نيست؛ همان گونه كه ويل دورانت - مورخ و محقق مشهور مغرب زمين - در كتاب عظيم خود تاريخ تمدن اين نكته را متذكر شده است:
«ظهور تمدن هنگامى امكانپذير است كه هرج و مرج و ناامنى پايان پذيرفته باشد؛ چه فقط هنگام از بين رفتن ترس است كه كنجكاوى و احتياج به ابداع و اختراع به كار مىافتد و انسان خود را تسليم غريزهاى مىكند كه او را به شكل طبيعى به راه كسب علم و معرفت و تهيه وسايل بهبود زندگى سوق دهد.»(5)
وى در ادامه مىافزايد:
«براى پيدايش تمدن بايد مردم كمكم احساس كنند كه سر هر پيچ زندگى، مرگ يا ماليات جديدى در انتظار آنها كمين نكرده است.»(6)
حال كه به طور اجمال با اهميت و جايگاه امنيت در فرهنگ اسلامى و نيز فرهنگ جهانى آشنا شديم، تذكر اين نكته را ضرورى مىدانيم كه «امنيت» امرى است كه علماى جامعهشناسى آن را در يك تقسيمبندى كلى به دو حوزه «فردى» و «اجتماعى» تقسيم مىنمايند. از اين رو هنگامى كه بحث از امنيت به ميان مىآيد، اين موضوع را هم در حوزه فرد و هم در حوزه اجتماع بايد مدنظر قرار داد؛ چرا كه اين دو از يكديگر جدا نبوده و در حقيقت ايجاد و برقرارى امنيت اجتماعى، بدون پرداختن به علل و عوامل ايجاد امنيت فردى، منتج نبوده و به ثمر نخواهد نشست. هم از اين روست كه مىگوييم امنيت فردى زيربناى امنيت اجتماعى است.
ولى آنچه در اين ميان حايز اهميت مىباشد توجه به اين مسئله است كه براى ايجاد امنيت در دو بعد فردى و اجتماعى چه بايد كرد؟ به عبارت ديگر چگونه مىتوان ايجاد امنيت را از مرحله تئورى به مرحله عمل رسانيد و آن را در حيطه فعاليتهاى فردى و اجتماعى محقق نموده و جامعهاى به وجود آورد كه در آن، افراد هم از لحاظ زندگى شخصى و خصوصى و هم از لحاظ زندگى اجتماعى و در تعامل با ديگران احساس امنيت كنند؟
براى پاسخ گويى به سئوالات فوق، از ديرباز از سوى علماى جامعهشناسى، اظهار نظرهاى فراوانى صورت گرفته است و هر يك به فراخور انديشه و طرز تفكر خود، پاسخهايى ارائه دادهاند كه هر كدام از آن پاسخها ناظر به درصدى از امنيت در سطح جوامع است. ولى آن چه مسلم است چون اغلب اين راهكارها نشأت گرفته از معلومات و تجارب بشرى بوده و معلومات و تجارب بشرى هم از سوى دو عنصر «زمان» و «مكان» دچار محدوديت مىباشد، نتوانسته آن گونه كه شايسته و بايسته است در جهت تامين امنيت، راهگشا باشد. چنان كه در جهان كنونى، با وجود پيشرفتهاى صنعتى و تكنولوژى و وفور تئورىهاى امنيتى ارائه شده از سوى دانشمندان، بدون اغراق بايد اعتراف كنيم كه «امنيت» مهمترين گمشده انسان است كه براى يافتن آن چشم اميد به هر سوى مىدواند! و افزايش آمار قتلها، دزديها و تجاوز به عنف و هزاران نوع جرم و خطاى فردى و اجتماعى ديگر بهترين و روشنترين دليل اين مدعاست.
