گرايش اسرافي‌گري و پيامدهاي آن‌ تجمل؛آفت توسعه‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گرايش اسرافي‌گري و پيامدهاي آن‌ تجمل؛آفت توسعه‌
جام جم آنلاين: تمايل آدمي به زيبايي از خواهش‌هاي فطري بشري است و احساس لذت از زيبايي با سرشت انساني گره خورده است. به گفته روان‌شناسان، حس زيبايي يكي از 4 بعد روح انساني است كه در كنار حس نيكي، حس دانايي و حس مذهبي، روان آدمي را تشكيل مي‌دهند.

اين زيبايي دوستي، در بنيان زندگي بشر به گونه‌اي رخنه كرده كه برخي زيبايي واقعي را از ياد برده‌اند و به تجملات مصنوعي زندگي آويزان شده‌اند، گويي تجمل‌گرايي و تجمل‌پرستي همچون آفتي كشنده به جانمان افتاده و ريشه زندگيمان را مي‌خورد و جلو مي‌رود. پيامبران الهي همواره مردم را به بي‌توجهي نسبت به تجمل‌هاي دنيا فراخوانده‌اند. انديشمندان اسلامي نيز به پيروي از پيشوايان دين با گوشزد كردن پيامدهاي منفي اين خطر به نقد آن پرداخته‌اند.

بر اين اساس، افزايش روحيه تجمل‌گرايي در جامعه و تبليغ اين روحيه به عنوان ارزش از مسائل با اهميت است كه بايد مردم و مسوولان و كارشناسان براي مقابله با آن چاره‌انديشي كنند.

به باور بسياري از ‌انديشمندان، تجمل‌پرستي و تجمل‌خواهي براي مردم تباهي‌آور است و در نهاد آدمي انواع بدي‌ها و فرومايه‌گي‌ها و عادات زشت را پديد مي‌آورد و فضايل و نيكي‌ها را از ميان مي‌برد. آنان همواره تاكيد كرده‌اند كه تجمل‌خواهي و اعيان منشي موجب بدبختي و انقراض جوامع است؛ هر قدر تجمل و اسراف زياد شود، به همان اندازه تهيدستي نيز افزايش خواهد يافت.

حضرت امام خميني (ره)‌ معمار انقلاب اسلامي نيز در مناسبت‌هاي مختلف يادآوري كرده‌اند كه روحيه تجمل‌خواهي، ارزش‌هاي انساني و اسلامي را نابود خواهد كرد. ايشان از تجمل‌پرستي و تجمل‌گرايي به كاخ‌نشيني ياد كرده‌اند و شرط پيشرفت علمي و صنعتي كشور را كنار گذاشتن اين روحيه دانسته‌اند. امام خميني (ره)‌ شرط اصلي اجرا شدن احكام نوراني اسلام را پرهيز از طبع كاخ‌نشيني و تجمل‌پرستي توصيف كرده‌اند.

رهبر معظم انقلاب نيز در اين زمينه فرموده‌اند: «شما بدانيد كه گرايش اشرافي‌گري چيزي نيست كه بشود با قانون، دادگاه و امسال اينها علاجش كرد. خيلي سخت‌تر از اينهاست. آن كساني كه به اشرافي‌گري گرايش دارند دلشان براي زندگي اشرافي لك مي‌زند، يعني خوردن و پوشيدن، زندگي كردن و مشي كردن به سبك اشراف و دوري از زندگي متوسط مردم، يكي از كارهايي كه مي‌كنند، اين است كه اين ديد و ذهنيت را در مردم به وجود بياورند كه اين نوع زندگي خوب و ارزش است.» ايشان در سفر اخير خود به استان فارس و در ديدار با استادان و دانشجويان دانشگاه‌هاي اين استان نيز بار ديگر از تجمل‌پرستي و اشرافي‌گري به عنوان موانع دروني انقلاب اسلامي ياد كردند.

حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در اين سخنراني با اشاره به بروز برخي موانع جديد دروني و بيروني در مقابل انقلاب اسلامي فرمودند: مصرف‌زدگي، تجمل‌پرستي و مسابقه اشرافي‌گري كه متاسفانه امروز در جامعه وجود دارد، از جمله موانع دروني است كه بايد به همت بيشتر مردم، مسوولان و رسانه‌ها حل شود.» بر اسا س اين تاكيدها مردم و مسوولان و كارشناسان بايد براي مقابله با روحيه تجمل‌گرايي چاره‌انديشي كنند.

