سنندج

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: سنندج
قرآن تاريخي و ارزشمند نگل ‌

مركز دهستاني به همين نام از توابع بخش كلاترزان سنندج است كه در 65‌ كيلومتري غرب سنندج و در مسير جاده سنندج به مريوان قرار دارد.‌ در كتابهاي تاريخي حديقه ناصريه و تحفه ناصريه، مطالبي به اين شرح آمده است: " در يكي از دهات اين بلوك كه نگل نام دارد مسير قديمي كه به مسجد عبدالله عمر يا عبدالله عمران مشهور است و قرآني در اين مسجد هست خيلي بزرگ كه به خط كوفي نوشته شده." در داخل مسجد روستاي نگل، قرآن خطي از دوران گذشته وجود دارد كه بنا به اعتقادات و باورهاي مردم، يكي از چهار قرآن خطي است كه در زمان خليفه سوم به رشته تحرير در آمده و به چهار اقليم دنيا فرستاده شده است. به همين دليل ، مردم اعتقاد زيادي به اين كلام الـهــــــي دارنــــــد و در حـــــل مـــشـــكـــــلات و گـرفـتـاري‌هـاي زنـدگـي خـود از آن يـاري مي‌جويند و قسم دروغ به آن را گناهي بزرگ و نابخشودني مي‌دانند. چگونگي انتقال اين قرآن به روستاي نگل روشن نيست، اما با توجه به گفته‌ها و حكايات عامه، اين قرآن در دوران صفويه از دل خاك بيرون آورده شد و از آن زمان در مسجد قديمي روستا به‌‌منظور زيارت اهالي منطقه نگهداري مي‌شود. قطع قرآن، رحلي بزرگ، جلد آن چــرمــي و رنـگ آن قـهـوه‌اي تيره است و صفحات قرآن، ضخيم و به علت تشابهي كه با پوست دارد، در بين مردم به پوست آهو شهرت يافته است. خط قرآن، كوفي و داراي نقطه و اعراب و در قسمت سر سوره‌ها و شماره‌هاي آيات، مطلا و مزين به نقوش گياهي است. بر اساس شواهد موجود و شيوه نگارش و اعراب‌گذاري آن، احتمالا اين قرآن در سده‌هاي چهارم يا پنجم هجري قمري نگاشته شده است.

عمارت مشير ديوان

اين عمارت كه در خيابان شـهـداي سـنـنـدج واقـع اسـت، مجموعه اي از فضاهاي متعدد با شيوه و اسلوب معماري ايراني به ويژه پلان يك ايواني است كه بـه هـمـت مـيرزا يوسف مشير ديـوان ، فرزند يكي از رجال سياسي به نام ميرزا رضاي وزير كردستاني در دوره قاجاريه ساخته شده است .

مسجد و آرامگاه هاجره خاتون

در محله قديمي سر تپوله سنندج مجموعه به هم پيوسته‌اي از بناهاي مذهبي شامل زيارتگاه، مسجد، مدرسه علوم ديني و آرامگاه مشايخ قرار دارد كه منتسب به هاجر خاتون خواهر امام رضا (ع ) است.

بازار سنندج

بازار سنندج كه قبلا به شكل يك مستطيل بزرگ بوده و در مركز شهر قرار دارد، به قرن 11 هجري و دوره صفوي مي رسد و با الهام از بازار ميدان نقش جهان اصفهان ساخته شده است .

عمارت خسروآباد

در سال 1223 هجري قمري اين عمارت توسط امان‌الله‌خان اردلان، حكمران مقتدر كردستان براي پسرش خسروخان بنا گرديد و علاوه بر دو بخش ساختمان اصلي (قصر سلطنتي با ورودي ستون‌دار در بخش غربي و ساختمان شرقي با غلام‌ ‌گردش‌ها و ايوان ستون‌دار مشرف بر صحن عمارت و فضاي بيروني بنا) داراي فضاهاي ديگري همچون حمام، اطاق قاپچيان و خدمتكاران و... مي‌باشد. تزئينات معماري شامل گچبري، آجركاري، اروسي‌هاي زيبا (پنجره‌هاي رنگي) و حوض صليبي شكل داخل حياط ساخته شده از سنگ است، عمارت خسروآباد، مقر حكومت امان‌الله‌خان اردلان بوده است. ‌

پل قشلاق

در فاصله 3 كيلومتري شرق سنندج بر روي رودخانه قشلاق، پلي با 6 دهانه آجري احداث شده كه به پل‌هاي عصر صفوي شباهت تام دارد.

