- تاريخچه جام ملت هاى اروپا

واضح آرشیو وب فارسی:ايران ورزشی: - تاريخچه جام ملت هاى اروپا
همكاران: حميد رضا افتخارى، سعيد زاهديان، مهدى هژبرى، شروين طاهرى، فرزاد حبيب اللهى، مهدى رستم پور، آرش حقيقى، جواد حسينى، اشكان نعمت پور، محمد قرا گزلو، سيدعلى بلندنظر، فاطمه حلاجى، سميرا شيرمردى، ياسر احمدى، پويان صفربيگلو، مريم عالى زاده، بهناز ميرمطهريان، حامد مؤمنى، زهرا اسدى، عليرضا نخ چى، مونا گل نبى، امير جلالى و محمد شيخ صرافCCCP و روياى دلاونى ۱۹۶۰ cccp۱۹۶۰ فرانسهقهرمان: شوروىفينال: شوروى ۲- يوگسلاوى يكستاره جام: ويكتور پوندلنيك(شوروى)آقاى گل: ژان ونسان و ژوست فونتن (فرانسه) با ۵ گلجام ملت هاى اروپا كه در ابتدا«قهرمان اروپا» ناميده مى شد مثل جام جهانى و جام باشگاه هاى اروپا در ابتدا ساخته و پرداخته ذهن يك فرانسوى خلاق بود. هنرى دلاونى در نيمه ابتدايى دهه پنجاه ميلادى به عنوان دبير كل وقت يوفا و فدراسيون فوتبال فرانسه طرحى ساده براى حضور تمام تيم هاى ملى اروپايى در بازيهاى رفت و برگشت وسط هفته ارائه داد و روزنامه اكيپ فرانسه هم با او هم صدا شد اما فيفا از ترس بى اعتبار شدن جام جهانى يوفا را مجبور كرد اين طرح را در سال ۱۹۵۴ رد كند. يك سال بعد، پس از مرگ دلاونى، پسرش «پير» با حمايت روزنامه نگاران روياى پدر را دنبال كرد، تا اينكه سرانجام مقدماتى «جام قهرمانى اروپا» در تاريخ ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۸ در قلب CCCP اتحاديه جماهير شوروى كليد خورد. شوروى تنها تيم ملى بود كه آرم كشورش را روى پيراهنش مثل آرم يك اسپانسر حك مى كرد و بالاخره پس از دو سال در مرحله پايانى نخستين دوره جام يوگسلاوى را در پاريس شكسته داد و قهرمان شد.سياسى ترين جام اروپايى ۱۹۶۴ Spain۱۹۶۴ اسپانياقهرمان: اسپانيافينال: اسپانيا ۲- شوروى يكستاره جام: لوييس سوآرس (اسپانيا)آقاى گل: اولد مادسن (دانمارك) با ۷ گلاسپانياى فرانكو كه تنها بازمانده حكومت هاى فاشيستى در اروپا بود نخستين دوره «جام قهرمانى اروپا» در فرانسه را به بهانه حضور شوروى كمونيستى تحريم كرده بود اما پس از ۴ سال مجبور شد سرخ هاى CCCP را به عنوان يك ميهمان مدعى قهرمانى در خاك خود بپذيرد. تعداد شركت كننده هاى مرحله مقدماتى دومين دوره از ۱۷ كشور به ۲۹ كشور افزايش يافت. در آن زمان ميزبان از ابتدا تعيين نمى شد بلكه پس از مشخص شدن چهار تيم نهايى از دل بازيهاى حذفى، يكى از آنها به ميزبانى انتخاب مى شد.ديكتاتور بزرگ اسپانيا ميزبانى را براى خود خريد اما از آنجا كه طبق قانون جديد يوفا اجازه استفاده از فوق ستاره هاى اصالتا غير اسپانيايى مثل پوشكاش و دى استفانو را نداشت ترسان و لرزان با تيمى متكى به ستاره هاى بومى پا به رقابت ها گذاشت.