واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مصاحبه دكتر عبدالرحیم گواهی
تبیان : لطفاً در ابتدا مقداری از بیو گرافی خود را بفرمایید :بنده عبدالرحیم گواهی متولد 1323ه . ش . در تهران، فارغ التحصیل رشته نفت از دانشكده نفت آبادان ( سال 1345)، مدیریت بازرگانی از مدرسه بازرگانی هاروارد – شعبه ایران ( سال 1352) و دكترای ادیان خارجی از دانشگاه اوپسالای سوئد (1365) هستم . تولد اینجانب دریك خانواده مذهبی و متوسط در منطقه ای در جنوب تهران،و پدر بنده نیز كارمند وزارت دارایی رژیم سابق بود . علایق دینی حقیر علاوه بر شخصیت مذهبی پدر و مادر و تربیت خانوادگی سنتی تهران قدیم ، از فضای ضد مذهبی دوران شاه سرچشمه می گیرد كه تظاهر بیش از حد به غرب گرایی و نفی ارزش های اصیل ملی – مذهبی و میدان دادن به بهایی ها و افرادی شبیه به پورداوود و احسان یار شاطر و غیره،همه روشنفكران دلسوخته میهن اسلامی را به مبارزه و معارضه ای دینی – روشنفكری تحریض می كرد . تبیان : چه كسانی در شكل گیری شخصیت و جهت دهی شما نقش عمده داشتند ؟یكی شخصیت های فكری همچون استاد فقیدم حضرت علامه محمد تقی جعفری ، مرحوم طالقانی ، مرحوم مطهری ، مرحوم بازرگان ، مرحوم شریعتی ، مرحوم آل احمد و همه بزرگانی كهطی سالهای1335 تا 1345 در عرصه فكر و اندیشه سیاسی – مذهبی این مرز و بوم مطرح بودند،مشوق مننسبت به گرایشها و مباحث روشنفكری دینی بودند . دیگر مردان خدا و عارفان صاحبدل. البتهاینسخنی نیست كه چندان علنی قابل طرح باشد و به كسی سودی برساند. همین قدر عرض كنم كه : گریه شام و سحر شكر كه ضایع نگشت ....
تبیان : مباحث كتابهای جنابعالی به سه دسته ادیان ، عرفان ، فلسفه و علوم اجتماعی قابل تقسیم است.انگیزه ها و جهت گیری های فكری شما در ترجمه و تألیف این سه دسته آثار چیست ؟دستمایه كلی كتب و آثار بنده – اعم از ترجمه و تألیف – همان دغدغه های روشنفكری دینی در فضای قبل و بعد از انقلاب ، در میهن اسلامی است . صبغه كلی این آثار نیز به نحوی مرتبط با مقوله دین پژوهی است، با نیم نگاهی به عرفان اصیل و لطیف اسلامی كه سخن را رنگ و بوی خدا می بخشد و به ساحت عشق می كشاند . كتاب های برگزیدهافكار راسل سرگذشت اندیشه های آلفرد نورث وایتهدرا بنا به خواست استادم حضرت آقای جعفری ترجمه كردم و هم ایشان نیز پاورقی های مفصلی به هر دو كتاب زدند و بعضی دیگر از كتاب ها را نیز به خواهش و توصیه دوستانی دیگر كه درمقدمه همان كتب نام برده ام، ترجمه نموده ام .كتاب های ریشه های انقلابخانم نیكی كدیو ادیان زنده ی جهاندكترهیوم را كه هر دو از كتب درسی دانشگاهی شده اند بنا بر ضرورت جامعه و نیاز نسل جوان و دانشجو،همچنین حدود بیست اثر دیگررا ترجمه و روانه بازار ساختم . در زمینه تألیف ، اولین كار من رساله دكترایم ( به زبان انگلیسی ) است كه بنا بر توصیه استاد فقیدم پرفسور یان بارگمن سوئدی در موضوع" مفاهیم نظری انقلاب اسلامی ایران" تألیف و در همانجا ( در سال 1365) چاپنمودم ؛ دیگری تألیف دیكسیونر" فارسی – انگلیسی – فارسی" ادیان و عرفان برای دانشجویان رشته دین شناسی است؛ دیگری" مقدمه ای بر تاریخ ادیان در قرآن" است كه ایضاً برای دست اندركاران همین رشته تألیف شده ؛ و بالاخره آخرین تألیف،كتاب دو جلدی" كوثر: برداشت هایی از قرآن كریم" است كه ذكر پاره ای از نكات قرآنی به همراه ارجاعات عرفانی آنها ، از كتاب شریف مثنوی می باشد . همچنین بنده سه چهار كار از خانم آنه ماری شیمل اسلام شناس و شرق شناس بزرگ آلمانی معاصر، و دو سه كار از ادوارد سعید، و كار بزرگی از پروفسورچیتك و خانمش موراتا ، و كار جالبی نیز در تبیین ماهیت و اهداف صهیونیسم ترجمه كرده ام كه در فهرست آثار ذكر شده اند .
