ریشه‌های روانی رانندگی‌ پرخطر

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
ریشه‌های روانی رانندگی‌ پرخطر

«عاشق ماشین بازی و لایی کشیدنم. نمی‌دونی چه لذتی داره صدای موزیک را تا آخر ببری بالا. تکنو گوش کنی، سیگاری دود کنی و با آخرین قدرت روی پدال گاز فشار بدی! اگر هم ماشینت برو باشه که دیگه روی ابرهایی نه زمین. من دیوونه سرعتم. این طوری عشق می‌کنم و...» دکتر بهزاد قربانی، روانپزشک- عضو هیأت علمی دانشگاه - شاید اغلب ما در برخورد با رانندگان جوان از این قبیل جملات زیاد شنیده‌ایم و در بسیاری از موارد هم بی‌تفاوت از کنارشان گذشته‌ایم. اما وقتی به آمار تصادف‌های رانندگی نگاه می‌کنیم در می‌یابیم که سرعت بالا یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علل سوانح رانندگی خطرناک و مرگبار است. به راستی چرا؟ چه عواملی موجب می‌شوند افراد بویژه جوانان با سرعت بالا رانندگی کنند؟ به طور اساسی ریشه‌های روانی «جنون سرعت» کجاست؟ آنچه خواهیم گفت بخشی از دلایل روانی این پدیده پرخطر اجتماعی است. 1) براساس مطالعات صورت گرفته یکی از عمده‌ترین دلایل تمایل برای سرعت بالا در رانندگی به «تیپ شخصیتی » افراد باز می‌گردد. بعضی‌ها ماجراجو، تنوع‌طلب، هیجانی و دراماتیک هستند. بنابراین در برخورد با بسیاری از مسائل زندگی هم از تصمیم‌گیری منطقی و عقلانی خارج شده و فقط به احساسات و هیجانات رو می‌آورند. آنها وقتی هیجان‌زده می شوند دیگر عقلانی تصمیم نمی گیرند و تنها سعی می‌کنند از دریچه احساس به دنیای اطراف خود بنگرند. به عنوان مثال به حرف‌های یک مراجعه کننده ماجراجو دقت کنید: «در خط سوم بزرگراه تهران – کرج با سرعت حدود 100‌کیلومتر بر ساعت می‌رفتم که ناگهان متوجه شدم یک خودروی پژو 206 با سرعت وحشتناکی از پشت به من نزدیک شده و دائم چراغ می‌دهد تا راه را برایش باز کنم، من هم که نمی‌خواستم جلوی او کم بیاورم شروع کردم به گاز دادن طوری که سرعتم به بالای 160 کیلومتر برساعت رسیده بود. در این لحظه خودروی پژو 206 خط حرکتش را تغییر داد و به خط دوم آمد. من که به هیچ عنوان حاضر نبودم کوتاه بیایم باز هم سرعتم را بیشتر کردم که به یکباره نفهمیدم چه اتفاقی افتاد. وقتی پس از چند روز در بیمارستان به هوش آمدم متوجه شدم خودرویم واژگون شده و من هم به علت ضربه مغزی در حالت «کما» بودم. اما به لطف خدا و کمک پزشکان از یک قدمی مرگ برگشتم. حالا هم به دلیل مشکلات روحی، روانی و درمان بیماری جنون سرعتم به روانپزشک مراجعه کرده ام تا... با دقت دراین‌باره درمی‌یابیم راننده مزبور برای چند لحظه به طور کامل عقل خود را کنار گذاشته و تنها احساسی و ماجراجویانه تصمیم گرفته است که متعاقب آن چنین حادثه‌ای رخ داده است. حال آن که در اغلب مواقع چنین حوادثی با تلفات و خسارت‌های سنگین‌تر مواجه است. 2) یکی دیگر از دلایل رانندگی‌های پرخطر میل به خودنمایی در افراد است. برخی شخصیت‌های نمایشی سعی می‌کنند خود را هنگام رانندگی به اطرافیان نشان دهند. نمونه بارز این گونه حرکات را می‌توان در کاروان‌های عروسی دید که در برخی مواقع نیز منجر به تصادفات شدید و جراحت‌های سنگین می‌شوند. افراد با شخصیت‌های «هیستریونیک» عاشق خودنمایی هستند و از هر فرصتی برای جلب توجه عمومی استفاده می‌کنند. خوب به یاد دارم دختر جوانی که از مراجعانم بود از رانندگی پرخطر نامزدش شکایت داشت و به دنبال راهکار مناسبی بود. زمانی که علت را از آن پسر جوان پرسیدم گفت: فقط زمانی که با سرعت رانندگی می‌کنم وقتی است که نامزدم با من است. چون او را خیلی دوست دارم می‌خواهم بداند چقدر دست فرمان خوبی دارم و با چه آدم پخته‌ای ازدواج می‌کند، نه با یک آدم ناشی و دست و پا چلفتی! در واقع روش ابراز محبت و علاقه‌مندی این پسر به نامزدش با جنون سرعت توأم است. غافل از این که چنین روشی نامزدش را سخت آزرده خاطر کرده و آنها را در آستانه جدایی قرار داده بود. 3) قانون گریزی و جامعه ستیزی هم یکی دیگر از دلایل جنون سرعت است. زمانی که فرار از دستور پلیس، عبور از چراغ قرمز و رعایت نکردن مقررات راهنمایی و رانندگی نوعی «زرنگی» محسوب می‌شوند و چنین افرادی در برخی مواقع مورد تحسین دوستان و آشنایان قرار می‌گیرند، در نتیجه چنین افرادی با اختلال شخصیت ضد اجتماعی، بزرگراه‌ها و خیابان‌ها را به جولانگاه رانندگی‌های