شهين پيران، پژوهشگر علوم انساني در اين زمينه معتقد است: از وقتي ثروت در جامعه به عنوان يك ارزش تلقي شد و احترام و شان اجتماعي اغنيا نسبت به فقرا مرتبه بالاتري يافت، تب رفاه‌زدگي و مصرف‌گرايي حتي تظاهر به ثروتمندي در جامعه افزايش يافت.

وي تاكيد دارد: تا چند سال پيش در ايران فقط قشر كوچك و خاصي به تجملات در زندگي توجه نشان مي‌داد، اما متاسفانه تبليغات بي‌هدف و افسارگسيخته و بي‌توجهي به مساله الگوسازي در جامعه باعث شد، اين بيماري به طبقات ديگر اجتماعي نيز رسوخ كند. وي مي‌افزايد: تجمل‌گرايي بيماري ديروز و امروز جامعه ما نيست، تاريخ ما همواره به دليل فراز و فرودهاي بسيار، گرفتار اين معضل بوده است.

غلامرضا مصباحي مقدم، نماينده تهران در مجلس هفتم و عضو كميسيون اقتصادي مجلس نيز بر اين باور است: با اين كه ايران كشوري نفتي است و درآمد نفت درآمدي بادآورده براي ملت تلقي مي‌شود، ما را دچار رفاه كاذب كرده است.

وي تصريح دارد: البته اگر استفاده عقلايي از درآمد نفتي داشته باشيم، نبايد ما را دچار رفاه كاذب كند. همچنان كه بعضي كشورهاي صادركننده نفت، به جاي استفاده فوري و كوتاه‌مدت از درآمد نفتي به طور عمده اين درآمد را براي سرمايه‌گذاري و توسعه اقتصادي كشورشان استفاده مي‌كنند و سعي بر توزيع عادلانه آن دارند.

اين كارشناس اقتصادي، درآمد نفتي را موجب بزرگ شدن دولت مي‌داند كه بخش عمده‌اي از درآمد نفتي ميان كارمندان دولت توزيع مي‌شود. مصباحي مقدم يادآور شد: وقتي نفت صادر مي‌شود كالا به كشور وارد مي‌شود و در واقع سود واردات كالاها به جيب واردكننده مي‌رود و رفاه كوتاه‌مدت و كاذب را براي اين قشر موجب مي‌شود و به فرهنگ مصرفي و زندگي تشريفاتي دامن زده مي‌شود. وي افزود: بسياري از مردم مي‌خواهند زندگي خود را با سطح زندگي مصرفي و تجملي در كشورهاي صنعتي تطبيق دهند؛ البته بسياري از سرمايه‌داران كشورهاي صنعتي ثروت خود را از كم كردن مصرف و افزودن بر پس‌انداز و سرمايه‌گذاري در بخش صنعت، معدن و كشاورزي به دست آورده‌اند. او تاكيد كرد: آنان مي‌دانند توسعه كشورشان همراه با سرمايه‌گذاري بيشتر است و به اين دليل به تجملات رو نمي‌آورند. اين اقتصاددان اسلامي افزود: متاسفانه اگر سرمايه‌دار ايراني درآمد بيشتري به دست آورد، به جاي سرمايه‌گذاري بيشتر در كشور به زندگي تجملي و هزينه‌هاي آنچناني روي مي‌آورد كه اين نيز موجب مي‌شود ديگران نيز با نگاه به زندگي اين ثروتمند، چشم و هم‌چشمي كنند و حتي خانواده خود را تحت فشار قرار دهند.

منتخب مردم تهران در مجلس هشتم، اين زندگي تجملي را نوعي الگوسازي و فرهنگ‌سازي براي ديگران مي‌داند. مصباحي مقدم همچنين بر برگزاري مراسم عروسي در ايران و هزينه‌هاي سنگين اين مراسم تاكيد كرد و گفت: هزينه‌هايي كه امروز براي مراسم عروسي در كشورمان مي‌شود، در كمتر كشوري نظير دارد. وي به مقايسه سطح زندگي مردم كشورهاي تركيه، پاكستان، اندونزي و مالزي پرداخت و اظهار كرد: زندگي بسياري از مردم در اين كشورها غيرتشريفاتي و كم‌هزينه است كه نتيجه اين سبك زندگي، سرمايه‌گذاري بيشتر و پيشرفت اقتصادي است. اين نماينده مجلس تصريح كرد: بعضي وسايل زندگي ما فقط براي پر كردن چشم مخاطب است، بدون اين كه استفاده و رفاهي را براي خانواده به همراه داشته باشد و تنها دست و پاگير زندگي است.