از اين رو انسان امروزى براى دست يابى به «امنيت پايدار» و «همه جانبه» چارهاى جز اين ندارد كه دست يارى به سوى مكاتب آسمانى دراز كند و در ميان آنها از كاملترين و نابترينشان يعنى اسلام عزيز طلب امداد نمايد؛ زيرا قوانين اين آيين الهى ريشه در وحى و علم خداوندى دارد كه هيچ گونه ترديدى در صحت و اصالت آن راه ندارد.
آرى، اگر بشر قرن بيست و يكم كه در درياى متلاطم اضطراب و نا امنى غوطه مىخورد، طالب فلاح و رسيدن به ساحل «امنيت و آرامش» است، گريزى از اسلام و قوانين سعادتآفرين آن نخواهد داشت، و ما براى آنكه اين مدعا را به اثبات برسانيم، در ادامه اين نوشتار به تشريح نقش يكى از عبادات مهم در اين مكتب حياتبخش كه همانا «نماز» مىباشد در ايجاد و برقرارى امنيت فردى و اجتماعى مىپردازيم تا حقيقت امر بيش از گذشته آشكار شود.
نقش نماز در ايجاد امنيت فردى
زندگى و حيات آدمى در كره زمين، همواره مقرون به انواع و اقسام مشكلات و مصايب بوده است. نگاهى به تاريخ زندگى انسان از آغاز تا كنون، به خوبى اين نكته را به اثبات مىرساند كه در طول اين قرون متمادى، هيچ كس نبوده است كه حتى ايام معدودى از عمر خود را به دور از بلاها سپرى كرده باشد. به تعبير شاعر آسمانى شيراز، حافظ - عليه الرحمه - :
«... در رهگذر كيست كه دامى زبلا نيست؟»(7)
اما در اين ميان، انسان قرن بيست و يكم، با وجود پيشرفتهاى صنعتى و تكنولوژى حيرتآور، بيش از گذشته در معرض بلاها و مصايب قرار گرفته است؛ چرا كه گسترش زندگى صنعتى و ماشينى، اگر چه توانسته زحمت جسمى او را كم نمايد، ولى اين حقيقت بر كسى پوشيده نيست كه «روح و روان» او را به بند كشيده و انواع و اقسام دغدغهها و نگرانيهاى روحى را به او هديه نموده است. اين چنين است كه اين انسان سرگشته براى وصول به آرامش روحى و سكينه و اطمينان خاطر روانى و در يك كلام «امنيت فردى» هر روز دل به يكى از مظاهر مادى مىسپرد، ولى روز بعد در مىيابد كه آنچه در پىاش بود، جز سرابى نبوده است.
نگاهى به آمارهاى ارائه شده از سوى مراكز روان درمانى و تعمقى هر چند كوتاه در احوال اطرافيان، اين نكته را به اثبات مىرساند كه انسان قرن بيست و يكم در جهت تامين امنيت فردى خويش كه مهمترين نمود آن را بايد در آسايش روحى و روانى افراد مشاهده كرد، موفقيت چندانى حاصل نكرده است. هم از اين روست كه اين موجود سرگشته در ميان اقيانوس عظيم امكانات و وسايل مادى و صنعتى، خود را «بى پناه» مىبيند و هنوز پاى در دهه پنجم عمر خويش ننهاده به «پوچى» مىرسد و كارش به «خودكشى» منجر مىگردد.
ولى با اين همه بايد دانست كه اين «احساس بى پناهى» و آن اضطرابات روحى و روانى، نه چنان است كه همه انسانها را در بر گيرد، بلكه در ميان جمعيت چند ميلياردى اين قرن، گروه اندك و معدودى هستند كه عليرغم وفور عوامل اضطرابزا، از آرامش روحى و روانى زايد الوصفى برخوردارند و در ساحل «امن و آسايش» به سر مىبرند. اينان كسانى نيستند جز «نمازگزاران حقيقى» كه در پرتو نور نماز، جان خود را تابنده كرده و روح متلاطم را به سكون و آرامش رساندهاند؛ چرا كه آواى ملكوتى قرآن كريم را به گوش جان نيوشيدهاند كه:
«الا بذكر الله تطمئن القلوب»(8)
«آگاه باشيد كه با ياد خدا دلها آرام مىگيرد.»
