زندگي شاعر معاصر جنجالي شد

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
زندگي شاعر معاصر جنجالي شد

چندي است که در محافل خبري و رسانه اي کشور، سريال «شهريار» ساخته کمال تبريزي به عنوان داغ ترين بحث مطرح است و از کارگردان گرفته تا خانواده اين شاعر فقيد، واکنش هايي درباره اين سريال داشته اند که چند روزي صفحات سايت ها، روزنامه ها و حتي وبلاگ ها را به خود اختصاص داده است. سريال 26 قسمتي «شهريار» به كارگرداني كمال تبريزي مدتي است که روزهاي جمعه از شبكه دو سيما در حال پخش است. اين مجموعه توسط پروانه پرتو به عنوان مجري طرح در مركز سيما فيلم تهيه شده است. «شهريار»، داستان زندگي شاعر «حيدربابا» را از قبل تولد تا لحظه مرگش در بيمارستان ايرانمهر روايت مي كند. در اين مجموعه با اشاره به نمايش مقاطع مختلفي از زندگي شهريار، سه بازيگر، كودكي، جواني و سالمندي شهريار را مقابل دوربين بازي كرده اند.شايان پارسايي نقش كودكي شهريار را بازي كرده و اردشير رستمي نيز سنين جواني وي را مقابل دوربين برده است. سالمندي شهريار را هم سيروس گرجستاني نقش آفريني كرده است.از ابتداي شروع به ساخت اين سريال حرف و حديث هاي زيادي پيرامون گويشي که در آن به کار برده شده در محافل خبري و هنري وجود داشت تا جايي که کارگردان مجبور شد زبان آذري را حذف کند و کارآکترها به زبان فارسي صحبت کنند، بعد دوباره قرار شد تا در بخش هايي هنرپيشه ها با زبان آذري ديالوگ هاي خود را بگويند و با زيرنويس فارسي براي مردم دوبله شود. در زمان پخش آن هم واکنش هاي مختلفي از سوي سازندگان اين سريال، مسئولان صدا وسيما و همچنين خانواده هاي افرادي که به نوعي در اين سريال به آنها پرداخته شده بود، مطرح شد. به طور مثال جمعي از دانش‌آموختگان دانشگاه‌هاي تهران، نسبت به زبان و نوع لباس هنرپيشه ها در سريال "شهريار" اعتراض کرده بودند و نامه اي‌‌ نوشتند. آنها گفته بودند:«پوشش زنان و مردان سريال به طرز مسخره‌اي با آنچه در منطقه آذربايجان استفاده مي‌شده، مغاير است. آنچه در سريال نمايش داده مي‌شود، سرسوزني با اين پوشش هم خواني ندارد. خنده‌دار‌تر، اصرار بر بيان شدن حدود نود درصد از ديالوگ‌ها به فارسي و برخي جملات جسته و گريخته بسيار كوتاه به زبان اصلي منطقه، يعني تركي است كه آن هم دست و پا شكسته با زيرنويس نمايش داده و چنين القا مي‌شود كه در آذربايجان مردم اين‌گونه و به اين زبان سخن مي‌گويند؛ يعني نود درصد فارسي و اندكي هم تركي.» دختر ملک الشعراي بهار يکي از افرادي بود که از پخش قسمت هايي از سريال "شهريار" که زندگي پدرش را به نمايش در آورده است، انتقاد کرد و آن را غير واقعي دانست. او در جايي گفته بود:«در اين سريال، زندگي پدرم بسيار تشريفاتي نشان داده مي‌شود. در حالي‌كه اين دور از حقيقت است. در خانه‌ بهار ،هميشه به روي مهمانان باز بود و با يك استكان چاي از آن‌ها پذيرايي مي‌شد؛ نه با تشريفاتي كه در اين سريال نشان داده مي‌شود. شيوه‌ لباس پوشيدن پدرم با كت و شلوار و كراوات تصوير شده است؛ در حالي‌كه پدرم در آن زمان معمم بود و آن‌طور كه نشان مي‌دهند، سوار اتومبيل نمي‌شد. ما اصلا اتومبيل نداشتيم و اصلا آن‌زمان اتومبيل زياد نبود كه ما اتومبيل داشته باشيم.» وي مي افزايد:«در اين فيلم حتي ايرج ميرزا به خوبي تصوير نشده است و او را بسيار كوچك نشان داده‌اند؛ در حالي‌كه در آن زمان، او از شهريار بسيار بالاتر بود.» همچنين افراد مختلفي از جمله کارشناسان فرهنگي و ادبي درباره اين سريال انتقادات زيادي کرده اند. بسياري از کارشناسان معتقدند که شخصيت عارف قزويني، ملک الشعراي بهار و ايرج ميرزا در مقابل شهريار بسيار کوچک نشان داده است. از آن