نگاهي به گذشته در امروز

واضح آرشیو وب فارسی:آفتاب: نگاهي به گذشته در امروز
نوشيروان كيهاني زادهكودتاي قوچان و تغيير مسير تاريخ مشرق زمين براي 253 سالدهم ژوئن سال 1747 (در آن سال مصادف با 20 خرداد) در فتح آباد قوچان، نادرشاه در خوابگاهش به دست تني چند از ژنرال هايش به قتل رسيد و به اين ترتيب ناپلئون شرق از اين دنيا رفت- مردي كه مي رفت ايران را بار ديگر ابرقدرت جهان كند. با كودتاي قوچان مسير تاريخ مشرق زمين تغيير كرد. مورخان مرگ نادر را پايان اقتدار شرق نوشته اند كه «يوگني پريماكوف» شرق شناس روس و نخست وزير وقت اين كشور در ژوئن 1998 پايان عقب نشيني مشرق زمين را پيش بيني كرد و اعلام داشت كه عنقريب مثلث چين- هند- روسيه (ريك = آر، آي، سي) ايجاد خواهد شد و قدرت به شرق بازخواهد گشت. در آن زمان، تفسيرنگاران رسانه هاي غرب اين بيان «پريماكوف» را يك «روياي توخالي» خوانده بودند كه با ايجاد سازمان تعاون شانگهاي در 15 ژوئن 2001 و با هدف تامين اعتماد دفاعي ميان ملل عضو و گسترش همكاري هاي سياسي و اقتصادي وارد مرحله تحقق شد و ايران كه تاكنون عضو ناظر اين سازمان قدرتمند بوده تمايل به عضويت كامل نشان داده و تاجيكستان و سايرين از اين تمايل ايران استقبال كرده اند. دبيركل سازمان سستو (سازمان امنيت گروهي اوراسيا) قبلاً در ماه مه 2007 اعلام كرده بود كه ايران مي تواند به آن سازمان ملحق شود. برخي از اصحاب نظر تشديد مخالفت هاي غرب با ايران را به دليل همين دو الحاق احتمالي بيان داشته اند. (درباره سازمان شانگهاي در شماره 15 ژوئن اين ستون مطلب مفصلي خواهد آمد.)نادر در سال 1736 ميلادي توسط زعماي ايران، سران قبايل، كدخدايان و معتمدان نقاط مختلف كشور به شاهي انتخاب شده بود. وي نيروهاي روسيه را به آن سوي داغستان فراري و عثماني را گوشمالي داده و برجاي خود نشانده بود، فرارود (آسياي ميانه) را آرام و گردنكشان ايران خاوري (پختون ها = پشتون ها) را تنبيه كرده و دهلي را در سال 1739 (نوروز) به تصرف خود درآورده بود. نادر نه تنها حاكميت ايران را بر سراسر خليج فارس مسلم ساخته بود، بلكه سران مسقط و عمان را نيز به سوي خود جلب كرده، سرگرم ساخت ناو جنگي و درصدد تصرف جزيره زنگبار در حاشيه آفريقا هم بود تا راه آسيا را بر استعمار غرب سد كند.نادر دوسوم از ايام عمر خود را روي زين اسب گذرانيد و لشكركشي هاي لاينقطع و ضعف مزاج و خستگي جسماني ناشي از آن، وي را به تدريج بدخلق و خوي ساخته بود كه نتيجه اش اتخاذ تصميمات سخت و نيز اعمال مجازات هاي شديد و فوري اطرافيان خود و مقامات از جمله افسران ارشد بود. نادر كه آخرين آيين هاي نوروزي دوران حيات را در كرمان گذرانيده بود، نيمه خرداد در راه بازگشت به پايتخت خود (مشهد)، در فتح آباد قوچان اردو زده بود. در اين اردوگاه كه در 12 كيلومتري قوچان (خبوشان آن زمان) برپا شده بود، نادر دژباني اردو را به احمدخان دراني، افسر 25ساله پشتون، سپرده بود كه اين امر باعث ترس افسراني شده بود كه بر جان خود ايمن نبودند. اين بيم و نگراني به زودي 70 افسر و عمدتاً از قاجارها و افشارها را برآن داشت كه «هم قسم» شوند تا نادر را بكشند. اين توطئه گران شبانه (10 ژوئن 1747) به چادر خوابگاه نادر نزديك شدند، نگهبان چادر را خفه كردند، و وارد چادر شدند. نادر با شمشير دست به دفاع زد ولي صالح خان دست نادر و يك ژنرال قاجار سر او را قطع كرد و روز بعد، در آن اردوگاه عظيم جز جسد نادر تقريباً چيز ديگري بر جاي نمانده بود، و اين بود سرانجام يكي از