جريان شناسي انتخابات دهم رياست جمهوري ايران انتخاب در مِه

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: جريان شناسي انتخابات دهم رياست جمهوري ايران انتخاب در مِه
------------

انتخابات رياست جمهوري در ايران، به مانند رويارويي با يك حادثه در مه است.

الف - انتخابات رياست جمهوري در ايران
انتخابات رياست جمهوري در ايران، به مانند رويارويي با يك حادثه در مه است. آنگونه كه از پشت غلظت ابرها، همه چيز بر مردم پوشيده است و هرچه به روز انتخابات نزديك مي شيوم، رفته رفته، صورتي مبهم از پس مه نمايان مي گردد و ناگهان در دوهفته مانده به انتخابات – درست آن زمان كه زماني براي شناخت و گفتگو و تضارب نيست – ناگاه چند نام در ليست ها صف مي كشد و بعد طوماري از تشكل هاي تازه روييده نيز در پس نام هر كدام نقش مي بنند و سپس، ناگهان رئيس جمهور!

اينگونه است كه همواره دو اصل بر انتخابات رياست جمهوري ايران حاكم است:

* اول – انتخابات هيجاني و غيرقابل پيش بيني در دوره اول
* دوم – انتخاب مجدد رئيس جمهورهاي دور اول براي دور دوم با اختلاف راي بالا به لطف رقابت نابرابر تبليغاتي (4 سال دربرابر 14 روز)

و در اين ميان، عدم اقدام مسئولين و قانونگذاران براي تغيير اين شيوه انتخاب، جالب توجه است. چراكه انتخابات هيجاني و تصادفي، چون قماري است كه احتمال بازنده و برنده شدنش توامان .جود دارد و هيچ جرياني احساس نمي كند كه از اين «بازي در مه» مطلقا ضرر خواهد كرد.

نكته جالب تر، الزام انتخاب رياست جمهوري از ميان «رجال سياسي» است. و اين در حالي است كه واژه رجال سياسي، برخلاف سناتور، داراي تعريف دقيق و منجزي در ترمينولوژي حقوقي نيست! بلكه صرفاً توسط شوراي نگهبان تشخيص داده مي شود كه كدام رجال، سياسي و كدام رجال غيرسياسي است. در واقع بنا بر رويه انتخابات ايران، شاخص تعيين دامنه حق شهروندان در انتخاب رئيس جمهور، «اشخاص» هستند و نه «قانون».

ب - انتخابات رياست جمهوري در امريكا
تلاقي زمان برگزاري انتخابات رياست جمهوري در ايالات متحده امريكا و جمهوري اسلامي ايران، بهانه مناسبي براي نگاهي تطبيقي و طرح احتمالات در ارتباط با انتخابات آتي در ايران است. همانگونه كه ميدانيم انتخابات در سال ۲۰۰۸ (ميلادي)، جهت انتخاب چهل و چهارمين رياست جمهوري ايالات متحده، در تاريخ ۴ نوامبر سال ۲۰۰۸ برگزار مي‌شود. آغاز به كار رئيس جمهور و معاون انتخاب شده ۲۰ ژانويه ۲۰۰۹ مي‌باشد.

شيوه انتخاب رئيس جمهور در امريكا بر اساس شيوه اي جالب و منحصر به فرد محقق مي گردد به گونه اي كه، رئيس جمهور توسط هيات انتخاب معين خواهد شد. شرح و بسط اين شيوه انتخاب، خود مستلزم يادداشتي مستقل است اما مهمترين نتيجه عملي آن است كه اولاً انتخاب رئيس جمهور و معاون اول، هر دو از طريق آراء صورت مي پذيرد. ثانياً شيوه انتخاب رياست جمهور به گونه اي است كه رقابتهاي انتخاباتي و آشنايي مردم با كانديداها، به مانند ايران ظرف يك ماه صورت نمي پذيرد.

به همين سبب شهروندان امريكايي از ماهها پيش ميدانند كه رييس جمهورشان از يكي از دو حزب شناسنامه دار و شناخته شده «دموكرات» و يا «جمهوري خواه» خواهد بود. و باز همان شهروندان ميدانند كه در پيروزي دموكراتها يكي از اين سه نفر به كرسي رياست جمهوري خواهد رسيد:

1. هيلاري كلينتون، سناتور ايالت نيويورك
2. مايك گراول، سناتور سابق ايالت آلاسكا
3. باراك اوباما، سناتور ايالت ايلينوي

و همچنين ميدانند كه اگر جمهوري خواهان براي 4 سال ديگر مقيم كاخ سفيد گردند، يكي از اين سناتورها رئيس جمهورشان خواهد بود:

1. دانكن هانتر، نماينده كنگره آمريكا از ايالت كاليفرنيا
2. جان مك‌كين، سناتور سابق ايالت آريزونا
3. ران پاول، نماينده كنگره از ايالت تگزاس، و نامزد حزب ليبرترين آمريكا در انتخابات رياست جمهوري سال ۱۹۸۸

لكن چنين قوه پيش بيني در انتخابات ايران وجود ندارد. به همين سبب اشراف بنده و شما به عنوان يك شهروند ايراني، نسبت به رئيس جمهور آتي امريكا، بيشتر از اطلاعمان نسبت به رئيس جمهور آتي ايران خواهد بود.

