موشكافي توافقنامه همكاري بلند مدت واشنگتن و بغداد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: موشكافي توافقنامه همكاري بلند مدت واشنگتن و بغداد
نوري المالكي نخست وزير عراق و جرج بوش رئيس جمهوري آمريكا ماه نوامبر سال ‪ ( ۲۰۰۷‬ابان ‪ ( ۱۳۸۶‬پايه و اساس توافقنامه همكاري و دوستي طولاني مدت بين دو كشور را كه شامل سه محور سياسي، اقتصادي و امنيتي مي‌شود، به امضا رساندند.

پس از آن قرار شد كه نمايندگان دو كشور جهت تهيه مفاد اين توافقنامه همه جانبه مذاكرات محرمانه‌اي را شروع كنند.اما با وجود ده ماه از شروع اين تصميم تاكنون مذاكرات دو طرف به نتيجه خاصي نرسيده است.طبق برنامه اعلام شده، مفاد توافقنامه قرار است اواسط تابستان سال جاري ، پس از امضاي رهبران دو كشور، در پارلمان عراق بررسي و تصويب شود.

ايالات متحده كه در سال ‪ ( ۱۳۸۲ ) ۲۰۰۳‬عراق را اشغال كرد، در زمان حاضر ‪ ۱۵۵‬هزار نيروي نظامي خود را در اين كشور مستقر كرده است. دولت آمريكا در تلاش است كه با امضاي توافقنامه همكاري‌هاي بلند مدت بين دو كشور به حضور نظاميان آمريكايي در عراق پس از ‪ ۳۱‬دسامبر ( ‪ ۱۱‬دي ) سال جاري يعني زمان پايان يافتن مهلت سازمان ملل به نظاميان آمريكايي براي حضور در اين كشور مشروعيتي قانوني بخشد.

اگر چه توافقنامه همكاري‌هاي بلندمدت آمريكا و عراق كه هنوز جزييات زيادي از آن براي افكار عمومي فاش نشده است ، به خاطر وجود ابهام‌هاي زياد مايه نگراني مردم عراق شده ، اما مقام‌هاي عراقي طي ماه‌هاي گذشته بارها اطمينان داده‌اند كه امضاي اين توافقنامه به معناي ايجاد پايگاه‌هاي دائمي آمريكا در عراق نيست و هيچ نكته سري و پنهاني در آن وجود ندارد.

دولت عراق بارها در پاسخ به منتقدان گفته است كه اين توافقنامه متضمن استقلال ، منافع ، امنيت و حقوق ملت عراق است.

طي ماه‌ها و هفته‌هاي گذشته علماي ديني به ويژه مرجعيت عاليقدر شيعيان عراق حضرت آيت الله سيستاني ، شخصيت‌هاي سياسي وبخش عمده مجلس نمايندگان ونيز افكار عمومي عراق ، از راههاي مختلف مخالفت خود را با اين توافقنامه ابراز كرده اند.

مخالفان اين توافقنامه اعتقاد دارند، آمريكايي‌ها علاوه بر ابعاد اقتصادي غير شفاف و مشكوك اين توافقنامه كه عمدتا حول ثروت‌ها و منابع انرژي و نفت عراق متمركز است ، سعي دارند زمينه احداث ‪ ۱۴‬پايگاه نظامي دائمي ، تحميل مصونيت سربازان آمريكايي و نيز تردد آزادانه و كنترل نشده نظاميان و نيروهاي اطلاعاتي و آزادي عمل بي‌حد وحصر در دستگيري مظنونان به تروريسم در عراق را فراهم كنند.

رهبران سياسي عراق نگراني خود را در خصوص برخي از بندهاي اين توافقنامه اعلام كرده اندا از جمله مسائلي كه در اين راستا مورد بحث قرار دارد، نوع عمليات نظامي است كه نيروهاي آمريكايي در آينده در عراق پياده خواهند كرد . سران گروه‌هاي مختلف عراقي مي‌گويند بايد مشخص شود نيروهاي آمريكايي تا چه حد و در چه شرايطي، مجاز به بازداشت عراقي‌ها خواهند بود. از سوي ديگر، ارائه امنيت قضايي به نيروهاي آمريكايي و پيمانكاران آمريكايي كاملا از سوي رهبران عراقي مورد مناقشه است و در عين حال، اذعان اين توافقنامه به حضور طولاني مدت آمريكا در عراق، نگراني زيادي در ميان گروه‌هاي عراقي ايجاد كرده است.

