ققنوس «ناصر خسرو» از خاكستر برخاست

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: ققنوس «ناصر خسرو» از خاكستر برخاست
نداگنجي- دارو مي‌خواستي؟با نگاه‌هاي زيركانه‌اي كه هر از گاهي زير چشمي حواله اين سو و آن سوي خيابان مي‌‌كند، مي‌خواهد بگويد موهايش را در همين «ناصر خسرو» سفيد كرده؛ اشاره‌اي مي‌كند و چند قدمي هم پيش مي‌آيد تا جمله‌اش را دوباره تكرار كند: «شما دارو مي‌خواستي، همين الان يكي از طرف شما اومد و گفت يه خانمي دنبال دارو مي‌گرده.»

اين را كه مي‌گويد بي‌اختيار يك قدم به عقب برمي‌گردم؛ اما نبايد خود را ببازم، رو در رويش مي‌ايستم و به پشتوانه ته‌مانده شجاعتي كه مرا تا بدين‌جا كشانده، سرم را به علامت تاييد تكان مي‌دهم.
فاصله ميان خيابان فياض‌بخش تا خيابان ناصرخسرو مملو از مغازه‌هايي است كه يا لوازم الكترونيكي مي‌فروشند يا كت و شلوار و البته مغازه‌داراني كه پاي سند فعاليت دوباره دلالان دارو پس از جمع‌آوري آنها توسط نيروي انتظامي مهر تاييد مي‌زنند و با هشدار «خيلي مواظب باش» تمام تلاش‌شان را به كار مي‌بندند تا تو را از رفتن منصرف كنند؛ اما به محض آنكه پايت را به اين داروخانه غيررسمي و مخوف مي‌گذاري مغازه‌داران يك‌صدا منكر مي‌شوند: «نه خانوم خيلي وقته جمعشون كردن» شايد دست برخي از مغازه‌داران اين راسته با دلالان دارو در يك كاسه باشد، همان كساني كه وجود يك خريدار را به دلالان به سرعت خبر مي‌دهند.مرد داروفروش مي‌گويد: دنبالم بيا ( اما من از رفتن امتناع مي‌كنم با اين بهانه كه فعلا قصد خريد ندارم) نام يكي از داروهاي تك‌نسخه‌اي را مي‌آورم.
-نداريم ولي در بين داروهاي تك نسخه‌اي اگر قرص و( ...)، بخواهي هست. عجيب است، تاكنون اغلب مسوولان حوزه بهداشت وجود هرگونه داروهاي تك‌نسخه‌اي را در ناصرخسرو رد كرده‌اند و گفته‌اند در اين بازار تنها داروهاي مخدر به فروش مي‌رسد.
نام چند قلم داروي ديگر را مي‌آورم تعدادي را دارد و تعدادي را نه. همين كه احساس مي‌كند پاپي‌اش شده‌ام مشكوك مي‌شود و آثار اين شك وقتي پررنگ‌تر خود را مي‌نماياند كه سايه مردي را كه تا مسافتي طولاني تعقيبم مي‌كند «حس» مي‌كنم. از اين تعقيب و گريز رها مي‌شوم؛ اما ...
تولد دوباره ناصرخسرو
سوم اسفند 84 زمزمه پاكسازي بازار قاچاق دارويي ناصرخسرو در محافل خبري پيچيد. در طرح پاكسازي، نيروي انتظامي، قوه قضائيه و وزارت بهداشت دست در دست هم داده بودند تا بساط قاچاقچيان دارو را بر چينند.
