خواص‌ دارويي‌ ميوه‌هاي ‌گرمسيري‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: خواص‌ دارويي‌ ميوه‌هاي ‌گرمسيري‌
جام جم آنلاين: به بركت فناوري‌هاي جديد در بخش تهيه و توزيع ميوه‌ها، اغلب ما با بسياري از ميوه‌ها كه شايد اجدادمان حتي نامي از آنها نشنيده بودند انس گرفته‌ايم و اگر روزي در بازار پيدا نشوند، برايمان جاي سوال دارد. بسياري از اين ميوه‌ها راه‌هاي طولاني را براي رسيدن به سبد غذايي ما طي كرده‌اند، اما از بسياري از ميوه‌هاي ديگر كه حتي در كشور خودمان هم براحتي يافت مي‌شوند بي خبريم.

شايد علت، طعم خاص اين ميوه‌ها باشد يا اين‌كه دقيقا نمي‌دانيم بايد چطور از آنها استفاده كنيم و اين‌كه آيا نقش ويژه‌اي در سلامت ما دارند؟ ميوه گياه گواوا كه به شكل زيتون است از همين نوع ميوه‌هاست. جنوبي‌ها آن را با نام زيتون محلي مي‌شناسند.

در نگاه اول شايد به خاطر عطر و طعم زيادي كه دارد نتوان آن را تحمل كرد، اما وقتي ذائقه با اين طعم آشنا مي‌شود ، به عنوان يك ميوه خوش طعم كه اتفاقا كلي خواص دارويي هم دارد ، مورد قبول مي‌افتد. البته اين ميوه معمولا در ميوه فروشي‌ها به همين راحتي پيدا نمي‌شود.

شايد معدود ميوه‌فروشي را بتوان در شهر‌هاي بزرگ پيدا كرد كه نام آن را شنيده باشد، اما مردم جنوب كشور با آن انس و الفتي باور نكردني دارند و اين شايد به خواص دارويي و غير دارويي بي‌شمار آن بر‌مي‌گردد.

وجود شرايط اقليمي خاص در برخي از مناطق استان هرمزگان بويژه در حاشيه درياي عمان و خليج فارس سبب شده تا اين استان مستعدترين نقطه كشور براي كشت ميوه‌هاي گرمسيري از جمله موز، انبه، كنار، گواوا، چيكو و حتي تمرهندي باشد.

ميوه‌هاي گرمسيري هميشه از پرارزش‌ترين و پرطرفدارترين ميوه‌ها در دنيا بوده‌اند كه در ميان آنها انبه معروف به سلطان ميوه‌ها، گل سرسبد اين مجموعه است؛ به طوري كه از معدود درختاني است كه ميوه آن به صورت عددي به فروش مي‌رسد. همين عامل، يعني ارزشمندي بالاي ميوه‌ها و محصولات غذايي، مي‌تواند نقش مهمي در بالا بردن سطح زندگي روستاييان داشته باشد.

گواوا چيست؟

گياه گواوا درختچه‌اي هميشه سبز از خانواده ميرتاسه است كه برگ‌هاي متقابل دراز و بيضي شكل دارد. برگ‌ها تا حدودي كرك‌دار هستند و تنه‌اي پوشيده از پوست متمايل به سبز يا قهوه‌اي متمايل به قرمز دارند. ريشه‌هاي سطحي و پاجوش‌ها حكايت از آن دارند كه ريشه مي‌تواند به صورت عمقي و پرپشت گسترش پيدا كند. گل‌هاي آن سفيد و معطر هستند و در بهمن و اسفند به گل مي‌نشيند.

زنبور‌هاي عسل براي انجام بهتر گرده‌افشاني به اين گياه كمك مي‌كنند. ميوه آن چيزي شبيه به زيتون و به قولي انار كوچك هم هست. چرا كه در بالاي ميوه تاجي از كاسبرگ‌ها قرار دارد. رنگ گوشت ميوه، قرمز، سفيد يا زرد رنگ است و ميوه رسيده آن شيرين يا ترش است.

از آن همچنين به صورت خام يا پخته در تهيه مربا و ژله استفاده مي‌شود. اين درختچه بومي امريكاي حاره و نيمه حاره است و در امريكاي مركزي، پرو، برزيل و پرو مي‌رويد و سال‌ها قبل به ايران وارد شده و به طور پرورشي در شمال و بيشتر جنوب ايران كاشته مي‌شود.

مواد غذايي در گواوا

از نظر تركيبات شيميايي، ميوه گياه گواوا داراي انواع ترپنوئيد ها، اسانس، روغن فرار، تانن و... است. در 100 گرم از اين ميوه، موادي مثل آب 82 درصد، پروتئين 7/0 درصد، چربي 6/0 درصد، هيدرات كربن 11 درصد، كلسيم، فسفر، آهن، سديم، پتاسيم، انواع ويتامين‌هاي آ، ب، ايبوفلاوين و ويتامين ث وجود دارد.

خواص دارويي عجيب اين گياه‌

از تمام قسمت‌هاي اين گياه مثل ميوه‌هاي جوان و نارس آن به عنوان داروي ضد اسهال استفاده مي‌شود. در سر تا سر مناطق شرقي آسيا، از چين تا فيليپين جوشانده مخلوطي از برگ، پوست ساقه و پوست ريشه به عنوان ضداسهال استفاده مي‌شود. جوشانده پوست خشك درختچه براي معالجه درد معده خورده مي‌شود و در استعمال خارجي كه قدري غليظ‌تر تهيه مي‌شود، براي رفع ناراحتي‌هاي پوست، مثل جرب و زخم‌ها كاربرد دارد.

