روسيه و ايران، گام هاي جدي براي تعميق روابط دوجانبه

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، روابط روسيه با ايران پس از آن وارد مرحله تازه اي شد كه دميتري مدوديف حدود دو ماه قبل اعلام كرد در راستاي سياست نوسازي كشورش، علاقه مند با توسعه روابط با ايران است. اين اظهارات مدوديف به فاصله اندكي، شكل عملي به خود گرفت و ديدار وي با محمود احمدي نژاد رييس جمهوري ايران در نشست سازمان همكاري هاي اقتصادي شانگهاي در آستانه پايتخت قزاقستان از سوي تحليلگران مسايل سياسي به مثابه دستور ضمني وي به دولتمردان روسيه براي بازنگري در روابط با ايران و برداشتن گام هاي جديد در مسير تعميق مناسبات دوسويه تلقي شد. پس از آن سياست نزديكي بيشتر به ايران و بهره گيري از توانمندي هاي دوسويه براي افزايش جايگاه مسكو و تهران در معادلات منطقه اي و جهاني نمودهاي بارزي يافت و آنتونف معاون وزير دفاع روسيه اعلام كرد كه كشورش براي خوشايند آمريكا و ناتو درباره ايران، در مناسباتش با ايران بازنگري نخواهد كرد. اين مقام بلندپايه روس گفت كه ايران همسايه و شريك روسيه است و امنيت مرزهاي جنوب روسيه تا انداز? زيادي به سياست ايران در منقط? قفقاز بستگي دارد. پس از ديدار سران ايران و روسيه در حاشيه نشست سازمان همكاري شانگهاي در آستانه دولتمردان كرملين به اقدامات نظري و عملي جديدي در زمينه شفاف سازي هر چه بيشتر روابط با ايران دست زده و با كنار گذاشتن تدريجي اظهارات دو پهلو و كنايه آميز در رايزني هاي سياسي خود در ارتباط با ايران در محافل سياسي داخلي و بين المللي، تصميم خود را براي تعميق مناسبات مسكو- تهران علني ساختند. در همين ارتباط دميتري راگوزين نماينده ويژه روسيه در سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) در ديدار هفته گذشته خود از تركيه به صراحت اعلام كرد كه تهديد موشكي ايران براي كشورهاي اروپايي به عنوان دستاويز غربي ها به سركردگي آمريكا براي استقرار سپر دفاع موشكي در قاره سبز، هيچ پايه و اساسي ندارد. راگوزين كه به سياستمدار رك گوي روسيه شهرت دارد، ادعاهاي مربوط به حمله موشكي ايران به كشورهاي بالتيك را مزخرف و هذيان گويي خواند و تا آنجا پيش رفت كه متخصص و كارشناس ناميدن منابع اين قبيل اظهارات را كار اشتباه خواند. كارشناسان سياسي با اشاره به اظهارات بي پرده و شفاف اخير سياستمداران روس درباره ايران و نقش آن در كمك به حل مناقشات منطقه اي و جهاني از باز شدن افق جديدي در روابط ديپلماتيك تهران-مسكو سخن مي گويند كه به عقيده آنان برخاسته از شرايط تازه حاكم بر روابط بين المللي است. آنان با اشاره به دعوت سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه از همتاي ايراني خود براي سفر به روسيه و نيز اظهارات اخير وي مبني بر ناكارآمد بودن تحريم ها در خصوص برنامه هسته اي صلح آميز ايران و تاكيد بر ضرورت اقدام هاي متقابل ميان تهران و آژانس بين المللي انرژي هسته اي، از آغاز دور تازه اي در هم افزايي توانمندي هاي دو قدرت بزرگ منطقه اي در راستاي ارتقاي جايگاه خود در معادلات بين المللي سخن به ميان مي آورند. از ديدگاه تحليلگران مسايل بين المللي هر چند روابط تهران و مسكو به دليل اقتضائات معادلات دو و چند جانبه در مقاطع زماني خاص دچار افت و خيزهايي بوده و دوره‌هاي متفاوتي را پشت سر گذاشته است، ولي بدون نگاه تاريخي به روابط دو كشور و تنها با توجه به دو دهه اخير بايد گفت كه پس از فروپاشي شوروي و بنيان گذاري روابط نوين ايران و روسيه از سال 89 ميلادي، مناسبات تهران-مسكو طي سال هاي اخير تداوم و رشد قابل توجهي داشته است. به باور آنان در دهه 90 كه نگاه به غرب در سياست خارجي روسيه حاكم بود، اين روابط رشد كندي داشت اما پس از آن و با روي كار آمدن پريماكف و در ادامه در زماني كه ولاديمير پوتين رييس جمهوري روسيه بود، اين روند رشد بيشتري يافت. بسياري از تحليلگران مسايل سياسي با اشاره به بالا گرفتن تب غربگرايي در يك برهه زماني كوتاه در روسيه مي گويند كه مسكو از سياست هاي غرب محور سال هاي آغازين رياست جمهوري مدوديف فاصله گرفته و دولتمردان كرملين به اين واقعيت دست يافته اند كه براي اين كشور در پيش گرفتن