در حالى كه اسپانيا مجارستان را در مادريد حذف مى كرد، حضور شوروى در نوكمپ بارسلونا چپ هاى اسپانيا را شاد كرد. فينال در مادريد برگزار شد. شوروى ابتدا پيش افتاد اما با درخشش سوآرس، فرانكو سياسى ترين جام را تصاحب كرد.شير يا خط لاجوردى آمد! ۱۹۶۸ Italy۱۹۶۸ ايتالياقهرمان: ايتاليافينال: ايتاليا ۲ يوگسلاوى صفرستاره جام: دينو زوف (ايتاليا)آقاى گل: ژاجيچ و موسميچ (يوگسلاوى) با ۳ گلسومين دوره جام پيشرفت بزرگى براى توسعه آن در سراسر اروپا محسوب مى شود. با حضور اكثريت اعضاى يوفا اين بار مسابقات مقدماتى به شكل گروهى برگزار شد و بالاخره آلمان غربى رقابت هاى «قهرمانى اروپا» را به رسميت شناخت. گرچه از صعود به جمع چهار تيم پايانى بازماند. انگليس قهرمان جام جهانى ۱۹۶۶ در گروهى قرار داشت كه شامل تيم هاى بريتانيايى بود و سرانجام مقابل ۱۳۰ هزار هوادار اسكاتلندى صعود كرد. آخرين بارقه هاى اوزه بيوى پرتغالى نيز پشت سر بلغارستان خاموش شدند.ميزبانى مرحله پايانى جام به ايتاليا مى رسيد كه آمده بود افتضاح حذف از جام جهانى ۱۹۶۶ توسط كره شمالى را جبران كند و بدين ترتيب لاجوردى ها در اولين و آخرين شير يا خط تاريخ تورنمنت هاى بزرگ آن هم پس از ۱۲۰ دقيقه تقلاى بدون گل مقابل شوروى برنده شدند چرا كه هنوز ضربات پنالتى اختراع نشده بود. يوگسلاوها هم از آلن مورى انگليسى اخراج شده يك ضد قهرمان ساختند تا به فينال رم پا بگذارند. جايى كه داور يك گل مشكوك به ميزبان هديه كرد تا آتزورى در بازى تكرارى قهرمان شود.آغاز عصر ژرمن ها ۱۹۷۲ West Germany۱۹۷۲ بلژيكقهرمان: آلمان غربىفينال: آلمان غربى۳- شوروى صفرستاره جام: گردمولر (آلمان غربى)آقاى گل: گردمولر (آلمان غربى) با ۵ گلبا ظهور قيصر فرانس بكن باوئر عصر ژرمن ها در فوتبال آغاز شد و چهارمين دوره «قهرمانى اروپا» به منزله دروازه صعود آلمان به قله هاى فوتبال اروپا و جهان محسوب مى شد.هلموت شون گرچه بر خلاف معناى نامش اصلا زيبا نبود اما تيمى را با اسكلت ستارگان بايرن مونيخ و مونشن گلادباخ شكل داد كه زيباترين آلمان تمام دوران نام گرفت. فرانس بكن باوئر پستى جديد به نام سوييپر هجومى را به دنياى فوتبال معرفى مى كرد، پل برايتنر در سمت چپ او و اولى هوينس و گونتر نتزر پيشاپيش او مى درخشيدند در حالى كه بمب افكنى به نام گردمولر جلوتر از همه آنها دروازه رقبا را فتح مى كرد. ژرمن ها بدين سان انگلستان را در ومبلى حذف كردند و به مرحله اصلى جام در بلژيك رسيدند. در آنجا مولر كه معروف بود حتى با قوزك پا و شكمش هم گل مى زند با دو گل ميزبان را از ميدان به در كرد تا در فينال به شوروى برسند. تيم قدرتمندى كه براى چهارمين بار متوالى به مرحله پايانى جام مى رسيد و موفق شده بود با شكست مجارستان در نيمه نهايى به فينال راه يابد اما تيم كامل آقاى شون كمونيست ها را با سه گل قلع و قمع كرد كه تا امروز يكطرفه ترين فينال رقابت ها به حساب مى آيد.