آنان به حقيقت دريافتهاند كه بارزترين و روشنترين مصداق «ذكر خدا» همانا «نماز» است، چنان كه خداوند عزيز فرموده است:
«اقم الصلوة لذكرى»(9)
«نماز را براى ياد من بپا دار ...»
بدين ترتيب اين بندگان راستين پروردگار، در پرتو نماز و راز و نياز با خالق خويش، از هر گونه نگرانى رهيده و هرگز خود را «بى پناه» و «بى كس» نمىدانند؛ چرا كه هر صبح و شام نماز به آنان يادآورى مىكند كه بالاترين قدرتها، ناظر احوال ايشان است و پشتيبانشان در طى طريق زندگى.
اينان همچنين هرگز به بيماريهاى روحى نظير «احساس پوچى» دچار نخواهند شد؛ زيرا در پرتو نماز دريافتهاند كه حيات آنان را هدفى والاست كه همانا وصول به قرب پرودگار مىباشد و چون چنين است هيچ گاه در پيچ و خمهاى زندگى مادى احساس پوچى نمىكنند و بدين ترتيب «امنيت فردى» خود را در بالاترين درجه تامين نمودهاند. روحشان آرام است، اگر چه جسمشان را مصايب گوناگون مىخراشد و فرسوده مىسازد و يقيناً ملاك و معيار «امنيت فردى»، همانا احساس آرامش روحى و برخوردارى از آسايش روانى است، كه مهمترين عامل در كسب موفقيتهاى مادى و معنوى مىباشد.
نگاهى به تاريخ زندگى سراسر مجاهدات انبيا - عليهم السلام - به ويژه پيامبر مكرم اسلام - صلى الله عليه و آله و سلم - و ائمه اطهار - عليهم صلوات الله - اين نكته را به اثبات مىرساند كه اگر آن بزرگواران در نهضتهاى مقدس و حركتهاى تعالى آفرينشان به موفقيتهاى بى نظيرى دست يافتهاند و توانستهاند حركت اصلاحى خود را به پيش برده و فرياد توحيد سردهند، مهمترين عامل آن را بايد در همان «امنيت فردى» و «سكينه و آرامشى» جست و جو كرد كه در اثر ارتباط با خداوند از طريق «نماز» به دست آوردهاند. از همين روست كه در سرگذشت انبياء الهى كه در قرآن آمده، در راس تعاليم آنان امر به اقامه نماز جاى دارد.
به موسى - عليهالسلام - وحى مىشود كه:
«و اجعلوا بيوتكم قبلة و اقيموا الصلوة»(10)
«و سراهايتان را رو به روى هم قرار دهيد و نماز را بر پا داريد.»
ابراهيم - عليهالسلام - در حق اهلش دعا مىكند كه:
«ربنا ليقيموا الصلوة فاجعل افئدةً من الناس تهوى اليهم»(11)
«پروردگارا! تا نماز را به پا دارند، پس دلهاى برخى از مردم را به سوى آنان گرايش ده.»
عيسى - عليهالسلام - حتى در گهواره خود را سفارش شده به نماز معرفى مىكند:
«و جعلنى مباركاً اين ما كنتُ و اوصانى بِالصلوة و الزكاة مادُمْتُ حياً»(12)
«و هر جا كه باشم مرا با بركت ساخته و تا زندهام به نماز و زكات سفارش كرده است.»
علاوه بر همه اينها در صدها آيه از قرآن كريم، خداوند عزيز پيامبر گرامى خود حضرت محمد - صلى الله عليه و آله و سلم - و ساير مومنان را به اقامه نماز امر مىفرمايد و در آيات بى شمارى اصولاً «اقامه نماز» را يكى از اصلىترين نشانههاى متقين و پرهيزگاران و مومنان معرفى مىكند. همان طور كه گفتيم اين همه تاكيد و سفارش به خاطر نقش بسيار مهمى است كه اين فريضه الهى در خودسازى و «امنيت فردى» ايفا مىكند.