تعادل در روابط سياسي خارجي اهميتي حياتي يافته و در اين بين گسترش همكاري هاي دوجانبه مسكو- تهران با دورنماي مثبت و سازنده مي تواند به جامه عمل پوشيدن رويكرد تعدد اهرم هاي سياسي در مناسبات خارجي روسيه كمك كند. از همين رو است كه با چشم پوشي از سوء تفاهمات و افت هاي نقطه اي روابط مسكو - تهران كه بيشتر متاثر ار شرايط و فضاي حاكم بر روابط بين المللي بوده است، مي توان گفت روابط دو كشور با يكديگر و منافع مشترك منطقه‌اي در ساليان اخير افزايش يافته و در سطح بين‌الملل به دليل نگاه مشترك دو كشور به نظام و ساختار روابط بين‌الملل، تعاملاتي انجام گرفته است، هر چند در روابط دو كشور، بعد بين المللي تاثير بسياري بر ابعاد ديگر داشته است. با در نظر گرفتن نشانه هاي ظهور موج جديدي از رويكرد رو به جلو در روابط تهران و مسكو، مي توان دريافت تحرك جديد ديپلماسي روسيه براي توسعه روابط همه جانبه با ايران و واكنش مثبت تهران به اين حركت، ناظر بر اين واقعيت است كه روس ها در راستاي پيگيري خط مشي سياسي شناخته شده شان مبني بر تامين منافع حداكثري از روابط با كشورمان، حاضر هستند بيش از پيش به قاعده بازي برد-برد به عنوان عامل اصلي تثبيت و اعتمادسازي در مناسبات دوجانبه تن دهند. از طرف ديگر به نظر مي رسد كه طيف عملگراي دستگاه ديپلماسي روسيه كه در سال هاي اخير به كرات شاهد بازي يك بام و دو هواي غرب در قبال رويكردهاي غربگرايانه مسكو بوده اند، به اين نتيجه رسيده كه چشم پوشي از توسعه روابط با كشورهاي همسايه و قدرت هاي منطقه اي به اميد جبران زيان ناشي از آن توسط غرب، اميدي بيهوده بوده و كرملين بايد با درك جايگاه روزافزون كشورهاي مستقل در تصميم سازي هاي بين المللي از اين امكان براي افزايش قدرت چانه زني خود در معادلات جهاني بهره ببرد. البته در اين بين تحولات گسترده كشورهاي عربي منطقه خاورميانه و شمال آفريقا و برافتادن رژيم هاي وابسته به غرب و آشكار شدن جايگاه نمادين ايران در ميان ملت هاي منطقه به عنوان قدرت مستقل از قدرت هاي جهاني نيز كه به نوعي موجب بر هم خوردن نظم تصنعي حاكم بر منطقه شده است، در بازنگري پيش برنده سياست هاي مسكو نسبت به توسعه روابط با تهران بي تاثير نبوده است. آگاهان سياسي در تحليل رويكرد ياد شده به اين نكته اشاره مي كنند كه روسيه در تحولات كشورهاي منطقه نتوانسته نقش در خور توجهي بازي كند و غرب به سركردگي آمريكا و در ساختار ناتو بدون توجه به منافع مسكو، برنامه هاي مداخله جويانه خود را جلو برده است. در حالي كه از ديد آنان هم افزايي قدرت هاي منطقه اي مانند ايران و روسيه مي تواند در مقابله با توسعه طلبي ها و زياده خواهي واشنگتن و متحدان غربي اش در منطقه نقش ويژه اي ايفا كند. به عبارت ديگر در اين مقطع حساس كه بيداري ملل اسلامي به واقعيتي كتمان ناپذير در معادلات سياسي جهان تبديل شده است، جديت و همراهي روسيه با ايران به عنوان كشور پيشروي جهان اسلام، نه تنها در روابط دو كشور بلكه در ترسيم معادلات آتي بين المللي و ترسيم نقشه جديد ژئوپليتيكي منطقه خاورميانه و شمال آفريقا نقش تعيين كننده اي دارد. نخبگان سياسي روسيه امروزه به خوبي اين واقعيت را دريافته اند كه در دنيا، كشورهاي مستقل در حال رشدي مانند ايران وجود داشته و بازيگران جديدي وارد عرصه بين الملل شده‌اند كه اجازه نمي دهند ساختار شوراي امنيت و نظام بين الملل و به تعبيري نظام سلطه راه حلي خودساخته براي تمام معضلات ارائه كند، چرا كه اين ساختار متناسب با دهه‌هاي گذشته بوده و با شرايط امروز جهان تناسب ندارد. شايد بتوان رويكرد تازه و بازنگري شده مسكو براي توسعه روابط با ايران را در ساختار نگاه به شرق اين كشور تبيين كرد كه به عقيده تحليلگران سياسي در سال هاي گذشته به بخش مهمي از راهبردهاي ميان و بلند مدت طراحي سياست خارجي اين كشور تبديل شده است. در نهايت مي توان گفت كه تحرك در ديپلماسي عمومي روسيه براي توسعه و تعميق روابط همه جانبه با ايران، دورنماي مثبتي از همكارهاي رو به جلوي دو قدرت منطقه اي در معادلات سياسي در سطوح مختلف منطقه اي و بين المللي را نويد مي دهد. اروپام/518**1368

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 230]