تلألوى شرق ۱۹۷۶ Czeckslovakia۱۹۷۶ يوگسلاوىقهرمان: چكسلواكىفينال: چكسلواكى ۲ - آلمان غربى ۲ (۵-۳ در ضربات پنالتى)ستاره جام: آنتونيو پاننكا (چكسلواكى)آقاى گل: ديترمولر (آلمان غربى) با ۴ گلبراى نخستين بار افتخار ميزبانى به شرق اروپا رسيد. يوگسلاوى پرستاره ترين تيم شرق آمده بود تا در خانه گوى سبقت را از ديگر شرقى هاى مدعى بربايد. به ويژه كه شوروى قدرت بزرگ اين بلوك با افول سنت «كلكتيو» يا «بازى جمعى» دوره گذار به سمت فوتبال ستاره محور را با فراز و نشيب طى مى كرد امادر اين ميان ناگهان سر و كله چكسلواكى پيدا شد كه ۱۴ سال پس از آخرين نقطه اوج فوتبالش و نايب قهرمانى جام جهانى ۱۹۶۲ يكباره با جمعى از ستاره هاى ارزشمند كه معلوم نبود تا آن زمان كجا بودند نه تنها قدرت هاى شرق بلكه انگلستان، هلند و آلمان بزرگترين قدرت هاى آن روزگار دنياى فوتبال را شوكه كرد. شاگردان «داسلاو يزك» انگلستان را در ويمبلى سه گله كردند و بعدتر در بلگراد لاله هاى نارنجى هلند را در يك بازى خشن پژمردند در حالى كه كرويف و يارانش دست به خود ويرانگرى زدند و در اثر پرخاش با داور ولزى جريان مسابقه را از دست دادند. در بازى فينال چك ها كه ركورد ۲۰ بازى بدون شكست را داشتند آلمان غربى قهرمان جهان را هم با دو گل پشت سر گذاشتند اما تيم زيباى شون بازگشت تا آنتونيو پاننكا كاپيتان و هافبك طراح چك قهرمان ضربات پنالتى نام بگيرد كه براى اولين بار به جهان معرفى مى شد.اينك جام ملت ها ۱۹۸۰ West Germany۱۹۸۰ ايتالياقهرمان: آلمان غربىفينال: آلمان غربى ۲ - بلژيك صفرستاره جام: هورست هروبش (آلمان غربى)آقاى گل: كلاوس آلوفس (آلمان غربى) با ۳ گلششمين دوره اين بار با نام آشناى «جام ملت هاى اروپا» و حضور ۸ تيم در مرحله نهايى پى گرفته شد. حالا ايتالياى ميزبان، انگلستان با كيگان و آن پيراهن جديدش به همراه بلژيك و ژان مارى فاف سنگربان افسانه اى اش جزو مدعيان بودند. آلمان ها اين بار تحت هدايت «يوپ دروال» با تلفيقى از نسل هاى جديد و قديم بازگشتى قدرتمندانه داشتند و گرچه جاى «شكارچى چاق»، «گرد مولر» آن جلو خالى بود آنها از چك ها انتقام ستاندند و هلند را شكست دادند تا به عنوان صدرنشين گروه خود در فينال با بلژيكى روبه رو شوند كه با رهبرى «گاى تيس» فردى كه بعدها مارسى را قهرمان اروپا ساخت، انگلستان، ايتاليا و اسپانيا را جا گذاشته بود. پيش از فينال چكسلواكى مدال برنز را از ايتاليايى ها ربود و تا يك دهه بعد محو شد اما فينال عرصه ظهور يك ستاره تازه بود. هورست هروبش كه تنها به خاطر مصدوميت « كلاوس فيشر به تركيب اصلى ژرمن ها راه يافته بود يك تنه سرنوشت جام را رقم زد و دو گل عجيب و غريب به «فاف» تحميل كرد. گلزن بزرگ آلمانى كه بى شباهت به على دايى خودمان نبود چند سال بعد در مقام سرمربيگرى «روت » يك پيشنهاد صدهزار ماركى به حميد عليدوستى مى دهد.