آرى، انسان نمازگزار، در پرتو شعاع نورانى «نماز» از هر آنچه عوامل نگرانى و پريشانى است آسوده خاطر مىشود. نه از «آينده مبهم و تاريك»، هراسى به دل راه مىدهد؛ كه مىداند همه مكانها و همه زمانها از آن خداست و خدا با اوست، و نه از «گذشته» خود احساس نگرانى مىكند؛ چرا كه با نماز خداوند را آمرزنده و مهربان يافته است. اذكار و افعال نماز تماماً و يك به يك او را از چنان آرامشى لبريز ساخته كه هيچ عامل مادى و معنوى ديگر قادر به اعطاء چنين آرامشى نيست.
او با «الله اكبر» خداوند را به بزرگى ياد مىكند. بنابراين، تمامى قدرتهايى كه ممكن است او را تهديد به ناامنى كنند در نزد او خوار و حقير جلوه مىكنند. و با «الرحمن الرحيم» به ياد لطف و مهربانى و بخشندگى بى حد و مرز خدا مىافتد و دل و جانش، سرشار از امن و آسايش مىشود.
«مالك يوم الدين» به او هدف زندگى را كه همانا رستاخيز و وصول به لقاء الله است يادآورى مىكند و در نتيجه مصايب و بلاهاى زندگى دنيوى در نظرش سهل و آسان مىآيد و هرگز در مواجهه با آنها عقب نشينى نكرده و به پوچى نمىرسد.
«اياك نعبد و اياك نستعين» او را به يارى و امداد خداوند دلگرم مىنمايد. با ركوع در برابر خداوند از خضوع در برابر غير او مىرهد و با سجده به پيشگاه خداوند، قيد رقيّت و بندگى غير خدا را از گردن جسم و جان باز مىكند، و بدين گونه پيمانى ناگسستنى با خداى خود مىبندد كه ثمرهاش آزادى و آزادگى و وصول به امن و امان است. و به تعبير اقبال لاهورى (ره):
هر كه پيمان با هوالموجود بست
گردنش از قيد هر معبود رست(13)
اين چنين است كه «نماز» را بايد مهمترين عامل در جهت تامين «امنيت فردى» دانست و در ترغيب و تشويق مردمان به روى آوردن به اين عامل اساسى، بيش از گذشته كوشيد.
«نماز» تنها در بعد روحى، تامين كننده امنيت فردى نمىباشد، بلكه امنيت فردى آدمى را در بعد جسمانى نيز تامين مىنمايد؛ زيرا بخشى از مقوله «امنيت فردى» وابسته به جسم و بدن مادى انسان است. درست است كه مهمترين جنبه اين موضوع، همانا بعد روحى و روانى آن مىباشد، ولى آنچه مسلم است «امنيت جسمانى» كه عبارت است از «سلامت و پاكيزگى ظاهرى» نيز در اين جهت بى تاثير نمىماند و «نماز» در اين جهت نيز منشاء اثر بسيارى است.