مردان بزرگ تاريخ مشرق زمين. جنازه نادر سپس در گوري كه خود قبلاً در خيابان بالا در مشهد تدارك ديده بود دفن شد. در جريان كفن و دفن بود كه حاضران متوجه شدند نادر ريش خود را رنگ مي زد تا كهولت او آشكار نشود. نادر كارها و وقايع روزانه را در پايان هر روز به منشي اش «ميرزا مهدي» ديكته مي كرد تا فراموش نشوند. وي جز «پزشك»، هرگز از كمك اروپاييان استفاده نكرد. نادر نسبت به اروپاييان بسيار بدبين بود، از همين رو به جاي خريد كشتي از اروپا، از مازندران و از راه خراسان كه هموارتر بود، چوب به بوشهر حمل كرد و 19 كشتي جنگي توپدار ساخت. به ابتكار نادر بود كه توپ هاي سبك كه تا آن تاريخ در جهان سابقه نداشت، ساخته شد و اين توپ هاي قابل حمل با شتر، «زنبورك» نام گرفتند. نادر خريد كالاي صنعتي (تكنولوژيك) از اروپا را روا نمي دانست و بارها گفته بود كه چنين خريدهايي قوه ابتكار را از ايراني سلب مي كند، ما خودمان بايد نيازهاي صنعتي مان را برطرف سازيم. آنان (فرنگي ها) چيزي بالاتر از ما ندارند، ما نبايد عادت كنيم كه محتاج ديگران شويم.به نوشته مورخان اروپايي، نادر برخلاف صفويه، كوچك ترين نظر مساعدي به اروپاييان نداشت و براي تارانيدن آنان از آب هاي شرق بود كه درصدد ايجاد يك نيروي دريايي بزرگ برآمده بود تا بتواند با آن جزاير اقيانوس هند از جمله زنگبار را از دسترس اروپاييان كه هدفي جز سلطه و استثمار شرق نداشتند دور سازد و براي اين منظور مهندسان كشتي ساز هند را با كمك پارسيان ساكن اين شبه قاره يافته و استخدام كرده بود. اين مورخان نوشته اند نادرشاه كه شديداً به اروپاييان بدبين بود به سرزمين هاي مورد نظر اروپاييان در منطقه، از جمله عمان قول حمايت نظامي داده بود. نادرشاه استقرار اروپاييان در بنادر اقيانوس هند و خليج هاي منشعب از آن را كه به بهانه تجارت صورت مي گرفت، وسيله يي براي دست اندازي به همه شرق تلقي مي كرد. نادرشاه علاقه عجيبي به جمع آوري كتاب و اهداي آنها به كتابخانه ها داشت. وي صدها جلد كتاب خطي نفيس به كتابخانه رضوي مشهد هديه كرده بود. كودتاي دهم ژوئن 1747 قوچان، نه تنها مسير تاريخ ايران، بلكه سرنوشت مشرق زمين را تغيير داد. اگر اين كودتا رخ نداده بود، انگلستان بر آسياي جنوبي و بعداً خاورميانه و روسيه بر قفقاز و سپس آسياي ميانه دست نمي يافتند، افغان ها (نامي كه انگلستان بر ايرانيان ساكن خاور ايران زمين گذاشته است) از ايران جدا نمي شدند و مساله يي به نام كشمير به وجود نمي آمد و نقشه جغرافيايي آسياي جنوبي چيز ديگري بود و... براي اثبات «احساس ميهن دوستي» نادر ذكر اين دو دليل كافي است؛ يكي حك كردن عبارت «نادر ايران زمين» بر سكه هايش و ديگري ورود وي به شهر دهلي در روز «نوروز». وي پس از شكست دادن ارتش هند، منتظر شد تا نوروز فرا رسد و در اين روز ملي ايرانيان وارد دهلي شود. دو هزار و 70 سال پيش از قتل نادر، اسكندر مقدوني نيز دهم ژوئن (سال 323 پيش از ميلاد) در بابل (جنوب غربي بغداد امروز) درگذشت و به اين ترتيب دهم ژوئن سالگشت مرگ سه زمامدار برجسته جهان است. فردريك باربروسا (ريش قرمز) پادشاه امپراتوري مقدس (كاتوليك هاي اروپا) نيز دهم ژوئن سال 1190 در جريان لشكركشي به خاورميانه (جنگ هاي صليبي) در رود سالپ در جنوب غربي آناتولي (تركيه امروز) غرق شده بود.www.iranianshistoryonthisday.com
سه شنبه 21 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفتاب]

[مشاهده در: www.aftabnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]