در همان روزها بود كه رسول ديناروند، معاون غذا و داروي وزارت بهداشت نيز از حل ريشه‌اي اين معضل خبر داد: «فعلا پاكسازي اين منطقه از داروفروشان غيرمجاز انجام شد؛ اما براي از بين بردن دائمي آن قرار است با تغيير كاربري منطقه و حتي تغيير نقشه جغرافيايي آن از سوي شهرداري، مساله ناصرخسرو براي هميشه حل شود؛ اما تقريبا سه سال از آن واقعه مي‌گذرد و نه تنها تغيير نقشه و حل ريشه‌اي اين معضل جامه عمل نپوشيده است كه به گفته شاهدان محلي، ناصرخسرو يك ماه پس از «پاكسازي» جان دوباره گرفت، به طوري كه فعاليت آن كماكان نيز ادامه دارد. چندي پيش اميدوار رضايي، رييس كميسيون بهداشت در هفتمين دوره مجلس شوراي اسلامي نيز تجديد حيات بازار دارويي ناصرخسرو را نگران‌كننده خواند و يكي از آسيب‌هاي ناشي از كمبود انواع دارو را در كشور در همين تولد دوباره دانست.با اين باور «رضايي» خيلي‌ها هم‌عقيده‌اند؛ سعيد واقفي، دبير انجمن داروسازان ايران نيز معتقد است ريشه‌هاي اين مافيا در زمين است و با قطع ساقه آن، ريشه‌ها خشك نمي‌شوند. او مي‌گويد: بازار دارويي ناصرخسرو به مثابه غده سرطاني است كه ممكن است شرايطي بحراني ايجاد كند. بنابراين با نابودي اين غده، بحران‌هاي ناشي از آن نيز حل خواهد شد.
به همين جهت او كه معتقد است مجلس‌نشينان بالاترين ركن تصميم‌سازي را در كشور دارا هستند. كليد حل اين معضل را در افق وضع قوانين قاطع جست‌و‌جو مي‌كند.از آنجا كه حجم كل داروي مصرفي كشور با يارانه‌اي كه دولت به آن اختصاص مي‌دهد، چيزي حدود يك‌هزار ميليارد و 600ميليون تومان است اين ميزان سودجويان بسياري را براي ورود به بازار ايراني وسوسه مي‌كند؛ تا جايي كه به گفته واقفي ابعاد قاچاق دارو به ايران چيزي حدود 2هزار ميليارد تومان برآورد مي‌شود. البته به گفته دست‌اندركاران حوزه سلامت، نزديك به دوسوم اين داروها اثربخشي ندارند؛ چراكه اين اقلام دارويي، اغلب تقلبي بوده و در كارگاه‌هاي مخفي كشورهاي همسايه مانند پاكستان تهيه مي‌شود.اگرچه ديناروند در لفافه سخنانش ارتباط دادن مافيا به مبادي رسمي توليد و توزيع دارو را بي‌انصافي قلمداد مي‌كند، اما به زعم برخي صاحب‌نظران بخشي از داروهاي ناصرخسرو از مجاري رسمي به اين بازار راه پيدا مي‌كند؛ به نحوي كه داروهاي تك نسخه‌اي از داروخانه‌ها خريداري مي‌شوند و گاهي توسط بيمار با چند برابر قيمت به دلالان دارو فروخته مي‌شود.
اين همان نكته‌اي است كه يكي از مسوولان فروش دارو در يكي از داروخانه‌هاي خاص نيز تاييد مي‌كند. او مي‌گويد: روزانه تعدادي از نسخه‌هاي تقلبي به دستشان مي‌رسد و آنها از روي خط پزشك يا تعداد داروهاي تجويز شده به تقلبي بودن نسخه پي مي‌برند. البته او در ادامه اذعان مي‌كند كه تعدادي هم بدون آنكه مسوولان داروخانه متوجه شوند از زير دستشان درمي‌رود. با اين همه به نظر مي‌رسد مسوولان وزارت بهداشت از روند غيرقانوني ورود دارو به بازار ناصرخسرو مطلع‌اند؛ چراكه ديناروند در گفته‌هايش كنترل مرزها را به راحتي ميسر نمي‌داند و راه مبارزه با پديده قاچاق را به سخت‌گيري عرضه و تقاضا منتهي مي‌كند و كاهش تقاضا را نيز در زمره مسووليت‌هاي وزارت بهداشت مي‌داند. اما انگار مبارزه با پديده قاچاق دارو، پديده‌اي كه هر لحظه ممكن است جان انساني را به مخاطره بياندازد، همچنان در پيچ و خم تقسيم مسووليت‌ها باقي مانده است؛ چراكه تاكنون از برنامه‌هاي اين وزارتخانه در راستاي كاهش تقاضا خبري به گوش نرسيده است.
