اطلاعاتى در مورد نرم افزار هاى آزاد

واضح آرشیو وب فارسی:ابرار: اطلاعاتى در مورد نرم افزار هاى آزاد
ما اين تعريف را از نرم افزار آزاد(Free Software) ارائه مى دهيم تا به وضوح نشان دهيم كه چه مواردى بايد در مورد يك نرم افزار خاص صدق كند تا آن نرم افزار آزاد تلقى شود. نرم افزار آزاد موضوع آزادى است نه قيمت. براى درك اين مفهوم،بايد به معناى كلمه free در عبارت free speech(سخن آزاد) فكر كنيد نه به معناى آن در عبارتى مانند free beer.[توضيح اين كه كلمه free در زبان انگليسى در دو معناى آزاد و رايگان به كار مى رود.منظور نويسندگان در اين جا مفهوم آزادى است نه رايگان بودن.بديهى است به دليل وجود دو كلمه جداگانه براى ترجمه اين كلمه در فارسى،چنين مشكل لغوى وجود ندارد.] نرم افزار آزاد موضوع آزادى كاربران در اجرا، كپى، توزيع، آموختن، تغيير دادن و توسعه نرم افزار است. به بيان دقيقتر،نرم افزار آزاد به چهار نوع آزادى(Freedom) براى كاربران يك نرم افزار اشاره مى كند: - آزادى براى اجراى برنامه به هر منظورى (آزادى ۰) - آزادى براى آموختن چگونگى عملكرد نرم افزار و سازگار كردن آن با نيازهاى شخصى. (آزادى ۱). دسترسى به كد منبع پيش شرط اين بند است. - آزادى براى توزيع مجدد كپى برنامه تا بتوانيد به همسايه خود كمك كنيد! (آزادى ۲) - آزادى براى اصلاح كردن و توسعه نرم افزار و منتشر كردن اين اصلاحات براى همگان، كه نتيجه آن منفعت هاى عمومى جامعه خواهد بود. (آزادى ۳). دسترسى به كد منبع پيش شرط اين بند است. برنامه اى آزاد است كاربران آن همه اين آزادى ها را داشته باشند.بنابراين، شما بايد آزاد باشيد تا كپى ها را با تغيير يا بدون تغيير، رايگان يا با دريافت وجهى براى توزيع، براى هركس و هرجا مجددا توزيع كنيد. آزاد بودن براى انجام اين كارها به اين معنى است كه شما مجبور نيستيد از كسى اجازه بگيريد يا براى مجوز پولى پرداخت كنيد. شما همچنين بايد اين آزادى را داشته باشيد كه در برنامه تغييراتى ايجاد كنيد و آنها را به طور خصوصى در كار خود استفاده كنيد. بدون اين كه حتى وجود آنها را متذكر شويد. اگر شما تغييراتتان را منتشر كنيد، نبايد مجبور باشيد كه شخص مخصوصى را به روش خاصى آگاه كنيد. آزادى براى استفاده از يك برنامه به معناى آزادى براى هر شخص يا سازمان براى استفاده در هر نوع سيستم رايانه اى، هر نوع كار، و بدون نياز به ارتباط بعدى با توسعه دهنده يا هر نهاد خاص ديگر است. آزادى براى توزيع مجدد كپى ها، بايد شامل شكل دودويى يا اجرايى برنامه، همانند كد منبع (Source Code) باشد، چه براى نسخه تغيير يافته و چه براى نسخه بدون تغيير. (توزيع برنامه ها در شكل اجرايى براى سيستم عامل هاى آزادى كه به راحتى نصب مى شوند، الزامى است). اگر هيچ راهى براى توليد فرم اجرايى يا دودويى يك برنامه مشخص وجود نداشته باشد، مشكلى نيست.