مخالفان البته امضاي اين توافقنامه امنيتي با رئيس جمهور كنوني آمريكا را نيز چندان نمي‌پسندند و معتقدند رئيس جمهوري كه در داخل و خارج از آمريكا از محبوبيت و قدرت خوبي برخوردار نيست، نبايد طرف امضاي قراردادي با اين اهميت خاص باشد.

كارشناسان مسايل سياسي ، پافشاري و تعجيل كاخ سفيد براي امضاي هر چه سريعتر اين پيمان عمدتا امنيتي واقتصادي را قابل درك ارزيابي مي‌كنند، اما شتابزدگي دولت نوري المالكي را در اين خصوص قابل درك نمي‌دانند.

نوري المالكي كه از محبوبيت نسبي خوبي در كشورش برخوردار است ، در شرايطي پاي امضاي اين توافقنامه مي‌رود كه در آخرين ماههاي حضور جرج بوش مرد محبوبيت از دست داده كاخ سفيد، موجي از انتقادها عليه سياست‌هاي خاورميانه‌اي‌اش در آمريكا براه افتاده است .

نيويورك تايمز در تازه‌ترين گزارش از جنگ آمريكا در عراق مي‌نويسد : دوره پنج ساله جنگ عراق شرم آورترين دوره تاريخ آمريكا است كه نزديك به ‪۳۲‬ تريليون دلار هزينه بر دوش مردم آمريكا گذاشته است .

براساس تازه‌ترين نظرسنجي كه توسط روزنامه واشنگتن پست و شبكه‌اي بي‌سي انجام شد، از هر ‪ ۱۰‬آمريكايي بيش از هشت نفرشان (‪۹۲‬درصد) معتقدند در مقايسه با ‪ ۱۵‬سال قبل، نسبت به مسيري كه كشورشان طي مي‌كند نااميدتر شده اند و آمريكا اكنون در مسير نادرستي گام برمي دارد. اين نظرسنجي همچنين نشان داد، ميزان محبوبيت جرج بوش، رئيس جمهوري آمريكا، به پائين‌ترين سطح خود در ماه‌هاي اخير رسيده است.

موج انتقادها فقط به داخل آمريكا خلاصه نشده است ، بوش و ياران محافظه كار وي بخاطر آزادي عمل ويژه فرماندهان آمريكايي در شكنجه زندانيان عراقي در زندانهاي گوانتانامو و بغداد به شدت زير ضربات تند انتقاد سازمان‌هاي حقوق بشري قرار دارند، بطوري كه سازمان عفو بين‌الملل و ديده بان حقوق بشر، بوش را به خاطر نقض فاحش حقوق بشر در عراق محكوم كرده اند.

همچنين بر اساس تازه‌ترين نظرسنجي صورت گرفته در جهان عرب در سال ‪،۲۰۰۸‬ اكثر اعراب معتقدند با خروج نيروهاي آمريكايي از عراق صلح در اين كشور برقرار مي‌شود و اختلافات موجود گروه‌هاي سياسي در اين كشور پايان مي‌يابد به گزارش هفته نامه ي الرايه قطر، بر اساس تازه‌ترين نظرسنجي به عمل آمده در كشورهاي عربي كه بخشي از نظرسنجي ساليانه‌اي است كه تحت نظارت دانشگاه مريلند آمريكا صورت گرفته است، ‪ ۶۱‬درصد اعراب معتقدند عقب نشيني آمريكا از عراق فرصت برقراري صلح را افزايش و به اختلافات كنوني گروه ها در عراق خاتمه خواهدداد.

با اين حال به نظر مي‌رسد، كاخ سفيد در مقابل توفاني كه عليه بوش براه افتاده ، تمام انرژي خود را برفشار به دولت عراق براي امضاي اين توافقنامه متمركز كرده است تا با ارائه آن بتواند بار قابل ملاحظه انتقادها را از دوش بوش برداشته و آن را به عنوان نتيجه نهايي و دستاورد جنگ عراق به ملت آمريكا ارائه كند.

