كاهش سهميه‌ها براي كنترل مصرف

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: كاهش سهميه‌ها براي كنترل مصرف
سرويس اقتصادي: در حالي كه دو هفته به نخستين سالگرد طرح سهميه‌بندي بنزين باقيست، اقدام ستاد تبصره 13 در تغيير سهميه برخي خودروها، دوره جديدي را از سهميه‌بندي آغاز كرد. ‌در دوره جديد با مطالعات طرح سهميه‌بندي يك سال گذشته سهميه برخي انواع خودروها از جمله تاكسي‌ها و وانت‌بارها كاهش يافته است اما روند رشد مصرف سوخت طي تيرماه ‌گذشته تا خرداد امسال نشان مي‌دهد عليرغم كاهش سهميه تاكسي ها و وانت‌بارها، قدر مطلق مصرف بنزين در كشور رو به افزايش است.

به گزارش خبرنگار اطلاعات كارشناسان ورود سيل خودروهاي جديد به بازار را نخستين عامل روند افزايش مصرف بنزين به رغم سهميه‌بندي مي‌دانند.

از سويي ستاد تبصره 13 سهميه خودروهاي ساخت داخل با حجم موتور بيش از 2000 سي‌سي و نيز خودروهاي وارداتي با حجم موتور بيش از 1300 سي سي را به كلي لغو كرد.

ناظران معتقدند اين تصميم نيز تاثير چنداني بر كاستن از شتاب رشد مصرف سوخت نخواهد گذارد چرا كه اولاً تعداد اين خودروها در مقايسه با ساير خودروها بسيار ناچيز و كمتر از 3 درصد كل خودروهاست و ثانياً مالكان اين خودروها تمكن استفاده از بنزين آزاد را دارند بنابراين در مصرف آنها تاثيري بوجود نخواهد آمد.

ناظران اين اقدام ستاد تبصره 13 را از نظر عدالت اقتصادي مفيد مي‌دانند اما توليد سالانه بيش از يك ميليون خودرو را مهمترين عامل روند شتابان مصرف بنزين برآورد مي‌كنند ضمن اينكه سهميه 120 ليتري بيش از 9 ميليون خودرو سواري شخصي را از ديگر دلايل روند افزايش مصرف بنزين مي‌دانند.

رشد مصرف بنزين در ايران طي سال‌ها نگران‌كننده بوده است به نحوي كه مصرف طي سال‌هاي متمادي همواره روند صعودي با شيب تند داشته است.

آمارها حاكي است كه ميزان مصرف بنزين از سال‌هايي كه اسناد آن قابل جمع‌آوري است 11 ليتر در روز بوده كه اين رقم به سال 1306 برمي گردد.

از همان سال تاكنون كمتر سال‌هايي بوده است كه كشور با رشد منفي تقاضاي بنزين روبرو باشد.

بر همين اساس ميزان مصرف بنزين در دهه 1320 به حدود 260 هزار ليتر در روز رسيد.

آمارهاي رسمي حكايت از آن دارد كه ميانگين مصرف روزانه بنزين در پايان دهه‌هاي 1330، 40 و 50 هجري شمسي با رشد روزافزون به 686 هزار ليتر، يك ميليون و 764 هزار ليتر و 3 ميليون و 861 هزار ليتر در روز رسيد.

از بعد از پيروزي انقلاب اسلامي طي سال‌هايي با كاهش مصرف بنزين روبرو بوده‌ايم به نحوي كه طي سال‌هاي 1359، 1360 و 1365 كشور با رشد منفي 7/15، 6/7 و 2/6 درصد روبرو بوده است.

نكته قابل توجه اينكه پديده غالب در مصرف بنزين كشور طي 2 دهه گذشته رشد شتابان مصرف بنزين بوده است.

براساس اين گزارش تراز توليد و مصرف بنزين همواره منفي بوده است.

آمارها حكايت از آن دارد كه ميزان مصرف بنزين در سال 1367 به حدود 21 ميليون ليتر رسيد كه توان توليد كشور در آن سال 2/19 ميليون ليتر بود.

معادله توليد و مصرف بنزين از آن تاريخ تا به امروز همواره به نفع واردات سنگيني كرده است، به نحوي كه در ابتداي سال 1380 توليد بنزين كشور به 1/37 ميليون ليتر رسيد كه مصرف در آن تاريخ رقم 8/45 ميليون ليتر در روز را ثبت كرده بود.