تبیان : نسبت دین با عرفان چیست ؟عرفان به معنای كسب" معرفه الله" است كه به انسان و فكر و دین ،مشی وصبغه ای" الهی" می بخشد و همه وجود آدمی را – به قول امام العارفین در نهج البلاغه – به" برق كثیره" ای منور می سازد كه شرح آن را عارفان می دانند و صاحب این قلم را بهآنبارگاه راه نیست . دین بدون عرفان همان چیزی است كه در بین اكثر دینداران سنت های دینی مختلف – اعم از شرقی و غربی و ابراهیمی و غیر ابراهیمی – می بینیم و متعلق به كسانی است كه" یعلمون ظاهراً من الحیوه الدنیا" هستند .عرفان منهای دین،شاید در سنت ادیان ابراهیمی جایگاهی نداشته باشد ، هر چند كه گریز از تعصبِخشك و خردِ خام و جزم اندیشه های نابخردانه و سختگیری و تحجرهای سطحی نگرانه را همواره در بین بسیاری از ارباب معرفت می بینیم . تبیان : نسبت دین با خرد و عقل چیست ؟گوهر عقل و خرد آدمی است كه وی را تا آستانه انتخاب و قبول دین بالا می برد و به تمكین و تسلیم در پیشگاه" وحی" می كشاند و همین گوهر شریف است كه وقتی به ساحت" پیام و حیانی" انبیاء و رسل الهی نزدیك شد دریچه دل را به روی آن كلام" روحانی" می گشاید و مشتاقانه پای سخن خدا می نشیند. عقل ، راهبر آدمی است به ساحت" دین" و دین ، كمال بخش عقل آدمی است. تبیان : نسبت عرفان با سیاست و جامعه چیست ؟وقتی بدانیم عارفترین ابنای بشر، محمد مصطفی (ص) و دست پرورده او علی مرتضی (ع) بوده اند بهتر به رابطه عرفان حقیقی با سیاست و جامعه پی می بریم . ما تا آنذاتكمال یافته رهبری دینی و دنیوی بشر را در دست نداشته باشیم متأسفانه وضع بهمین منوالی كه می بینیم خواهد بود و امید نجات و فلاحی نیست مگر اینكه" از گوشه ای در آید آن كوكب هدایت" .
تبیان : عرفی شدن و سكولاریزاسیون چیست ؟ آیا جمع دین و تجدد غیر ممكن است ؟سكولاریزاسیون به معنای تفسیر غیر روحانی ، غیر الهی و یا مادی و این جهانی عالم و آدم است كه طبیعتاً با تفسیر روحانی ، عرفانی و یا آن جهانی شخص دیندار سازگار نیست ، هر چند اموری در زندگی آدمیان هست كه مرتبط با همین عقل معیشت و خرد دنیوی آدمی است و پیشبرد آنها هممنوط به استفاده از همین عقل و ابزار مادی است. چنانچه غربیان و اصحاب دنیا – در این زمینه ها – بدرستی از این اسباب استفاده كرده و به پیشرفت های مهمی هم نایل شده اند . دین، به خصوص دین روزآمد و عقلگرای اسلام، هیچگونه تضاد و تخاصمی با مقوله نوگرایی و تجدد ندارد، بلكه خود پذیرای این گونه امور و مباحث و معارف جدید است. مشكل از آنجا آغاز می شود كه ما" اسلام سنتی" را به جای" سنت اسلامی" می نشانیم و تفاوت حساس این دو را نمی دانیم و گذشته گرایی را با دین گرایی یكی می گیریم . تبیان : نقش و سهم دین و عرفان در فرهنگ و تمدن بشری چیست ؟تمدن و فرهنگ بشری عمدتاً-اگر نگوییم نوعاً-تمدنی دینی است. منتهی نوع معرفت دینی هر زمان و مكان ، در پهنه فراخ تاریخ بشری تمدن متناسب با آن نوع معرفت دینی را به وجود آورده است كه نمونه ها و مظاهر آن را در هند وچین و ایران و یونان و روم و غیره می بینیم . البته در قرون اخیر از دستاوردهای علمی ( غیر دینی ) بشر نیز نباید غافل بود كه فرمود :" و من نرید الحیوة الدنیا نوف الیها" . تبیان : وضعیت دین در جهان معاصر به ویژه دنیای مغرب زمین چگونه است ؟ آیا علم راه رستگاری بشر را نشان می دهد ؟پاسخ مبسوط به این پرسش را می توانید در یكی از كتب اخیر اینجانب" افسانه نجات بخشی علم" تألیف فیلسوف معاصر خانم ماری میجلی ، چاپ انتشارات تبیان ، سال 1380 ببینید. افسانه راهبری و رستگاری بشر توسط علم،بیشتر به داستان كوری می ماند كه عصاكش كور دگر شود. تبیان : وضعیت دین پژوهی ومطالعات دینی را در جامعه ما چگونه ارزیابی می فرمایید.در اینزمینه بسیار از آنچه باید باشیم عقب هستیم . در این دیار دین پژوهی “ با اسلام پژوهی خلط شده و هنوز مبحث مطالعه ادیان خارجی خیلی جدی گرفته نشده است. مباحث دین پژوهی تاریخی ، تاریخ ادیان ، دین شناسی تطبیقی و .... نیز كه جای خالی خود را دارند . تبیان : رابطه جهان غرب را با اسلام در موقعیت كنونی چگونه ارزیابی می فرمایید .فعلاً كه بعد از حادثه یازدهم سپتامبر و در پی تبلیغات گسترده و بعضاً ناحق امریكا،بوی تنفر و خصومت بیش از تقریب و محبت به مشام می رسد . خدا را شكر كه این اواخر بحث گفتگوی تمدنها – و به تبع آن گفتگوی ادیان – آقای خاتمی به فریاد رسید و آبی بر این آتش تخاصم و تقابل افشاند . این راهی است كه خردمندان دلسوختهی هر دو طرف باید با صبر و حوصله طی كنند [email protected]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 710]