طرف «کمال تبريزي» کارگردان اين سريال چندين بار نسبت به سانسور قسمت هاي مختلف آن اعتراض کرد. وي در گفت وگو با روزنامه اعتماد درباره سانسور شدن بخش هايي از اين سريال گفته بود: «مسئولان تلويزيون دچار خودسانسوري هستند و به همين خاطر وقتي شما با آنها در مورد شخصيت شهريار صحبت مي کنيد و مي گوييد که حداقل چهار مولفه را بايد در کارتان راجع به اين شخصيت داشته باشيد گرچه آنها حرف شما را قبول دارند ولي ممکن است از اين پنج مولفه يک يا دو مورد را به خاطر همان محدوديت ها حذف کنند.» وي در جديدترين واکنش خود نسبت به حذفيات اين سريال، 20 ارديبهشت ماه پس از پايان پخش قسمت بيستم سريال «شهريار» نسبت به حذفيات مجدد اين مجموعه اعتراض كرد. اين كارگردان كه شامگاه جمعه در راديو گفت‌وگو حاضر شده بود به اقدام سيما فيلم در مميزي قسمت نوزدهم و بيستم سريال «شهريار» (بدون اطلاع وي) انتقاد و تصريح كرد: «اين درحالي است كه رئيس سازمان صداوسيما در روزهاي گذشته تماس گرفت و اين قسمت‌ها را از قسمت‌هاي خوب مجموعه «شهريار» برشمرد اما مركز سيما فيلم همچنان به سانسور ادامه مي‌دهد.» مرتضي ميرباقري» معاون رئيس سازمان صدا وسيما هم در گفت وگو با خبرگزاري فارس درباره حذفيات سريال گفته است: «در سريالي كه سازمان صدا و سيما سفارش مي‌دهد در وهله اول بايد مصالح ملي، منافع ملي و ضوابط عمومي جامعه را حفظ كنيم. ما در مراحل مختلف تلاشمان اين است كه با هم فكري‌هايي كه انجام مي‌دهيم اين اصول درنظر گرفته شود ،چنانچه در آخرين مرحله كه به پخش نزديك مي‌شود، احساس كنيم برخي از موارد مي‌تواند سوء تفاهم ايجاد كند به دليل اين كه رسانه ملي هستيم به هيچ وجه اجازه چنين كاري را نخواهيم داد.» وي اظهار کرده است: «امكان دارد در زندگي يك شخصيت بزرگ واقعيت‌هايي وجود داشته باشد ما در سريال خود كه تمام واقعيت‌هاي زندگي اين شخصيت را نشان نداده‌ايم و دليلي ندارد برخي واقعيت ها كه مي‌تواند اسباب سوء‌تفاهمات شود را نشان دهيم. امكان دارد درباره شهريار و اين كه ايشان در سنين پيري دچار فراموشي و يكسري بيماري‌هايي شده‌اند، بخش‌هايي ساخته شود ولي ما صلاح نمي‌دانيم وقتي زندگي اين شخصيت بزرگ را مطرح مي‌كنيم اين بخش‌هاي زندگي‌شان به طور برجسته نشان داده شود.» اما در اين ميان خانواده استاد شهريار هم واکنش هاي مختلفي نسبت به پخش اين سريال داشته اند. به طور مثال «مريم بهجت‌ تبريزي» فرزند استاد شهريار در واكنش به اين سريال گفته بود: سريالي كه با نام «شهريار» از شبكه دوم سيما در حال پخش است، متاسفانه داراي صحنه‌ها و سكانس‌هايي غيرواقعي و توهين آميز به شخصيت استاد شهريار بوده كه نه تنها با واقعيت‌هاي حيات آن بزرگوار هم خواني نداشته و ندارد، بلكه با تحريف و تغييراتي همراه بوده است كه نهايتا به مسخ شخصيت حقيقي و اجتماعي و ادبي پدرم -كه محبوب‌ترين شاعر ايران در قرن حاضر است- منجر مي‌شود.» از آن طرف جمعه، بيستم ارديبهشت‌ماه، بلافاصله پس از پخش قسمت جديد سريال «شهريار» گفت‌وگو با هادي بهجت تبريزي، تنها اولاد ذكور استاد شهريار به روي آنتن شبكه دو سيما رفت. وي در اين گفت وگو داستان سريال شهريار را نزديک به واقع دانست و از دست اندرکاران توليد اين مجموعه تلويزيوني که توانسته اند اين استاد بلند آوازه را بيش از گذشته به مردم و به ويژه جوانان معرفي کنند، تشکر کرد! در اين مصاحبه، فرزند استاد شهريار که درست برخلاف گفته هاي خواهرش، با اشاره به اين‌كه كارگردان و فيلم‌نامه‌نويس اين سريال پيش از ساخت، طي چند جلسه با وي مشورت داشته‌اند، گفت: «در همان نشست نيز به صراحت پيشنهاد کردم چون پرداختن به زندگي مفاخر آن هم معاصر در قالب فيلم و سريال سابقه