از برگ‌هاي گياه به عنوان آنتي بيوتيك خفيف در مقابل استافيلوكوك‌ها استفاده مي‌شود. بوميان در محل‌هايي كه اين گياه مي‌رويد، از برگ‌هاي جويده شده آن كه با دندان‌ها له شده و آغشته به بزاق شده باشد براي قطع خونريزي زخم‌ها و التيام آنها استفاده مي‌كنند.

از برگ اين درخت درست مثل برگ چاي استفاده مي‌شود و آب فشرده ميوه آن براي ديابت مفيد است. جوشانده برگ و پوست آن به عنوان قاعده‌آور استفاده مي‌شود و براي خانم‌ها پس از زايمان مفيد است. ميوه رسيده و خشك شده آن براي معالجه اسهال خوني مصرف مي‌شود. ميوه آن نرم‌كننده سينه بوده و براي عفونت‌هاي حاد گلو به عنوان نوعي آرام‌كننده استفاده مي‌شود.

مناطقي كه مي‌تواند رشد كند

از شرايط آب و هوايي كه اين گياه در آن رشد مي‌كند، يكي نزديك بودن به خط استوا و ديگري ارتفاع از سطح درياست كه اين دو عامل هم تحت تاثير ساير عوامل فرعي از قبيل مجاورت با آب‌ها، وزش بادها و.... تغييرات جزئي پيدا مي‌كنند و شرايط ميكرو كليمارا به وجود مي‌آورند.

مناطقي از كشور ما كه اين گياه مي‌تواند در آن رشد و گسترش پيدا كند، شامل شهر‌هاي ميناب و رودان، چابهار و تيس، جلگه دشتياري و راسك و باهو كلات تا دره سرباز است. اين گياه قدرت تحمل همه نوع آب و هوايي به جز يخبندان شديد را دارد و هندوستان بهترين منطقه براي كشت اين گياه شناخته شده است.

گواوا در مناطق نزديك استوا هر ماه استعداد گلدهي دارد، ولي در مناطق شمالي 2 بار و در مناطق جنوبي 3 بار گل مي‌دهد. دوره گلدهي تا برداشت آن هم در مناطق مختلف متفاوت است. بهترين نوع محصول وقتي به بار مي‌آيد كه ميوه‌ها در فصل خشك مي‌رسند.

رشد و گسترش گواوا در ايران‌

طبق مصوبات جديد، هيات دولت، وزارت جهادكشاورزي را مجاز دانسته پس از انجام بررسي‌هاي كارشناسي و با در نظر گرفتن كليه مقررات صادرات و واردات و نظارت قرنطينه‌اي، واردات گياهاني نظير انبه و ساير گياهان و محصولات گرمسيري براي اصلاح باغ‌هاي موجود و توسعه سطح زيركشت آنها در استان‌هاي هرمزگان، سيستان و بلوچستان و ساير مناطق جنوبي كشور را بهبود بخشد.

كارشناسان مسوول در اداره جهاد كشاورزي استان هرمزگان معتقدند كنار، گواوا و تمر هندي در جايگاه بعدي بعد از انبه و موز قرار دارند و طي 2 سال گذشته تاكنون 20 هكتار باغ يكپارچه شامل 10 هكتار كنار و 10 هكتار گواوا به‌وسيله مديريت باغباني سازمان جهادكشاورزي در شهرستان‌هاي رودان و ميناب احداث شده است.

كشت نباتات گرمسيري به صورت مخلوط با درختان خرما و مركبات در هرمزگان چندين دهه سابقه دارد، اما از سال 80 با اجراي طرح اصلاح و توسعه ده‌ها هكتار ازباغ‌هاي زيركشت درختان گرمسيري اصلاح شده و حتي به صورت يكپارچه كشت و توسعه پيدا كرده است.

وزارت جهاد كشاورزي قدمت كشت انبه در جنوب شرقي ايران و دراستان هرمزگان بين تا سال تخمين مي‌زند. با توجه به درآمدزايي كه نباتات گرمسيري ياد شده بخصوص انبه و گواوا دارند و از آنجايي كه هرمزگان به‌عنوان يكي از مستعدترين نقاط جنوب و جنوب شرقي كشور براي كشت اين محصولات انتخاب شده از مسوولان ذي‌ربط خواسته شده با به ‌كارگيري روش‌هاي متناسب با اقليم منطقه نسبت به توسعه باغ‌هاي اصلاح شده و يكپارچه محصولات گرمسيري تجربيات كشورهاي توليدكننده اين نوع محصولات را در اختيار قرار دهند.

به گفته مسوولان در صورت اجراي اين توصيه‌ها و وجود استعدادهاي به تاييد رسيده، هرمزگان مي‌تواند بخش زيادي از نياز كشور به ميوه‌هاي گرمسيري شامل انبه، موز، گواوا و حتي كنار و تمر هندي را تامين كند.

سطح زيركشت محصولات باغي و زراعي هرمزگان بر اساس آمارهاي سازمان جهادكشاورزي هزارهكتار با توليد حدود 2 ميليون تن محصول در سال بر آورد شده است.

عاصفه الله‌وردي‌
چهارشنبه 8 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 469]