ج - جريان شناسي انتخابات در ايران
بحث پيرامون «جريان شناسي انتخابات در ايران» زمينه اي است براي پيش بيني رئيس جمهور دهم. لكن اين زمينه بودن به آن معنا نيست كه مردم ايران بر مبناي جريانها و سياستها پاي صندوق هاي راي مي روند. بلكه همانگونه كه تحليل انتخابهاي آتي نشان مي دهد؛ مردم بيش از آنكه به «سياستها» نگاه اندازند به «شخص ها» تمايل دارند و به همين سبب، مدبر ترين سياست ورزان در برابر ورزشكاران و كارگردانان و... ممكن است پشت به خاك بزنند. بنابراين هيچكدام ازاين پيش بيني ها، محتوم نيست.

ليكن جريانهاي فعال و موثر در انتخابات رياست جمهوري دهم را مي توان در چهار دسته تحليل كرد:

1. اصلاح طلبان
2. اصولگرايان
3. عملگرايان عدالت محور
4. عملگرايان توسعه محور

نقطه مشترك «اصلاح طلبان» و «اصول گرايان» در فربه سازي تئوريها و نظرات است. اين خيلي تفاوت نمي كند كه تئوريها با تيتر «توسعه سياسي» باشد كه باب ميل اصلاح طلبان است و يا با تيتر «صيانت فرهنگي» كه باب ميل اصولگرايان است.

مهم آن است كه به قول عاميانه، حرف هر دويشان براي مردم، نان و آب نمي شود. به همين سبب است كه هدايت و پرچمداري هر دو جريان اصلاح طلبان و اصول گرايان، به دست فيلسوفان و اديبان است كه خوب حرف مي زنند و حرف خوب مي زنند.

لكن هر دو جريان به اين سرانجام مشترك مي رسند كه بايد از چنين سكان داراني عبور كنند. طرح عبور از خاتمي در پايان انتخابات رياست جمهوري با همين ديدگاه بيان شد و طرح عبور از حداد عادل با همين ذائقه در مجلس هشتم به عمل رسيد. كه از نگاه نگارنده، حذف اصولگرا به اصولگرا، نوعي خود زني و ناشي از نبود تدبير واحد سياسي است.

د - جريان پيروز كدام است؟
بحران معيشتي موجود (هرچند در آمار مسئولين عادي، جهاني و غير بحراني است) بي ترديد اثرگذار ترين عامل بر انتخابات آتي خواهد بود. به اين ترتيب مي توان پيش بيني كرد كه مردم به كسي اقبال خواهند كرد كه بتواند «رفاه» را براي ايشان تدارك ببيند و پيشاپيش، پيروزي جريان عملگرا، قابل گمانه زني است.

كانديداي عملگرايان عدالت محور، رئيس جمهور فعلي است كه بي ترديد بالاترين اقبال در كسب آراي شهرستانها و برگزيده شدن به عنوان رئيس جمهور دهم را خواهد داشت. لذا چنين به گمان مي رسد كه تنها متغيري كه مي تواند اين معادله را دگرگون سازد، نه از ميان چهره هاي شاخص اصلاح طلبان و نه از ميان سرليستهاي اصول گرايان؛ بلكه از عملگرايان توسعه محور خواهد بود.

در اين ميان، وظيفه خطير رييس جمهور فعلي، در ارائه كارنامه اي موفق و نزديك به شعار مطروحه (عدالت) عامل تعيين كننده اي است. بي ترديد در آستانه انتخابات نمي توان با سلسله اي از مافيا ها اعم از مافياي مسكن، نفت، دحانيات و اين روزها شايد برق، به مصاف انتخاباتي وارد شد.

در نقطه مقابل نيز، رقيب انتخاباتي احمدي نژاد، بايد شخصي باشد كه علاوه بر شناخته شده بودن در سطح ملي، از پايگاههاي موفق در شهرستانها و نفوذ سياسي كافي در اداره يا لااقل ايجاد موازنه كافي در اجراي انتخابات سالم نيز بهره مند باشد. ضمن آنكه در ديدگاه مردم هم به عنوان شخصي «اهل عمل» تعريف گردد و لذا تكيه بر تاليفات و فرهيختگي در اين كارزار بي اثر خواهد بود. حال مصداق اين خصايص را چه كسي بايد دانست؟ اين سوالي است كه در آتيه پاسخ خواهد يافت.

*** حسام ايپكچي
شنبه 11 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 318]