جشنواره گل «گل »ها ۱۹۸۴ France۱۹۸۴ فرانسهقهرمان: فرانسهفينال: فرانسه ۲ - اسپانيا صفرستاره جام: ميشل پلاتينى (فرانسه)آقاى گل: ميشل پلاتينى (فرانسه) با ۹ گلهيچ يك از ادوار جام ملت هاى اروپا چنين نام يك ابرستاره را نشنيده اند. ميشل پلاتينى فوتبال را وارد فرهنگ فرانسوى هاى سانتى مانتال كرد. او در مسير رساندن «گل»ها به نخستين قهرمانى تاريخ فوتبالشان ۹ گل شامل ۲ هت تريك به ثمر رساند و سه تاى ديگر براى هم تيمى هايش ساخت و به علاوه با آن ساق هاى بدون محافظ و حركات تكنيكى زيبايش سمبل فلسفه فوتبال هنرى (ميشل هيدالگو) محسوب مى شد كه معتقد بود به جاى تخريب بازى حريف آنها را تشويق به بازى زيبا كرد. فوتبال ناب و تمام هجومى كه خروس ها در يورو ۸۴ به نمايش گذاشتند تنها با نمونه هاى دهه پنجاهى اش قابل قياس بوده به ويژه ديدار كلاسيك مرحله نيمه نهايى بين فرانسه و پرتغال يك رالى گل بود كه ۱۲۰ دقيقه نفس حاضران در ورزشگاه ولودروم مارسى را بند آورد.اسپانيا هم با اسكلت بازيكنان باسك در آخرين لحظات آلمان غربى را از پا درآورد و به فينال رسيد اما ضربه آزاد پلاتينى و سهل انگارى «آركونادا» يك برد آسان را براى ميزبان رقم زد. امواج قهرمانى خيلى زود از پارك دوپرنس به سراسر سرزمين «گل» رسيدند .فرانسوى ها بلافاصله پيشنهاد ميزبانى جام جهانى فوتبال ۱۹۹۸ را به فيفا ارائه دادند.نارنجى جاودانه ۱۹۸۸ Netherland۱۹۸۸ آلمان غربىقهرمان: هلندفينال: هلند ۲- شوروى صفرستاره جام: ماركو فان باستن (هلند)آقاى گل: ماركو فان باستن (هلند) با ۵ گلهرچه به خاطرات كلاسيك و تصاوير سياه و سفيد فوتبال اروپا نزديك تر مى شويم، نوستالژى ستاره هاى دست نيافتنى كامل تر مى شود و اين در مورد يورو ۸۸ هم صدق مى كند و اين جام سراسر نارنجى بود. تمام چيزهاى دوست داشتنى هشتمين دوره جام در ماركو فان باستن خلاصه مى شد و بس.جاودانگى «ماركو» تنها در اين نبود كه انتقام تمام هلندى هاى تمام دوران را از تمام آلمان ها گرفت كه «پرنده استثنايى» (لقبى كه همان سال برلوسكنى بر مهاجم هلندى اش گذاشت) با گل هاى جاودانه اش ماندگار شد.هت تريك او مقابل انگلستان، گلى كه به حالت درازكش وارد دروازه آلمان غربى كرد و سرانجام آن گل جادويى فينال كه رينات داسايف را مقهور كرد. بسيارى گل آخر يورو ۸۸ را نماد اين جام و البته كامل ترين ضربه اى مى دانند كه در تاريخ فوتبال به تور نشسته است. ماركو از زاويه اى بسيار تنگ در گوشه بيرونى هجده قدم توپى را كه از ده ها متر عقب تر برايش سانتر شده بود به شكل سرضرب روانه دروازه شوروى كرد به گونه اى كه توپ قوسى بى مانند برداشت و سفيركشان از بالاى دستان داسايف به قعر دروازه رفت.