مصباحي‌مقدم بر اين باور است كه براي مقابله با نگرش و فرهنگ تجمل‌گرايي بايد فرهنگ را از طريق فرهنگ اصلاح كرد. وي تاكيد كرد: بايد سمت و سو و جهت آموزش خانواده به فرزندان، مدارس و دانشگاه‌ها و حتي فيلم‌هاي سينمايي و تلويزيوني به سوي تغيير اين نگرش، ساده‌زيستي و توجه به توسعه كشور و نسل آينده باشد.

اين كارشناس اقتصادي يادآور شد: بايد الگوي مصرف را براي مردم تعريف كرد، به گونه‌اي كه ملتي با نشاط، سالم و پركار داشته باشيم و سرمايه‌گذاري‌ها نيز موجب توسعه كشور شود.

مصباحي‌مقدم بر زندگي ساده بزرگان دين اسلام تاكيد كرد و گفت: الگوي زندگي ما، بزرگان دين اسلام هستند.
پيامبر اكرم(ص)‌ الگوي ديني ماست. در عصر حاضر زندگي ساده و بدون تشريفات مراجع تقليد بايد الگوي ما باشد.
زندگي بسياري از استادان دانشگاه‌ها ساده و بي‌آلايش است و آنان بايد به جامعه معرفي شوند. وي ادامه داد: متاسفانه فرزندان ما تا چشم باز مي‌كنند، الگوي آنان امريكا و اروپاست.

محمدرضا ميرتاج‌الديني، نماينده تبريز و نايب رئيس اول كميسيون فرهنگي هفتمين دوره مجلس شوراي اسلامي نيز معتقد است: با وجود مشكلات اقتصادي كه در ايران وجود دارد و اقتصاد شكوفايي لازم را نداشته است، اما شاهد رشد بالاي مصرف در كشور هستيم. وي با تاكيد بر اين كه «ميزان مصرف در كشور با كشورهاي ثروتمند اروپايي برابري مي‌كند» يادآور شد: اين موضوع بسياري از مشكلات اقتصادي را در كشور دامن مي‌زند و موجب مي‌شود سرمايه كشور در مسير مصرف از دست برود.

وي اصلاح نگرش مصرف‌گرايي و تجمل‌گرايي در كشور را نيازمند عزم جدي دستگاه‌هاي ذي‌ربط مي‌داند كه بايد با تبليغات، اطلاع‌رساني و ترويج فرهنگ ساده‌زيستي اين نگرش را اصلاح كنند. اين صاحب‌نظر فرهنگي يادآور شد: رسانه ملي در اين زمينه مسووليت سنگيني را به عهده دارد و صدا و سيما بايد در اين زمينه كار فرهنگي انجام دهد.

ميرتاج‌الديني به ديدار اخير اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس هفتم (در ارديبهشت انجام شد)‌ با عزت‌الله ضرغامي، رئيس سازمان صدا و سيما و معاونان وي اشاره كرد و گفت: در اين جلسه بر ضرورت فرهنگ‌سازي براي مقابله با مصرف‌گرايي و كاهش تجمل‌گرايي تاكيد شد. ميرتاج‌الديني تصريح كرد: زندگي سالم و رفاهمند مطلوب است. بايد تمام آحاد جامعه از سطح زندگي مطلوب برخوردار باشند، اما اين موضوع جدا از اسراف، تبذير و تجمل است. نماينده منتخب مجلس هشتم با بيان اين‌كه زندگي ساده مي‌تواند سالم و رفاهمند باشد، اظهار كرد: اين موارد بايد از يكديگر تفكيك شوند. در اين ميان، كارشناسان اجتماعي و اقتصادي بر اين موضوع اتفاق نظر دارند كه واردات بي‌رويه كالاهاي پرزرق و برق و تبليغات بي‌رويه كالاهاي غيرضروري زمينه‌ساز مصرف‌گرايي و تجمل‌خواهي شده است.

عفت شريعتي، نماينده مشهد و نايب‌رئيس كميسيون اجتماعي در مجلس هفتم نيز با انتقاد از تبليغات بي‌رويه كالاهاي غيرضروري در صداوسيما، اين تبليغات را زمينه‌ساز مصرف‌گرايي در جامعه دانست. وي همچنين از افزايش روحيه مصرف‌گرايي در برخي شهروندان ايراني انتقاد كرد و گفت: فراموش نكنيم كه زياده‌روي در مصرف جز تحميل هزينه‌هاي غيرقابل جبران بر دولت و خانواده‌ها فايده‌اي ندارد.

مهرنوش خانزائي
شنبه 11 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 278]