رشد بالاي مصرف بنزين ديگر توقف‌ناپذير بود طي سال‌ 1385 مصرف اين فرآورده روزانه به 6/73 ميليون ليتر رسيد كه پالايشگاههاي داخلي تنها توان پاسخگويي به 7/44 ميليون ليتر آن را داشتند اين بدان مفهوم بود كه 9/28 ميليون ليتر اين ميزان بايد در روز از خارج ‌ از كشور وارد مي‌شد.‌

منابع خبري در بيستم خرداد ماه 1386 متوسط مصرف روزانه بنزين را 8/79 ميليون ليتر اعلام كردند. براساس اين گزارش ميزان مصرف در روز سيزدهم خردادماه سال گذشته به 5/85 ميليون ليتر رسيد.

در آن تاريخ سوختگيري با كارت هوشمند آغاز شده بود اما هيچ محدوديتي در عرضه وجود نداشت.

مسئولان اجرايي معتقدند كه پس از اعمال سهميه‌بندي به هدف مهم كنترل مصرف دست پيدا كرده‌اند.‌

به نحوي كه ميانگين مصرف طي روزهاي سال جاري به 70 ميليون ليتر رسيده است.

در مرحله اول و دوم طرح سهميه‌بندي بنزين سهميه خودروهاي شخصي 100 ليتر در ماه و خودروهاي عمومي مثل تاكسي 800 ليتر تعيين شد.

در مرحله سوم با جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات از سامانه كارت هوشمند سوخت نسبت به تغيير سهميه‌ها اقدام شد.‌

در اين مرحله اين باور بوجود آمده بود كه بخشي از سهميه خودروهاي عمومي در بازار آزاد مبادله مي‌شود بر همين اساس دولت تصميم بر كاهش سهميه اين دسته از خودروها گرفت.

در مرحله سوم، سهميه بنزين تاكسي‌هاي دوگانه‌سوز از 800 ليتر در ماه به 400 ليتر كاهش يافت و در مقابل سهميه خودروهاي شخصي به 120 ليتر در ماه رسيد.

كارشناسان معتقدند با روندي كه مصرف بنزين پيش از سهميه‌بندي به خود گرفته بود مصرف روزانه بنزين كشور در پايان سال 1388 به 95 ميليون ليتر در روز مي‌رسيد و نكته قابل توجه اينكه طرح‌هاي توسعه و ساخت پالايشگاه‌هاي كشور تا سال 1389 وارد مدار توليد نمي‌شوند و مفهوم آن اين بود كه بايد در حدود 50 ميليون ليتر از اين ميزان نياز به فرآورده از طريق واردات تأمين مي‌شد.

از سويي آمار مصرف بنزين در هفته منتهي به هفدهم خرداد با يك رشد در حدود 10 درصدي به 492 ميليون و 400 هزار ليتر رسيد كه حاكي از مصرف روزانه 70 ميليون و 34 هزار ليتر در روز داشت.

اين رقم در مقايسه با هفته پيش از آن از يك افزايش 8/36 ميليون ليتري حكايت مي‌كند كه عمده دليل تعطيلات 5 روزه پايان هفته گذشته بوده است.‌

بايد توجه داشته باشيم كه مصرف فرآورده‌هاي نفتي در ايران به ارقام نگران‌كننده و وحشتناك نزديك شده است كه هم‌اكنون با استفاده از ابزار موقتي سهميه‌بندي دولت توانسته سد كوچكي در برابر رشد ويران‌كننده مصرف بنزين ايجاد كند اما اين داروي مسكن تا زمان محدودي اثربخشي دارد و بايد به فكر درمان ريشه‌اي اين معضل اقتصاد پرداخته شود. به نظر مي‌رسد دولت گام در مسير نهاده است. در مرحله جديد سهميه‌بندي‌ها كه از ابتداي تيرماه آغاز مي‌شود بخشي از اين تغييرات قابل مشاهده است.‌

در دوره جديد بنزين سوپر به قيمت آزاد و به بهاي 540 تومان عرضه خواهد شد همچنين سهميه خودروهاي توليد داخل كه حجم موتور آنها بيش از 2 هزار سي‌سي است حذف مي‌شود.

قرار است در دوره جديد خودروهاي بالاي 1300 سي‌سي وارداتي نيز ديگر از سهميه بنزين استفاده نكنند.‌به نظر مي‌رسد دولت در مرحله بعد بايد نسبت به جايگزيني سريع‌تر خودروهاي فرسوده، بويژه خودروهاي با حجم موتور بالا اقدام كند، توليد و واردات خودروهاي بشدت كم‌مصرف را ترويج و تشويق نمايد و ماليات‌هايي براي مصارف بالا وضع نمايد در غير اين صورت با روند افزايش بسيار سريع تعداد خودروها، روند افزايش مصرف سوخت نيز مهارناپذير است.‌

دوشنبه 20 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 237]