تعطيلات شگفت انگيز ۱۹۹۲ Denmark۱۹۹۲ سوئدقهرمان: دانماركفينال: دانمارك ۲- آلمان صفرستاره جام: پيتر اشمايكل (دانمارك)آقاى گل: بركمپ (هلند)، لارسن (دانمارك)، ريدله (آلمان) و برولين (سوئد) با سه گلوايكينگ ها به سفر تابستانى رفته بودند كه يوفا همپاى اتحاديه اروپا، يوگسلاوى را مورد تحريم قرار داد. حتى معروف است كه لنارت يوهانسن در نخستين تماس تلفنى براى اعلام خبر جايگزينى دانمارك با يوگسلاوى محروم در يورو ۹۲ نتوانست رييس فدراسيون اين كشور را پيدا كند. شوروى قطب هميشگى جام ملت ها پس از فروپاشى ديوارهاى آهنين تحت نام كشورهاى مشترك المنافع بى يال و كوپال شده بود. فرانسه پلاتينى و انگلستان رابسون هم طبل هاى توخالى بودند. در عوض نخستين جام اسكانديناويايى اروپا، دو پديده تازه معرفى كرد: سوئد و دانمارك! از طرف ديگر آلمان و هلند به عنوان قهرمان جهان و قهرمان اروپا خود را به نيمه نهايى رساندند ولى در نيمه نهايى و فينال هيچ يك نتوانستند سد راه وايكينگ هايى شوند كه بدون اردوى آماده سازى خود را به سوئد رسانده بودند. در ابتدا ريچارد مولر نيلسن سرمربى دانمارك از اضافه وزن شاگردانش در جريان تعطيلات نيمه كاره شان شكوه مى كرد اما آنها يك رهبر بزرگ داشتند: پيتر اشمايكل!فوتبال به خانه بازگشت ۱۹۹۶ Germany۱۹۹۶ انگلستانقهرمان: آلمانفينال: آلمان۲ - چك يكستاره جام: ماتياس سامر (آلمان)آقاى گل: آلن شيرر (انگلستان) با ۵ گلفوتبال سه دهه پس از جام جهانى ۱۹۶۶ دوباره به خانه بازگشت اما اين بار نوبت ژرمن ها بود تا پيش از فينال حسرت را به دل جزيره نشين هاى انگلستان بگذارند. براى اولين بار مرحله نهايى جام با ۱۶ تيم برگزار شد. ميزبان انگليسى پس از ۲۱ ماه قحطى گل با مربيگرى ترى ونبلز زيباترين فوتبال را آن هم با آرايش متفاوت ۲-۵-۳ و نه ۲-۴-۴ سنتى شان ارائه داندند اما در نيمه نهايى ضيافت پنالتى را به آلمان واگذار كردند تا ملكه ويكتوريا مجبور شود جام قهرمانى را در پايان به ژرمن ها واگذار كند اما پديده جام چك ها بودند. كارل پوبورسكى بزرگ يك تنه چك را به پيش راند تا فينال جام ۷۶ بين چكسلواكى و آلمان غربى تكرار شود اما ياران ماتياس سامر نتيجه را برگرداندند و انتقام ستاندند. برتى فوگتس، آلمان شكست خورده يورو ۹۲ و جام جهانى ۹۴ را به يك ماشين تاكتيكى بى نقص تبديل ساخت اما با وجود نقش انكار ناشدنى سامر در هدايت اين تيم تا قهرمانى، نقش پل گاسكوين در انگلستان و كارل پوبورسكى در چك بيش از سامر ستوده شد.
شنبه 11 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران ورزشی]

[مشاهده در: www.iran-varzeshi.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 244]