اانسان نماز گزار، براى آن كه از عبادت خود بهره وافر برده باشد، خود را مقيد به رعايت اصول بهداشتى مىداند. مثلاً از مسواك و تميز كردن دندان و دهان غفلت نمىكند؛ چرا كه مىداند:
«از حضرت رسول - صلى الله عليه و آله و سلم - منقول است كه دو ركعت نماز كه با مسواك باشد بهتر است از هفتاد ركعت نماز كه بىمسواك باشد.»(14)
او براى هر نماز و به هنگام ايستادن در برابر خداوند موهاى سر را آراسته كرده و شانه مىكند، زيرا:
«در حديث حسن از امام موساى كاظم - عليهالسلام - در تفسير آيه كريمه «خذوا زينتكم عند كل مسجد»(15) منقول است كه حضرت فرمود: "از اين زينت است شانه كردن موى پيش از هر نمازى"»(16)
نمازگزار حقيقى به هنگام نماز از بوى خوش و عطر استفاده مىكند، زيرا:
«از حضرت امام جعفر صادق - عليهالسلام - مروى است كه نماز كسى كه خوشبو باشد بهتر است از هفتاد نماز كه بى بوى خوش باشد.»(17)
علاوه بر اينها، او براى هر نماز ناگزير از وضو ساختن و در موارد لزوم غسل كردن است. جامعههاى پاكيزه در بر مىكند و با لباس آلوده و بويناك، به نماز نمىايستد. خود را مقيد مىداند به گرفتن و چيدن ناخنها و زدودن موهاى اضافى از بدن؛ چرا كه اين همه در ازدياد پاداش نماز دخيل بوده و راه وصول به قرب پرودگار را هموارتر مىسازد و در نتيجه تقيّد به چنين امورى است كه نمازگزار «امنيت فردى» خود را در بعد جسمانى نيز تامين نموده و در نهايت، «نماز» جسم و جان او را در حصارى از امنيت و آسايش قرار مىدهد. به راستى براى تامين «امنيت فردى» افراد در جوامع بشرى چه عاملى را مىتوان نام برد كه برتر از «نماز» باشد؟!
حال كه به طور اجمال با تاثير و نقش عظيم نماز در ايجاد «امنيت فردى» آشنا شديم در ادامه اين مقال به نقش نماز در ايجاد «امنيت اجتماعى» اشاره كرده و به تشريح آن مىپردازيم.
نقش نماز در تامين امنيت اجتماعى
بدون شك امنيت اجتماعى، در تمامى جوامع بشرى همواره از جانب كسانى تهديد و مختل گرديده كه شخصيت فردى آنان بنا به علل گوناگون مورد اهانت واقع شده و در نتيجه «كرامت نفس» خود را از دست دادهاند. چنين افرادى كه شخصيت آنها لگدكوب گرديده و ديگر عزت و كرامتى براى خود قايل نيستند، از دست زدن به انواع و اقسام بزهكاريها و جرم و جنايتهاى اجتماعى، ابايى نداشته و احساس شرمسارى نمىكنند و به همين دليل جامعه از شر آنها ايمن نخواهد بود؛ همچنان كه در سخن حكيمانهاى كه از پيشواى دهم شيعيان امام هادى - عليهالسلام - نقل شده مىخوانيم:
«من هانت عليه نفسه فَلا تأمن شره»(18)
«كسى كه خود را خفيف و خوار مىداند و در باطن، احساس پستى و حقارت مىكند از شر او ايمنى نداشته باش.»
اما نقطه مقابل «ذلت نفس»، «كرامت نفس» و احساس عزت نمودن است كه آدمى را از هر گونه گناه فردى و اجتماعى مصون مىدارد؛ همان گونه كه اميرمومنان على - عليهالسلام - در كلامى آسمانى فرمود:
«من كرمت عليه نفسه لم يهنها بالمعصية»(19)
«آن كس كه بزرگى و كرامت نفس خود را باور دارد هرگز با پليدى گناه پست و موهونش نمىكند.»
با توجه به آنچه آمد، اين نتيجه حاصل مىشود كه براى برقرارى «امنيت اجتماعى» يكى از راهكارهاى اساسى و مهم، آن است كه عوامل عزت آفرين و كرامت بخش را شناسايى نموده و تقويت نمود تا افراد جامعه با تمسك و عمل به آنها از چنان كرامت نفسى برخوردار شوند كه ارتكاب گناه - حتى در خلوت و پنهانى - براى آنها امرى دشوار و هراسناك جلوه كند. در نتيجه انسانى كه از چنين «تربيت الهى» برخوردار شد هرگز نه در عرصه زندگى فردى و نه در عرصه زندگى اجتماعى، تهديدى براى «امنيت و آسايش» خود و جامعه نخواهد بود.