پرخطر خود تبدیل می‌کنند. متأسفانه تعداد این افراد در جامعه نیز کم نیست و نکته تأسف بارتر این که گاهی شاهد تشویق این گونه رفتارها از جانب همسر، فرزندان و خانواده این افراد هستیم. به عنوان مثال گفته می‌شود: «فلانی ختم رانندگی است» یا «فلانی چراغ سبز و قرمز نمی‌شناسد». خلاصه این که رعایت نکردن قانون به جای «تقبیح» و سرزنش مورد «تقدیر» نیز قرار می‌گیرد. 4) رانندگی در شرایط روانی نامساعد یکی دیگر از دلایل جنون سرعت است. افرادی که درحین مشاجره با همسر، جر و بحث تلفنی، اضطراب و استرس مفرط و عصبانیت و پرخاشگری رانندگی می‌کنند باید بدانند از ریسک بسیار بالاتری برای تصادف برخوردارند و هرلحظه احتمال دارد دچار سانحه شوند. رانندگانی که در حالت تکانشی و به دور از ثبات روانی لازم رانندگی می‌کنند، بسیار عصبی هستند، دائم ناسزا می‌گویند و با بوق زدن‌های متوالی، چراغ دادن و نوربالا زدن سعی در برون‌ریزی هیجانی عصبانیت خود دارند که در این میان ممکن است اتفاقات ناگواری برای خود و سایر سرنشینان خودرویشان یا دیگران رقم بزنند. 5) مواد محرک و توهم زا، قرص‌های اکستازی، حشیش و الکل نیز از دیگر علل رایج جنون سرعت هستند. با سوءمصرف این گونه مواد، فرد از فضای ادراکی طبیعی خارج شده، سطح انرژی بالایی پیدا کرده و دچار توهمات بینایی و شنوایی می‌شود که اگر در این حالت رانندگی نماید یقیناً رانندگی پرخطر و پرسرعتی خواهد داشت. بیماری نقل می‌کرد در پی مصرف «حشیش» ‌و قرص‌های اکستازی به صورت همزمان در حالی‌که بیش از 180 کیلومتر بر ساعت رانندگی می‌کرده سعی داشته درب خودرو را باز کرده و پیاده شود! چون گمان می‌کرده خودرو ایستاده و در حال حرکت نیست. بیماران الکلی نیز بسیار خطرناک رانندگی می‌کنند و واکنش‌های آن‌ها در مواجهه با موانع احتمالی رانندگی به شدت کاهش می‌یابد. به گونه‌ای که در این موارد قادر به کنترل خودرو نخواهند بود. 6) داشتن خودروهای گران‌قیمت از دیگر دلایل رانندگی‌های پرخطر است. تعریف خودروی گران قیمت در جامعه ما این است که زیباست، سرعت خیلی بالایی دارد و از ایمنی زیادی هم برخوردار است اما دیگر شاخص‌های خودروی گران‌قیمت نه لحاظ می‌شوند و نه اهمیتی دارند. گاهی دیده می‌شود صاحبان خودروهای لوکس بخصوص جوانان و نوجوانان به منظور این که توانایی خودروی خود را به نمایش بگذارند مدام گاز می‌دهند و هیچ توجهی هم به سرعت خود ندارند. البته گاهی هم فشار افکار عمومی آنها را وادار به سرعت می‌نماید. چرا که گویا مردم نمی توانند بپذیرند یک خودروی لوکس با سرعت مطمئن حرکت نماید. اما برخی از این تفکرات غلط رانند‌گان را این قبیل خودروها را مجبور می‌کند به خاطر فضای روانی کاذب، ناخواسته به حرکات غیرمنطقی و خلاف قانون بپردازند که در این میان یقیناً رانندگان تحریک شده آسیب خواهند دید. ● راهکارهایی برای پیشگیری از رانندگی‌های پرخطر الف – شما احساسات و هیجانات خود را کنترل کنید نه این که اجازه دهید خودتان تحت‌کنترل هیجانات قرار بگیرید. زندگی آرام توأم با آرامش را تجربه کنید حتی در رانندگی. این نوع تفکر موجب می‌شود عادت کنید از رانندگی خود بیشتر لذت ببرید و اطرافیان شما هم آسودگی خاطر و آرامش بیشتری داشته باشند. ب- متانت، صبر و آرامش نشانگر بهتری از شخصیت شماست پس سعی کنند هنگام رانندگی هم این تعامل صحیح اجتماعی را به معرض نمایش بگذارید. چراکه به طور قطع چنین افرادی در نگاه عموم مردم جذاب‌تر و دلنشین تر خواهند بود. ج – رعایت قانون و مقررات راهنمایی و رانندگی را محترم شمرده و از تشویق رانندگان پرخطر پرهیز نمائید. حتی سعی کنید موجب کاهش رفتارهای پرخطر در رانندگی شوید. د- در صورت داشتن اضطراب و استرس مفرط، نگرانی و ناراحتی روانی از رانندگی پرهیز نمائید. در این موارد بهتر است فرد دیگری رانندگی نماید یا از وسیله دیگری برای رسیدن به مقصد استفاده نمائید. هـ - استفاده از الکل ،‌مواد محرک و مخدر، حشیش و سایرمواد روانگردان درهر زمان مضر و غیرقابل قبول است. در صورت سوء مصرف احتمالی این گونه مواد از رانندگی پرهیز نمائید. چرا که مطمئن باشید جان خود و اطرافیان باخطر مرگ روبه‌روست. و- در صورت استفاده از داروهای خواب آور (بنزودیازپین‌ها) کمتر رانندگی نموده و از رانندگی‌های طولانی پرهیز نمائید.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 268]