چنداني ندارد، از آثار مشابه توليد شده در ديگر کشورها در صورت مناسب بودن الگوبرداري شود تا کار با کمترين نقص به مخاطبان علاقه مند ارائه شود.» هادي بهجت تبريزي سپس با تأكيد بر اين‌كه در ساخت سريال «شهريار» در بعد فرهنگي شخصيت اين شاعر هيچ تحريفي صورت نگرفته است، در عين حال تغيير در جزئيات زندگي شهريار را از حقوق كارگردان و فيلم‌نامه‌نويس برشمرد. و در مجموع نسبت به نحوه ساخت سريال «شهريار» ابراز رضايت كرد. اين در حالي است که دختر استاد دست اندرکاران اين سريال را مورد انتقاد قرار داده که با خانواده استاد شهريار مشورت نکرده اند! وي در جايي گفته بود:«مي‌خواهم بگويم شما كه خانواده شهريار را در جريان اين سريال نگذاشتيد و اطلاعات مستندي هم از آنها نگرفته‌ايد، چگونه در تيتراژ انتهاي سريال از آنها تشكر مي‌كنيد؟! وقتي اين مطلب را بيننده سريال مي‌بيند، فكر مي‌كند كه حتما خانواده شهريار نيز با اين سريال همكاري داشته‌ است. اگر من را از اين جريان مطلع مي‌كردند، ابتدا درخواست مي‌كردم كه فيلمنامه را بخوانم.» به نظر مي رسد چندي است که در کشور ما عادت انتقادهاي بعضاً غير منطقي تبديل به راهي براي ايجاد جنجال در محافل خبري و رسانه اي و سوء استفاده کردن عده اي در جهت منافعشان شده است. از طرفي صدا و سيما به هر صورت ممکن دست به حذفيات بخش هاي مختلفي از يک سريال مي زند، کارگردان از اين اصلاحيه ها ناراحت شده و واکنش نشان مي دهد، گروه هاي مختلف جامعه اعم از پزشک، پرستار، وکيل، کارمند، کارگر و... به هر شکل ممکن اعتراض مي کنند، کارشناسان فرهنگي و اجتماعي ،واکنش نشان مي دهند و اين موضوع حتي به مرداني که اهل سياست هم هستند، کشيده مي شود و چند روزي وقت خود را صرف رسيدگي به امورات مربوط به آن سريال مي کنند.تمام موارد تحت الشعاع اين حواشي قرار مي گيرد و همه از مباحث هنري، فني و ساختاري يک سريال فاصله مي گيرند و به نوعي آن را به فراموشي مي سپارند.سريال «شهريار» هم مانند هر مجموعه تلويزيوني و فيلمي قابل نقد و بررسي کارشناسانه هم از بعد هنري و هم فرهنگي است. کمال تبريزي؛ کارگردان به نسبت باسابقه اي در سينما محسوب مي شود که فيلم هاي در خور توجهي ساخته و توانسته هم در بين سينماگران و هم مردم جايي براي خود باز کند. کسي منکر توانايي هاي او نيست اما به نظر مي رسد کمي در سريال سازي آن هم از نوع تاريخي دچار مشکلاتي است.سريال «دوران سرکشي» که چند سال پيش از شبکه تهران پخش شد، ساخته تبريزي بود. اتفاقاً سريال موفقي از کار درآمد و به دليل ساختار خوب، فيلمنامه قوي، بازي هاي روان و يکدست و جسارتي که کارگردان و نويسنده در پرداختن به موضوع دختران فراري به خرج داده بودند، در دوران خود تبديل به يکي از پربيننده ترين مجموعه هاي تلويزيوني شد.اما در مورد سريال هاي تاريخي وضع کمي متفاوت است. آنچه مسلم است اين که؛ هر کارگرداني چه در سينما و چه در تلويزيون در يک يا نهايت دو ژانر ،تبحر کافي دارد و مي توان او را در چند قالب محدود مورد ارزيابي قرار داد. ژانر تاريخي هم کارگرداني خاص خود را مي طلبد. در سريال "شهريار" در قسمت هاي ابتدايي حتي تا اواسط کار، "تبريزي" در جذب مخاطب ،موفق عمل کرد اما با گذشت زمان و شکل گرفتن شخصيت هاي اصلي اين مجموعه انتقادها قوت و شدت گرفت تا جايي که برخي ها به محتواي آن هم ايراد گرفتند و از تحريف شخصيت هاي مطرح شده در اين سريال سخن گفتند. به هر حال نبايد از اين مورد چشم پوشي کرد که سريال شهريار دچار ضعف هاي ساختاري و محتوايي است و به نظر مي رسد بايد اين مباحث با حضور کارشناسان و صاحبنظران مورد بحث و بررسي قرار گيرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1535]