بدون شك در اين راه، يكى از مهمترين عوامل و راهكارهاى قابل توجه كه در عين حال هيچ گونه هزينهاى در بر ندارد، امر مقدس و عظيم «نماز» مىباشد؛ چرا كه نماز در واقع حلقه اتصال انسان با وجودى عظيم الشان و بى نهايت به نام خداست كه يكى از مهمترين اسامى و صفات او «كريم» به معناى بزرگوار است. كسى كه به مصداق آيه شريف «فان العزة لله جميعاً» دارنده تمامى مراتب عزت مىباشد، به يقين انسانى كه با او مرتبت شد، رنگ و بوى خدايى به خود مىگيرد و «كريم» مىگردد و «عزيز» مىشود؛ چون چنين شد هرگز نفس كريم و عزيز خود را به گناه نمىآلايد و جامعه از جانب او در امن و آسايش قرار خواهد گرفت.
از سوى ديگر همان گونه كه مىدانيم، خداوند عزيز در سوره مبارك عنكبوت، آيه 45 يكى از مهمترين آثار نماز را دور نمودن نماز گزار از «فساد و فحشاء» معرفى مىنمايد، آنجا كه مىفرمايد:
«ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنكر ...»
در نتيجه انسان نمازگزار فردى است كه گرد گناه نمىگردد؛ چرا كه صبح و شام با خداى خود در راز و نيازى عاشقانه است و حضور او را مستمراً درك مىكند و چنانچه صحنه گناه و تجاوز به حقوق ديگران پيش آيد، پا پس مىكشد و مرتكب گناه نمىشود؛ چه آن كه خداوند را حاضر و ناظر مىداند، از اين رو جامعه از جانب او در امن و امان خواهد بود.
نگاهى هر چند گذرا به تاريخچه زندگى بزهكاران و آنان كه «امنيت اجتماعى» را به نحوى از انحاء مختل نمودهاند، به خوبى اين نكته را به اثبات مىرساند كه اكثر قريب به اتفاق آنان، كسانى بودهاند كه با نماز و مسجد ارتباطى نداشته و به اين دو عنصر انسان ساز علاقهاى نشان ندادهاند. بدين ترتيب خود را در عرصه حيات، يكّه و آزاد انگاشته و دست به گناهان عظيمى همچون قتل، تجاوز به عنف، سرقت و ... آلودهاند و جوامع بشرى را با «ناامنى» مواجه نمودهاند.
حال آنكه در ميان كسانى كه در طول حيات خود بيشترين تعهد و مسئوليت را نسبت به جان، مال، عرض و ناموس ديگران داشتهاند، همواره نام «نمازگزاران» و مقيدين به نماز از درخشندگى ويژهاى برخوردار بوده است؛ زيرا نمازگزار مىداند كه «اقامه نماز» با «تجاوز به حقوق ديگران» سازگارى ندارد و اصولاً نمازى كه در كنار آن به نوعى «تجاوز» به حقوق انسانها باشد، نماز نخواهد بود.
جايى كه بودن حتى يك تار نخ غصبى در لباس نمازگزار، موجب بطلان نماز گردد، مسلم است كه نماز گزار خود را مقيد به رعايت حقوق ديگران مىكند و از دست يازيدن به گناهى بزرگتر خوددارى مىورزد. مطالعه زندگى نمازگزاران حقيقى در طول تاريخ اثبات كننده اين حقيقت مسلم است كه براى برقرارى «امنيت اجتماعى» هيچ عاملى برتر از نماز نمىباشد؛ چرا كه خاصان درگاه خداوندى، چنان تقيدى به رعايت حقوق مردمان داشتهاند كه گاه تا مرز وسواس پيش رفتهاند. اگر سلسله جنبان عرفان و تقوا، مولاى متقيان على - عليهالسلام - در كلام نورانى خود مىفرمايد:
«وَاللهِ لَوْ اُعْطيتُ الْاَقاليمَ السَّبْعَةِ بِما تَحْتَ اَفْلا كِها عَلى اَنْ اَعْصِىَ اللَّهَ فى نَمْلَةٍ اَسْلُبُها جُلْبَ شَعيرَةٍ ما فَعَلْتُهُ»(20)
«به خدا سوگند، اگر هفت اقليم را با آنچه در زير آسمانهاست به من دهند تا خداى را نافرمانى كنم كه پوست جوى را از مورچهاى به ناروا بگيريم، چنين نخواهم كرد!...»