عمارت آصف (موزه خانه كرد)

احداث بناي اصلي عمارت آصف كه شامل تالار تشريفات است به دوران صفويه باز مي‌گردد و در دوره‌هاي بعدي به ويژه در دوران قاجاريه و رژيم گذشته به تدريج بخش‌هايي به آن افزوده شده است. سردر ورودي بنا با نماي آجري كه به شكل نيم هشتي است براساس سبك باروك ايراني ساخته شده است. تالار تشريفات و ايوان ستوندار با اروسي پركار آن از بخش‌هاي بسيار زيباي بنا محسوب مي‌شود. عمارت داراي يك رشته قنات است كه اكنون آب آبنماي مقابل تالار ازآن تامين مي‌شود. اين بنا شامل تزئينات معماري همانند گچبري، آينه كاري و كار چوب است. در ضلع جنوب غربي عمارت، حمام مخصوص با سبك و اسلوب معماري حمامهاي ايراني ساخته شده است كه داراي نقش‌هاي آهك‌بري مي‌باشد. مرمت اين بنا از سال 1377 با عمليات حفاظتي شروع شد و در سال‌هاي بعدي تا سال 1381 همچنان ادامه پپدا كرده است و قسمتهاي آسيب ديده مرمت گرديد و همچنين تزئينات آن نيز مرمت و بازسازي شده است.‌ ‌آهك‌بري‌هاي حمام، خصوصي و سيستم آبرساني آن نيزكه ازبين رفته بود دوباره احيا شده است. در قسمت جنوبي و درابتداي ورود به عمارت ومسير دالان منتهي به حياط مركزي، دري به سمت راست باز مي‌شود كه در گذشته حياط مستخدمين بوده و با توجه به اينكه بخش‌هاي مختلف اين قسمت به كلي تخريب شده و هيچ آثار و شواهدي از گذشته به جاي نمانده بود، با مسقف نمودن بخش عمده‌اي از اين فضا به وسيله گنبدهاي آجري و احيا نمودن حوض اصلي و ساخت رواق در اطراف آن، بخشي ازاين قسمت به نگارخانه و بخش ديگر آن تبديل به چايخانه سنتي مي‌شود. با توجه به اتمام عمليات مرمتي در اين بنا و با توجه به ارزش تاريخي بنا به موزه مردم شناسي غرب كشور (خانه كرد) تبديل شده است كه در آن مجموعه‌اي از شيوه‌هاي كار و زندگي مناطق كردنشين به معرض نمايش گذاشته شده است.

گنجينه سنندج

موزه سنندج در قسمت بيروني يكي از بناهاي دوره قاجاريه داير شده است، اين بنا به منزل " سالار سعيد " معروف است و مقارن با سلطنت ناصرالدين‌شاه قاجار در حدود 150 سال پيش توسط يكي از علماي بنام اهل سنت " ملا لطف‌الله شيخ‌الاسلام" قاضي‌القضاه منطقه كردستان، در دو قسمت حياط و ساختمان بيروني و حياط و ساختمان اندروني بنا شد.‌ ‌عمارت بيروني شامل يك حياط بزرگ و ساختمان دو طبقه با تالار تشريفات مزين و همچنين زيرزمين و حوضخانه زيبا و انبار است كه قبلا در تملك "عبدالمجيد خان سنندجي" معروف به (سالار سعيد) بود. اين بنا در سال 1354 شمسي به موزه سنندج تبديل شد ، يكي از ‌بخش هاي اين بنا بخش تاريخ و باستان شناسي مي باشد. اين بخش در طبقات اول و دوم قرار دارد، طبقه اول شامل تالار شاه‌نشين با گچبري‌هاي زيبا و اروسي هفت لنگه و آئينه‌كاري هنرمندانه و با شكوه است و اتاق‌هاي كنار آن، به نمايش آثار تاريخي ايران از پيش از تاريخ تا اواخر دوره ساساني اختصاص دارد. اين آثار شامل آثار سه هزار سال پيش، دوره ماد و مانايي و دوران تاريخي قبل از اسلام است. شاخص‌ترين آثار اين بخش، اشياي مربوط به نقاط مختلف استان به ويژه آثار سفالي، مفرغي، عاج و استخوان‌هاي يافته شده از " تپه زيويه " و " غار كرفتو " است كه در سال‌هاي اخير در حفاري هاي علمي به دست آمده است. ساير آثاري كه در اين بخش به نمايش درآمده است، در برگيرنده آثاري از دوره‌هاي اشكاني و ساساني و هزاره اول قبل از ميلاد است، اين اشيا از سفالينه و آبگينه و همچنين سكه‌هاي مختلف دوران تاريخي تشكيل شده است. طبقه دوم كه شامل اتاق‌هاي بزرگ و ايوان مزين عمارت است، به آثار دوره‌هاي مختلف اسلامي از اوايل اسلام تا دوره قاجاريه اختصاص يافته است. زيباترين آثار اين بخش، سفالينه‌هاي مختلف از قرون شش و هفت اسلامي است كه از نقاط مختلف ايران مثل كردستان، ري، نيشابور و... كشف شده‌اند.

