آيين گلريزان؛رداي رادمنشي

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: اينجا نه ايستادن رو به قبله مي خواهد نه وضو، فقط بايد آستين ها را درست مثل برخاستن و قيام كردن براي اقامه نماز بالا زد و نيت كرد. مردان و زنان جوانمرد و فتوت چون ابر بهاري بر تشنگاه انتظار خانواده ها و خانواري نيازمند مي بارند و سخاوت خويش را در جود و سخاي رمضان به ديگران مي بخشند. چه چشم ها كه اكنون در انتهاي راه انتظار مانده اند تا كسي دست ياري به سوي آنان دراز كند و يارگرشان باشد. چه مادراني كه در افطار بي كسي شان سفره هاي اشك پهن كزده اند و نماز گريه مي گذارند، چه اين كه اكنون تنها پسرشان كه نان آور خانه هستند، به جرم تصادف غير عمد در پشت ميله هاي نامراد روزگار حبس شده اند و براي پرداخت ديه به ياري سخاوتمندانه جوانمردان نياز دارد. آه!چه مادراني، چه چشمه هاي اشكي، كه براي رهايي كبوتران دل شان، تنها يادگار پدري شان را كه همين خانه هاي كاهگلي در حال فرو ريختن بود را به فروش گذاشتند، اما بهاي ديه آزادي پسرش چيز ديگري است. آيين سنتي گلريزان در اصل براساس يك سنت ديرينه رسم پهلواني در ايران آغاز شد و سرآغازي براي فتوت مردان نيك ضمير بوده است. عنصر العمالي در كتاب خويش ويژگي هاي جوانمردي را اول خرد ، دوم راستي و سوم مردمي بر مي شمارد و آنها را از نشانه هاي رادمنشي و جوانمردي و عياري مي داند و همچنين در كتاب مينوي خرد براي جوانمردي سه اصل خرد، درستي و رادي به عنوان ويژگي بارز ياد شده است. عبدالرزاق كاشاني در كتاب فتوت نامه نيز جوانمرد را انساني آزاده و نيك سرشت مي داندمعتقد بود، براي رسيدن به كسوت جوانمرد بايدراه هاي دشواري را طي كرد تا بر ديو نفس فائق و پيروز شد. براي رسيدن به كسوت جوانمردي در نزد ايرانيان سه اصل مهم شريعت ، طريقت و حقيقت طي مي شود تا جوانمردي و بخشندگي پا بگيرد. در اصل پهلواني،رادي وبخشندگي همان گلريزان است، كه خاستگاه اين بخشندگي طبيعت و بهار بوده، چرا كه بهار و طبيعت هرچه دارد به امر خداوندگار به زمين مي بخشد تا حياتي دوباره يابد و فردوسي رادي و درستي را شكل شناسي پهلوانان اساطيري خود مي داند كه همه مردمي بايد آيين تو / همه رادي و راستي دين تو . ايرانيان از دير باز براساس تكريم و نوع دوستي خود همواره بر آيين گلريزان همت گماشته اند و اين آيين را شكرانه نعمت خدادادي خويش مي دانند كه مانند ابر بهاري طراوات زيستن دوباره بر مستمند و نيازمند روا مي دارند آن گونه كه وقت گلشن، خوش كه گلريزان ابر رحمت است. اين سنت ايرانيان در رادي و رادمنشي و پهلواني همواره يك افتخار بوده و بسياري از شرق شناسان از اين امر به نيكي ياد مي كنند به گونه اي كه پرفسور مانوئل كوربن محقق ديرينه شناس و مردم شناس برجسته غربي آن را نمادي از زيباترين حركتهاي بشري در طول تاريخ مي داند كه فقط مختص ايرانيان بود. وي، در كتاب خود به صراحت ياد مي كنند كه در ايران مرداني قابل احترام براي برداشتن موانع ازپيش پاي ديگران هرچه در توان خود داشته را به ديگران بدون هيچ منتي مي بخشيدند. آيين گلريزان تاريخ بزرگ ايرانيان است و برخي از مورخان ثبت اين سنت را از زمان حمله مغول عنوان كرده اند، كه در باشتين خراسان عياراني براي كمك به نيازمندان، در سردابه اي شالي قرمز پهن كردند و آنان كه زور بازو و توان مالي داشته، قدم پيش نهاده و هرچه داشتند براي كمك رو مي كردند. ذكر پهلوانان در آيين گلريزان گرفتن دست مستمندان و اقتدا به حضرت علي- بن ابي طالب(ع) نخستين امام شيعيان همواره بوده و صاحب زنگ نيز در اين آيين ، پهلوانان و جوانمردان را به گلريزان فرا مي خوانده است. مهمترين آثار تاريخي به جايي مانده از آيين معنوي و سنتي گلريزان در ايران بناي تاريخي سي و سه پل است، كه در آن هنگام شاه عباس براي ساخت اين بنا، از مردم استمداد كرد و آيين گلريزان برپا شد. مردم نيز به پهلوانان مهرگستر القاب راد آيين ، زاد مهر ، گلريز و رادي نسبت مي دادند و بين پهلوانان و عياران نيز برگزاري آيين گلريزان و كمك به مستمندان نشانه اي از پيش كسوتي و مرشدي و صاحب زنگي بوده است. هنگامي كه جوانمردان و رادان وارد گود مي شدند، مرشد و صاحب زنگ با نواختن صداي زنگ از آنان رخصت مي طلبيد و پهلوانان خطاب به پير ميدان دار گود از او مي خواستند تا براي كسي كه ناتوان است، گلريزي كند و فرياد اگر ناتواني بگو يا علي (ع)، اگر خسته جاني بگو يا علي (ع) بلندمي شد. در پس زمان اما گلريزان از گود زورخانه ها به خانه ها كشيده شد به گونه اي كه زنان نيز در اين سنت حسنه حضور يافته و حتي براي انداختن سفره نذر ابوالفضل(ع) كه با نذري ها زنان گسترده مي شد، نوعي گلريزان كوچكي را برپا مي داشتند. اكنون با گذر زمان آيين سنتي گلريزان و رادي در ايران جلوه اي با شكوه تربه خويش گرفته ومردان و زنان توانمند و جوانمرد براي آزادي زندانيان غير عمد در بند ، گلريزي مي كنند. آيين گلريزان همه ساله در عزيزترين ماه خدا برپا مي شود، تا زندانيان جرايم غير عمدي از بند اسارت كه شيرين تر لحظه زندگي آنهاست رهايي يابند. به گزارش ايرنا، آيين جشن گلريزان هر ساله با حضور تعدادي از خيرين و معتمدين در سراسر ايران اسلامي برگزار مي شود و تعدادي از زندانيان جرايم غير عمد از بند زندان به واسطه اين امر خداپسند رهايي مي يابند. گزارش از محمود رييسي 7359

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 282]