واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: گفتگو با دكتر سيده سهيلا عارفي جام جم آنلاين: هرچند در سايه پيشرفتها و تلاشهاي متخصصان و دانشمندان ايراني، كشور ما در رديف 10كشور برتر دنيا در درمان ناباروري قرار گرفته است، اما آمار وارقام همچنان نشان ميدهند حدود 3 ميليون نفر از زوجهاي كشور از مشكلات ناباروري رنج ميبرند و سالانه نيز حدود 15 درصد به جمعيت زوجهاي نابارور كشور اضافه ميشود و در كل از ناباروري ميتوان بهعنوان يكي از 5 علت اصلي طلاق در ميان زوجهاي جوان كشور نام برد. در اين ميان اگر 50 درصد دلايل ناباروري به مشكلاتي در سيستم توليدمثل خانمها مربوط شود، مهمترين و شايعترين علت ناباروري در زنان مشكلات تخمكگذاري است كه در حدود 25درصد موارد را شامل ميشود. دكتر سيده سهيلا عارفي، عضو هيات علمي پژوهشگاه ابنسينا ـ متخصص زنان، زايمان ناباروري و دبير كارگاه آمنوره (قطع قاعدگي) و عدم تخمكگذاري ـ ما را با دلايل بروز اين مشكل و راههاي درماني آنها بيشتر آشنا ميكند. مهمترين عوامل نازايي و ناباروري كدامند و در اين ميان مشكلات مربوط به زنان چه سهمي را شامل ميشود؟ ناباروري 15 ـ 10 درصد خانمهاي سنين باروري (بين 15 تا 40 سال) را درگير ميكند. به هر صورت باتوجه به افزايش سن ازدواج در جوامع امروز، اين درصد در حال افزايش است. ناباروري به ناتواني در وقوع باروري و حاملگي پس از يك سال اقدام به بارداري بدون جلوگيري اطلاق ميشود و ميتواند به دلايل مختلفي در آقايان و خانمها به وجود بيايد. درواقع يكسوم دلايل ناباروري مربوط به اشكال توليدمثل در خانمها و يكسوم مربوط به اشكال در سيستم توليد مثل آقايان و در يكسوم موارد هم خانم و هم آقا در باروري مشكل دارند. عدم تخمكگذاري و يا مشكلات مرتبط با تخمكگذاري چه سهمي از اين عوامل را در بر ميگيرند؟ بيشترين علت ناباروري در خانمها اختلال تخمكگذاري است و حدود 25 درصد موارد ناباروري در زنان را شامل ميشود. گرچه دلايل ديگري مانند بسته بودن يا اختلال در حركت لولهها، اشكال در شكل رحم و دهانه رحم، اندومتريوز (وجود سلولهاي مخاطي رحم به طور نابجا در لگن) و بسياري فاكتورهاي محيطي نيز در شكلگيري ناباروري تاثير دارند. چه عواملي در بروز اين مشكل شايع موثر هستند و چه علايمي را ميتوان نشانههايي از ابتلا به اين بيماري به حساب آورد؟ اين اختلال ممكن است از اشكال در رزرو تخمدان و نبود تخمك به طور اوليه يا ثانويه (نارسايي تخمدان) تا اختلال در تكامل تخمك و آزادسازي تخمك متفاوت باشد. در بيماري PCO يا تخمدان پليكيستيك كه بخصوص در ايران بسيار شايع است تخمدانها، حاوي كيستهاي ريز 8 ـ 5 ميليمتر شده و حجم تخمدانها افزايش مييابد. علاوه بر اين، بيماران مبتلا به پرمويي، افزايش وزن و اختلال پريود ميشوند. درواقع اين اختلال به دليل عوارضي مانند افزايش چربيها، اختلال متابوليسم قند و انسولين و افزايش بيرويه استروژن روي سلامت فرد نيز تاثير ميگذارد. تخمدانها به طور معمول تحت تاثير هورمونهاي مترشحه از هيپوفيز و تحت تاثير هيپوتالاموس، به طور سيكليك به آزادسازي تخمك مبادرت ميكند. عوامل زيادي ميتوانند روي تخمكگذاري اثر بگذارند و باعث اختلال آن ميشوند. اختلالات هورموني مانند افزايش پرولاكتين، اختلالات تيروئيد و اختلالات وزن (چه افزايش و چه كاهش) ميتواند بر تخمكگذاري تاثير منفي داشته باشد. گاهي اختلال در هورمونهاي محرك هيپوتالاموس (مانندGnRH ) و هيپوفيز (FSH و LH) باعث اختلال در تخمكگذاري نرمال ميشود. چه راههاي درماني براي اين مشكلات پيشنهاد ميشود در نهايت تمام اين درمانها به فرزنددار شدن مادر مبتلا منجر ميشود؟ در مواردي كه اشكال در تخمكگذاري به دليل اشكال در هورمونهاي مترشحه از هيپوتالاموس و هيپوفيز است، عملا درمان، جايگزيني اين هورمونهاست كه شامل استفاده از هورمونهاي هيپوتالاموس (به صورت پمپ GnRH) يا هورمونهاي هيپوفيز (استفاده از HMG)ميشود. بههرصورت به دليل محدوديتهاي استفاده از اين داروها، درمان در اين گروه براساس شكايت بيمار تنظيم ميشود. اگر هدف، نظم پريودهاست، استفاده از درمانهاي جايگزين مانند استروژن و پروژسترون سيكليك براي برقراري پريودهاي بيمار كافي خواهد بود، اما اگر هدف تحريك تخمكگذاري به منظور حاملگي است، بايد از داروهاي HMG براي تحريك تخمكگذاري استفاده كرد. در صورتي كه اشكال تخمكگذاري به علتPCO (تخمدان پليكيستيك) باشد، درمان شامل داروهايي مانند متفورمين (جهت بهبود مقاومت به انسولين)، ديان و اسپيرينولاكتون (براي كاهش هورمونهاي مردانه و بهبود پرمويي) و داروهاي تحريك تخمكگذاري مثل كلوميفن است. در مواردي كه اختلال پريود به دليل بيماريهاي تيروئيد (چه كمكاري و چه پركاري تيروئيد) يا افزايش هورمون پرولاكتين يا اختلال وزن باشد، درمان شامل موارد كاهش وزن، درمان اختلال تيروئيد و برموكرپتين (در موارد افزايش هورمون پرولاكتين) است. در موارد نارسايي تخمدان، درمان جايگزيني با هورمونهاي استروژن و پروژسترون براي برقراري پريودهاي بيمار كمككننده خواهد بود. به هر صورت به منظور باروري در اين افراد، به دليل نارسايي تخمدان و مقاومت تخمدان به داروهاي تحريك تخمكگذاري، تنها اهداي تخمك كمككننده خواهد بود. اما سوال اينجاست كه به كمك اين روشها چقدر ميتوان به درمان اميدوار بود و وضعيت كشور ما در درمان بيماراني كه به اين مشكلات مبتلا هستند چگونه است؟ اين درمانها كاملا كاربردي و در تمام موارد فوق موفقيتآميز هستند. آمنوره يكي از موضوعاتي است كه در كارگاهي به همين عنوان به مشكلات بيماران درگير با آن و راههاي درماني پيشرو پرداخته شده است. اين بيماري دقيقا چيست، چرا ايجاد ميشود و چه مشكلاتي در پي دارد؟ آمنوره به دليل نبود پريود يا توقف آن به مدت 6 ماه بهطور اوليه و ثانويه ايجاد ميشود. در مواردي كه آمنوره اوليه است، ممكن است به دليل نارسايي اوليه تخمدان، نبود رحم، اختلال اوليه در پالس و ترشح هورمونهاي محرك تخمدان از هيپوتالاموس و هيپوفيز يا انسداد در مسير جريان خون قاعدگي اتفاق بيفتد. اما در موارد ثانويه ممكن است به دليل نارسايي ثانويه تخمدان، اختلال هورموني و گاهي چسبندگيهاي داخل رحم (به دليل عفونت، سل، جراحي يا كورتاژ خشن) ايجاد شود. بيماران درگير با اين مشكل چه سهمي از جامعه زنان را در بر ميگيرند؟ و آيا اين افراد ميتوانند به مادر شدن اميدوار باشند؟ دلايل آمنورهها غير از مواردي كه به دليل نارسايي اوليه و ثانويه در تخمدان يا مشكل نبود رحم ايجاد ميشود قابل درمان است و بيمار ميتواند تحت درمان تحريك تخمكگذاري، درمان اختلال هورموني و درمان رفع انسداد راه خروج رحم يا چسبندگي داخلي رحم قرار بگيرد و بارور شود. در موارد نبود رحم، استفاده از رحم اجارهاي و در صورت نارسايي اوليه و ثانويه تخمدانها، استفاده از تخمك اهدايي كمككننده خواهد بود. درخصوص درمان بيماريهاي اينچنيني زنان، تاكنون چه پيشرفتهايي در كشور انجام گرفته و آيا دستاورد شاخصي در اين حوزه داشتهايم؟ آينده درمان بيماريهاي زنان بخصوص مشكلات تخمكگذاري و آمنوره را چگونه ارزيابي ميكنيد؟ با توجه به پيشرفتهايي كه در زمينه استفاده از سلولهاي بنيادي رخ داده و با توجه به مطالعات زيادي كه درخصوص موفقيتهاي پيوند رحم و پيوند تخمدان صورت گرفته است، امكان باروري افرادي كه به دليل نارسايي تخمدان و رحم دچار مشكل ناباروري شدهاند نيز وجود خواهد داشت. بهاره صفوي گروه دانش پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2979]