نكته قابل ملاحظه‌اي كه در تعجيل و اصرار آمريكايي‌ها به امضاي اين توافقنامه در تابستان سال جاري وجود دارد، مساله زمان اندك و فرصت كوتاه بوش تا پايان دوران رياستش بر كاخ سفيد است .

بوش درحالي به پايان دوران رياست جمهوري رسيده است كه هنوز دستاوردي براي دو جنگ بي‌حاصل در افغانستان و عراق طي هشت سال گذشته ارائه نكرده است .

در افغانستان از دستگيري بن لادن و سركوب كامل طالبان عاجز مانده است .

در عراق نيز موفق به يافتن تسليحات ادعايي كه بهانه آغاز جنگ بود، نشد و در برقراري ثبات و امنيت در عراق نيز به رغم تبليغات رسانه‌اي توفيق چنداني نيافته است ، به طوري كه كاهش حملات تروريستي به ‪۴۱‬مورد در روز را شرايط مطلوب ارزيابي مي‌كنند.

آمريكايي‌ها ابراز اميدواري كرده‌اند كه توافقنامه تا پايان ماه ژوئيه ( اواسط مردادماه ) سال جاري به امضا برسد و اين به معني اين است كه ديگر لازم نيست بوش و كنگره آمريكا با هم بر سر خروج و يا ابقاي سربازان آمريكايي تا شروع سال آينده ميلادي بجنگند. به اين ترتيب بوش نيز مي‌تواند با اعطاي يك برگ برنده به مك كين- كانديداي حزب جمهوري خواه براي انتخابات پيش روي رياست جمهوري آمريكا- در پايان سال ميلادي جاي خود را به رئيس جمهور بعدي بسپارد و به مردم آمريكا كه به شدت از وي انتقاد مي كنند، بگويد سياست‌هاي وي باعث شد آمريكا پايگاهي قوي و طولاني مدت در خاورميانه و به ويژه درست در همسايگي ايران، تركيه و سوريه ايجاد كند.

به موازات اين اقدامات بوش در تلاش است در صحنه فلسطين، مذاكرات به اصطلاح صلح خاورميانه را تا پايان سال جاري ميلادي به نتيجه برساند و بدين ترتيب بتواند هر چند در ظاهر، خود را موفق در حل بحران‌هاي خاورميانه كه اصلي ترين مساله در فضاي سياسي كنوني آمريكاست معرفي كند.اما بنظر مي‌رسد به دليل گستردگي ابعاد شكست سياستهاي دولت بوش در منطقه، اين گونه اقدامات نمي تواند كمك شاياني در جبران آبروي ريخته دستگاه ديپلماسي وي بكند.

اكنون ، به نظر مي‌رسد نوري المالكي بيش از هرچيز نيازمند مديريت شرايط با توجه به عنصر زمان است . ناظران و تحليلگران سياسي از او كه به عنوان سياستمداري تيز هوش شناخته مي‌شود، انتظار دارند، به اندك فرصت باقي مانده بوش و همكارانش در كاخ سفيد توجه داشته باشد و بداند كه پاسخگوي امضايي است كه پاي اين توافقنامه زده خواهد شد.

كارشناسان مسايل خاورميانه ، امضاي اين توافقنامه را به معناي سپردن درازمدت سرنوشت عراق به نظاميان آمريكايي تلقي مي‌كنند كه طي يك سال گذشته حتي حاضر نشده‌اند بخشي از مديريت امنيتي ، نظامي اين كشور را به ارتش و پليس ملي عراق تفويض كنند.

در پايان ضمن طرح اين سوال كه توافقنامه همكاري‌هاي بلند مدت ، متضمن استقلال يا نقض حاكميت عراق خواهد بود؟، بايد اعتراف كرد كه نوري المالكي نخست وزير عراق در محك آزموني بسيارسخت قرار دارد.وي بايد بداند در اين باره هر گونه عمل كند تاريخ و مردم عراق در مورد وي قضاوت خواهند كرد.

قضاوتي كه يك سر آن افتخار و يك سر آن خيانت است.
يکشنبه 12 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 266]