(چون برخى زبانها، اين ويژگى را پشتيبانى نمى كنند)اما شما بايد اين آزادى راداشته باشيد كه اگر راهى براى براى توليد برنامه در اين فرمها يافتيد، آن را مجددا در حالت اجرايى و دودويى توزيع كنيد. براى وجود آزادى به منظور ايجاد تغيير و انتشار نسخه هاى توسعه يافته، شما بايد به كد منبع دسترسى داشته باشيد. بنابراين، دسترسى به كد، شرطى اساسى براى نرم افزار آزاد است. به منظور واقعى بودن اين آزادى ها، آنها بايد تا زمانى كه شما كار خطايى انجام نداده ايد، غير قابل فسخ بمانند. اگر توسعه دهنده نرم افزار اين قدرت را داشته باشد، كه بدون انجام دادن كارى كه موجب ابطال شود، مجوز نرم افزار را باطل كند، نرم افزار آزاد نيست. به هر حال،انواع خاصى از قوانين، در مورد چگونگى توزيع نرم افزار آزاد، زمانى كه آزادى ها اصلى را نقض نكنند، قابل قبول هستند. براى مثال، Copyleft (به زبان ساده) قانونى است كه طى آن و در هنگام توزيع مجدد برنامه، شما نمى توانيد محدوديتى براى رد آزاديهاى اصلى كاربران قائل شويد. اين قانون، نه تنها با آزادى هاى اصلى منافاتى ندارد، بلكه آنها را نيز حفظ مى كند. بنابراين، شما ممكن است براى براى دريافت نسخه هاى نرم افزار آزاد، پول پرداخت كرده باشيد و يا ممكن است آنها را بى هيچ هزينه اى گرفته باشيد. اما بدون در نظر گرفتن اين كه شما چگونه نرم افزار را دريافت كرده ايد، شما هميشه اين آزادى راداريد، كه نرم افزار را تكثير كنيد و يا تغيير بدهيد، يا حتى آن را بفروشيد. نرم افزار آزاد به معناى غير تجارى نمى باشد، يك برنامه آزاد بايد براى استفاده، توسعه و توزيع تجارى در دسترس باشد. توسعه تجارى يك برنامه آزاد ديگر غير معمولى نيست، بلكه اين گونه نرم افزارهاى آزاد تجارى بسيار مهم هستند. قوانين مربوط به به چگونگى بسته كردن يك نسخه تغيير يافته هم اگر به طور موثر مانع آزادى شما براى منتشر كردن نسخه هاى تغييريافته نشود، قابل قبول است. قوانينى مانند اگر شما برنامه به اين روش قابل دسترس كنيد،بايد آن را به آن روش نيز قابل دسترس كنيد هم مى تواند با همان شرط قابل قبول باشد. (توجه داشته باشيد كه اين قانون گزينه منتشر كردن يا نكردن برنامه را براى شما باقى مى گذارد.) همچنين اين قابل قبول است كه اگر يك مجوز بخواهد هنگامى كه نسخه تغيير يافته را منتشر كرديد و توسعه دهنده قبلى يك نسخه از آن را در خواست كرد، بايد براى او بفرستيد. در پروژه گنو، ما از Copyleft براى حفاظت قانونى از اين آزادى ها براى اشخاص استفاده مى كنيم. اما نرم افزارهاى آزاد بدونCopyleft هم موجودند. ما اعتقاد داريم كه دلايل مهمى وجود دارند كه چرا استفاده از Copyleft بهتر است، اما اگر برنامه شما يك نرم افزار آزاد بدون كپى لفت است، ما همچنان مى توانيم از آن استفاده كنيم. گاهى اوقات، مقررات كنترلى صادرات و مصوبات تجارى دولت،مى توانند آزادى شما را براى توزيع بين المللى نسخه هاى برنامه، تحت الشعاع قرار دهند. توسعه دهندگان نرم افزار اين قدرت را براى حذف يا زير پا گذاشتن اين محدوديت ها ندارند، اما كارى كه مى توانند و بايد انجام دهند، اين است كه از تحميل كردن آنها به عنوان شرايط استفاده از برنامه خوددارى كنند. بدين ترتيب، محدوديتها بر فعاليتها و مردمى كه خارج از قلمرو اين دولت ها هستند، تاثيرى نمى گذارند. بسيارى از ليسانسهاى نرم افزار آزاد بر اساس كپى رايت(Copyright) بنا شده اند، و براى درخواستهايى كه با كپى رايت تحميل مى شود، محدوديتهايى موجود است. اگر يك ليسانس مبتنى بر كپى رايت، آزادى را به شيوه هايى كه در بالا تشريح شدند، محترم مى شمرد، بعيد است كه مشكلات ديگرى را كه ما هرگز پيش بينى نمى كنيم، پيش بياورد، (گرچه گه گاه اين موارد صورت