بدون ترديد اين همه تقيد به رعايت حقوق ديگران - و حتى حيوانات - از تاثير «نمازهاى حقيقى» آن يگانه عالم خلقت بوده و اين گونه است كه نماز «نفس سركش» را مؤدب به آداب الهى و رعايت حقوق فردى و اجتماعى ديگران نموده و در نتيجه «امنيت اجتماعى» را در بالاترين سطح براى جوامع بشرى به ارمغان مىآورد.
آرى، «نماز» بنا به تصريح آيه شريفه «اِنَّ الصَلوةَ تَنْهى عَن الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ» انسان را از «غيبت»، «دروغ»، «سرقت»، «قتل نفس»، «تجاوز به حريم خصوصى ديگران»، «ربا خوارى»، «زنا»، «چشم چرانى»، «تهمت»، «حرام خوارى»، «قمار»، «شرب خمر»، و هر آنچه كه به نوعى منجر به تجاوز به حقوق ديگران و در نتيجه ايجاد اختلال در «امنيت اجتماعى» مىگردد برحذر مىدارد.
مگر فقدان امنيت اجتماعى در جوامع بشرى به غير از اين امور و امثالهم، سرچشمهاى ديگر دارد؟! و مگر تمام همّ و غمّ متوليان ايجاد «امنيت» و تئورى پردازان اجتماعى، دست يافتن به راه حلّى عملى و كارا براى از بين بردن ناامنى و ريشه كن كردن عوامل آن نمىباشد؟ پس چرا بايد از سهلترين و در دسترسترين و ارزانترين راه حل اين امر يعنى «نماز» غافل باشيم؟
از اين رو ما معتقديم براى برقرارى امنيت اجتماعى، بهترين و مهمترين راه، اصلاح و بهينه سازى رابطه بين «انسان» و «خداوند» و تلاش در جهت آشنا كردن «انسانها» با «خالق خويش» مىباشد. البته اين امر نيز ممكن نخواهد بود مگر از طريق «اقامه نماز» با توجه به تمامى شرايط صحت و قبول آن.
پى نوشت ها:
1) تفسير نمونه، ج 1، ص 340.
2) فرهنگ معارف و معاريف، ج 2، ص 523.
3) همان.
4) بحارالانوار، ج 1، ص 83.
5) تاريخ تمدن، ويل دورانت، ج 1، ص 5.
6) همان، ص 6.
7) ديوان حافظ.
8) سوره رعد (13) آيه 28.
9) سوره طه (20) آيه 14.
10) سوره يونس (10) آيه 87.
11) سوره ابراهيم (14) آيه 37.
12) سوره مريم (19) آيه 31.
13) ديوان اقبال لاهورى.
14) حليةالمتقين، باب پنجم، فصل اول.
15) برگيريد زينت خود را نزد هر مسجدى.
16) همان، باب پنجم، فصل ششم.
17) همان، باب ششم، فصل دوم.
18) الحديث (روايات تربيتى)، مرتضى فريد، ج 2، ص 373.
19) همان، ص 316.
20) نهج البلاغه، خطبه 224.
.......................................................................................
منبع: سايت شارح
چهارشنبه 22 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 367]
-
گوناگون
پربازدیدترینها