يارانه دارو و بازار قاچاق
عوامل تاثيرگذار در ادامه حيات ناصرخسرو به همين جا ختم نمي‌شود، چراكه برخي از نمايندگان مجلس در دوره قبل، محدود شدن يارانه بيماري خاص را از سوي دولت عامل فعال شدن اين بازار برمي‌شمارند.اما ناگفته نماند كه برخي از صاحب‌نظران نيز اين موضوع را تاييد نمي‌كنند؛ به اعتقاد اين گروه هرچه پزشك و بيمار كمتر با پول سر و كار داشته باشند و همزمان سازمان‌هاي بيمه‌گر پررنگ‌تر به ايفاي نقش خود بپردازند، پديده‌هايي مانند ناصرخسرو زودتر رنگ خواهند باخت.با اين حال نظارت دستگاه‌هاي اجرايي بر روند ورود كالاها به داخل كشور نيز نبايد ناديده انگاشته شود.
اين همان نكته‌اي است كه «نيك‌نژاد» نيز بر آن تاكيد دارد. او در حال حاضر كسوت معاونت انتظامي سازمان نظام‌پزشكي را به قامت دارد؛ اما 16 سال نيز بر سيستم توليد و توزيع واردات دارو در جايگاه معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت نظارت داشته است.
به اعتقاد نيك‌نژاد، مشكلات از همان زماني شكل گرفت كه نظارت دولت بر سيستم ورود كالاها به كشور كمرنگ شد.
وي مي‌گويد: «در شرايطي كه نهادي چون گمرك به واردات كالا نظارت مي‌كند و قانون نيز بر تاييد داروهاي ورودي به كشور از سوي بهداشت تاكيد دارد با اين حال به نظر مي‌رسد، گروه‌هايي هستند كه دور از چشم نظارتي دولت، فعاليت مي‌كنند» او راه‌هاي تزريق دارو به ناصرخسرو و چگونگي هدايت بيماران را به اين بازار اين گونه تشريح مي‌كند: «برخي از داروها در نظام شبكه‌اي كشور وجود ندارند؛ اما پزشكان با حضور در كنگره‌ها از وجود اين داروها مطلع مي‌شوند. اگر چه ممكن است اين داروها در كشورهاي مبدا در حال گذراندن مراحل آزمايشي خود باشند، اما برخي از پزشكان ايراني اين داروها را در نسخه بيماران مي‌پيچند و در اين ميان هستند كساني كه اين داروها را به صورت قاچاق وارد مي‌كنند و در ناصرخسرو به فروش مي‌رسانند.» نيك‌نژاد در ادامه حل ريشه‌اي ناصرخسرو را ميسر مي‌داند: «در شرايطي كه زمينه واردات و توليد داروها برخلاف سال‌هاي گذشته به راحتي فراهم است، مشكلي به نام بازار دارويي ناصرخسرو نبايد وجود داشته باشد. در عين حال طراحي سيستمي كه به ياري مسوولان بيايد تا آمار بيماران از پراكندگي خارج كند و ميزان توليد، ميزان مصرف، تعداد بيماران و مشخصات آنها را در دسترس آنها قرار دهد، قطع دست‌هاي مافياي دارو نيز به راحتي ممكن خواهد بود.» اما در اين شرايط كه هنوز چنين سيستمي طراحي نشده و آثاري از تكاپوي مسوولان نيز ديده نمي‌شود، بيماراني كه با بيماري‌هاي صعب‌العلاج دست به گريبانندو ادامه حياتشان با قرص و كپسول‌هاي گران و ناياب گره خورده وقتي خود را در يك قدمي مرگ مي‌بينند، مجبور مي‌شوند راه ناصرخسرو را در پيش بگيرند يا خود را به موتورسواراني بسپارند كه مقابل داروخانه‌هايي مانند 13 آبان به انتظارشان نشسته‌اند. اين موتورسواران بيماران نااميد از مجاري رسمي دارويي بر ترك موتور خود سوار مي‌كنند و به جايي كه شايد همان «ناصرخسرو» باشد، مي‌برند و برايشان دارو تهيه مي‌كنند. خيلي‌ها مي‌گويند برخي از آنها با قاچاقچيان در ارتباطند؛ اما بيماراني كه گره مشكلاتشان به دستان آنها باز شده چندان هم ناراضي نيستند؛ هرچندپول زيادي از كف داده‌اند و دارويي تقلبي گرفته‌اند.
يکشنبه 19 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 415]