مى گيرند) به هر حال، برخى از ليسانسهاى نرم افزار آزاد بر پايه قراردادها(Contract) قرار دارند، و قراردادها طيف گسترده ترى از محدوديتها تحميل مى كنند. اين بدان معنى است كه راههاى بسيارى وجود دارند كه يك ليسانس محدود و غير آزاد باشد. ما نمى توانيم همه محدوديت هاى قرارداد را كه قابل قبول نيستند، ليست كنيم. اگر يك مجوز مبتنى بر قرارداد كاربر را به روشى غير عادى محدود كند (در حالى كه مجوز مبتنى بر كپى رايت اين چنين محدود نكند) و اينجا هم قانونى تلقى نشود، شما بايد در مورد آن فكر كنيد، و ما احتمالا آن را غير آزاد مى دانيم. هنگامى كه در مورد نرم افزار آزاد صحبت مى كنيم، بهتر است از به كار بردن كلماتى چون هديه دادن (Give Away) يا رايگان (For Free) خوددارى كنيد. زيرا اين اصطلاحات اين معنى را مى رسانند كه موضوع در مورد قيمت است نه آزادى. كلمات اصطلاحى چون كپى غير قانونى (Piracy) نظراتى را القاء مى كنند كه ما اميد واريم شما بر آنها صحه نگذاريد. براى بحث در اين مورد، كلمات و عبارات گيج كننده كه اجتناب كردن از آنها با ارزش است را ببينيد. ما همچنين ليستى از ترجمه نرم افزار را به زبانهاى مختلف داريم. در نهايت، ملاكهايى مانند آنها كه در تعريف نرم افزار آزاد ذكر شده اند، براى تفسير به توجه و فكر نياز دارند. براى تصميم در مورد اين كه آيا يك مجوز صلاحيت مجوز نرم افزار آزاد بودن را دارد، ما براساس همين ملاكها قضاوت مى كنيم تا تعيين كنيم آيا علاوه بر كلمات و اصطلاحات استفاده شده، معنى و مفهوم آن نيز مناسب است يا نه. اگر در يك مجوز محدوديتى نا معقول وجود داشته باشد، ما آن را قبول نمى كنيم، حتى اگر آن محدوديتها را در اين ملاكها پيش بينى نكرده باشيم. گاهى اوقات، درخواستهاى يك مجوز موضوعى را به وجود مى آورند كه قبل از تاييد آن نياز به تحقيق و تفحص بيشتر (مانند بحث و تبادل نظر با يك وكيل) است. هنگامى كه ما در مورد موضوعى جديد، به نتيجه دست پيدا مى كنيم، اين ملاكها را به روز مى كنيم تا تعيين صلاحيت مجوزها را آسان تر كنيم. اگر مجوزى كه براى شما مهم است،شما مى توانيد با فرستادن اى ميل به [email protected] address is being protected from spam bots، you need JavaScript enabled to view it درباره آن بپرسيد. اگر شما به فكر نوشتن يك مجوز هستيد، لطفا با همان آدرس با FSF (بنياد نرم افزار آزاد) تماس بگيريد. افزايش تعداد مجوزهاى آزاد به معنى كار هاى انجام شده بيشتر براى كاربران به منظور درك مجوزهاست. ما ممكن است بتوانيم شما را در يافتن مجوزى كه نيازهاى شما را برآورده كند، يارى كنيم. اگر اين امكان پذير نباشد، و اگر شما واقعا به يك مجوز جديد نياز داريد، با كمك ما مى توانيد با اجتناب به وجود آمدن مشكلات عملى، بفهميد كه آيا مجوز آزاد است يا نه! گروه ديگرى استفاده كردن از عبارت بازمتن (OpenSource) را آغاز كرده اند تا مفهومى نزديك(نه يكسان) به نرم افزار آزاد را داشته باشد. ما عبارت نرم افزار آزاد را ترجيح مى دهيم، زيرا به محض اين كه اين عبارت را بشنويد،به ياد آزادى مى افتيد نه قيمت!! technotux.org
سه شنبه 21 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابرار]

[مشاهده در: www.abrarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]