مسجد دارالاحسان( مسجد جامع)

اين مسجد در ضلع شمالي خيابان امام خميني سنندج قرار دارد و بر اساس كتيبه‌هاي موجود، در سال 1227 هجري قمري توسط امان الله خان اردلان، والي كردستان ساخته شد.‌‌ ‌اين بنا شامل دو ايوان شرقي و جنوبي، گلدسته‌هاي بالاي ايوان شرقي، صحن مركزي، 12 حجره در اطراف، شبستان ستون‌دار با 24 ستون سنگي مارپيچ و ... است.‌ ‌اين مسجد را مي‌توان مسجد مدرسه دانست، زيرا بخشي از آن به حجره‌هاي طلاب علوم ديني اختصاص دارد و بخش جنوبي آن، صحن اصلي مسجد است. اين بنا داراي تزئينات كاشي كاري هفت رنگ مينايي فوق‌العاده پركار، ظريف ، از اره‌هاي مرمرين، آجركاري لعاب‌دار، حوض سنگي و فواره‌هاي زيبا و همچنين ستون‌هايي با تزئينات طنابي است. از عمده تزئينات بنا، نگارش آيات قرآني در قسمت‌هاي گوناگون مسجد است و ثلث قرآن مجيد در اين بنا نگارش شده اسـت. ايـن مـسـجـد در گـذشـتـه يـكـي از مهم‌ترين دارالعلم‌هاي ديني بوده و بسياري از علما در اين دارالعلم به كسب علوم مختلف پرداخته‌اند. مسجد دارالاحسان، يكي از ارزشمندترين مساجد استان كردستان از نظر معماري و تزئينات معماري است.

موزه حمام خان (ظهيري)

اين حمام در ضلع شمالي بازار سرپوشيده سنندج، پايين تر از مسجد داروغه است. اين حمام داراي بخش هاي مختلفي از جمله سردر ورودي، حمام گرم ، خزينه و ... است. بر طبق كتيبه سنگي موجود در سردر ورودي ،‌حمام در سال 1220 ه.ق به دستور (امان الله خان اردلان) ساخته شد و بعدها به سبب تملك آن توسط (امين التجار) در سال 1296 ه.ق (دوران حكومت فرهاد ميرزاي معتمدالدوله، عموي ناصرالدين شاه) مورد مرمت و بازسازي عمده قرار گرفت. كتيبه موجود نيز گوياي اين امر است.تزئينات معماري مسجد، شامل آهك بري هاي پركار با نقوش گل و گياه و حيواني، كاشي كاري‌هاي هفت رنگ با نقش مايه هاي بومي و محلي و نيز سنگ فرش مرمرين است.

موزه سنندج (عمارت ملا لطف الله شيخ الاسلام)

اين بنا در اواخر حكومت ناصرالدين شاه قاجار به همت ملا لطف الله شيخ الاسلام از علماي اهل سنت احداث گرديد، اكنون محل اداره كل ميراث فرهنگي استان كردستان است.

پارك جنگلي آبيدر

در مـيدان حجاب پارك جنگلي آبيدر سنندج بر روي سطح ديوارها صحنه هايي از شكار و رزم انسان با حيوانات و جانوران افسانه‌اي و تصوير خدايان اسطوره اي نقش شده است.‌
يکشنبه 19 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 250]