نويسنده: رضا جنيدي تكنيك عمليات رواني: هجوم به سلول‌هاي خاكستري مغز

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: رضا جنيدي تكنيك عمليات رواني: هجوم به سلول‌هاي خاكستري مغز
خبرگزاري فارس: از مؤثرترين فنون در تحريك دشمن، استفاده از داستانهايي با مضمون قساوت و بي رحمي حريف است. كارشناسان عمليات رواني با ترسيم چهره درد قربانيان، خشم و غضب مردم خودي و احساس همدردي با قربانيان را بر مي انگيزند.

شايد كمتر كسي باور كند ميليونها واژه اي كه روزانه از سوي دستگاههاي رسانه اي و تبليغاتي غربي به سوي ما شليك مي شود، از پشتوانه نظري و علمي دقيق در حوزه هاي روان شناسي، جامعه شناسي و علوم ارتباطات برخوردار است.
بديهي است، براي ايفاي نقش يك مخاطب آگاه و كنشگر و نه مخاطبي منفعل و از پيش باخته، بايد با دانش، تئوري و تكنيكهاي عمليات رواني آشنا شد. آنچه هم اينك پيش رو داريد ادامه اين سلسله مقاله درباره تكنيكهاي عمليات رواني است.

مظلوم نمايي

از مؤثرترين فنون در تحريك دشمن، استفاده از داستانهايي با مضمون قساوت و بي رحمي حريف است. كارشناسان عمليات رواني با ترسيم چهره درد قربانيان، خشم و غضب مردم خودي و احساس همدردي با قربانيان را بر مي انگيزند. در جريان جنگ دوم جهاني، متحدين با انتشار گسترده اين داستان كه سربازان آلماني در بلژيك، دستان كودكان را قطع مي كردند، در برانگيختن خصومت عليه آلمانها بسيار موفق بودند.
صهيونيستها استاد بكارگيري اين فن مي باشند. ديوار ندبه كه تجسم عيني و نماد مقدس ديني يهوديان است، بيانگر نياز شخصيت يهود به ايجاد ندبه هاي فرعي براي حفظ ويژگي قوميت خويش است. از اينجاست كه مي توان فهميد، چرا يهوديان ياد و خاطره هولوكاست را گرامي مي دارند و آن را بزرگ مي كنند و در بزرگداشت آن چنان مبالغه مي كنند كه به عادت و رسم تبديل شده است؛ به گونه اي كه محال است محققي در تاريخ يهود دست به تحقيق بزند و با اين حادثه برخورد نكند.

حتي از اين حادثه فيلم و داستان تهيه شده و مقالات و روايات فراواني در مورد آن نوشته شده است.

همچنين تحقيقات روانشناختي، اجتماعي و سياسي پيرامون آن صورت گرفته تا آنجا كه مي توان گفت، يهوديان توانسته اند اين حادثه را آنچنان كه خود مي خواستند پردازش كنند. اما شخصيت يهود به نمادهاي مذهبي (ديوار ندبه) يا تاريخي (اسطوره ماسادا و هولوكاست) بسنده نمي كند، بلكه به دنبال مظلوم نمايي ها و ندبه هاي بيشتري است، به گونه اي كه تعدد و فراواني گريه و زاريها نزد صهيونيستها امري مرسوم است. شايد به دليل بهره گيري هنرمندانه صهيونيستها از همين تكنيك است كه افكار عمومي جهان نسبت به رفتارهاي وحشيانه اسرائيلي ها عليه فلسطيني ها واكنش درخوري نشان نمي دهند.

ارايه اطلاعات گزينش شده

افكار عمومي بايد براي تصميم گيري اطلاعات در اختيار داشته باشد (تصميم عبارت است از يافتن مجهولات با استفاده از معلومات) اكنون اگر اين اطلاعات از سخني مشخص باشد، افكار عمومي نيز به نتايج موردنظر مي رسد (نظريه كاشت). به عبارت ديگر رسانه ها با دادن اطلاعات طبقه بندي شده و خاص به مخاطبان باعث مي شوند افكار عمومي نتايج موردنظر را از اطلاعات به دست آورد، هر چند كه رسانه ها نيز نتيجه گيري نكرده باشند. البته در مواقعي كه شهروندان سواد و معلومات كمتري دارند و يا با ايده موردنظر موافق اند، نتيجه گيريها بصورت مستقيم به آنها عرضه مي شود.

انتخاب بد از بدتر

گاه طراحان تبليغات رواني چنين اظهار مي كنند كه هر چند راهكار اتخاذ شده نامطلوب است، اما ديگر گزينه هاي احتمالي به نتايجي به مراتب بدتر ختم مي شوند.
اين تكنيك كه انتخاب بد از بدتر ناميده مي شود، براي توجيه ضرورت فداكاري و از خودگذشتگي و يا مشروعيت بخشيدن به اقدامات خشن و ناخوشايند به كار گرفته مي شود. مقصر شناختن دشمن براي محدوديتها و شرايط نامساعد، همراه با اين تكنيك مورد استفاده قرار مي گيرد.

ايجاد هراس اخلاقي

نظريه هراس اخلاقي بر اين است كه رسانه هاي همگاني براي انحراف دادن افكار عمومي از موضوعات متضاد با منافعشان، موضوعات جديدي خلق مي كنند كه اهميت موضوع قبلي را ندارد اما به علت نوع انعكاس آن، موضوع قبلي فراموش مي شود و همه نگاهها به موضوع جديد معطوف مي شود. براي مثال اگر افكار عمومي به مشكلات اقتصادي جامعه معطوف است با طرح مشكلات امنيت شخصي، افكار عمومي منحرف مي شود.

در حقيقت، در هراس اخلاقي رسانه ها سوژه هاي جديد را به وجود مي آورند.

بزرگ جلوه دادن پيامدهاي منفي

اين اصل بر پايه هزينه و فايده بنا نهاده شده است.

اينگونه كه شهروندان براي فوايد كوچك و ناچيز هزينه كلاني نمي پردازند، پس زماني كه شما هزينه يك عمل را بيش از آنچه كه وجود دارد نشان دهيد، بنابراين تعادلي بين هزينه و فايده وجود نخواهد داشت و همچنين افكار عمومي رسيدن به مقصود مورد نظر را به صرفه ندانسته و از آن منصرف مي شود.

تصريحات

اظهارات قطعي و مسلمي اند كه به عنوان حقيقت بيان مي شوند. استفاده از اظهارات صريح كه ممكن است صحيح يا نادرست باشند، اين دلالت ضمني را به همراه دارد كه آنها بديهي و مبرهن بوده، نيازي به اثبات ندارند.

انتقاد از خود

براساس اين تكنيك، رسانه ها تلاش مي كنند اين احساس را در ميان مخاطبان ايجاد كنند كه مؤسسات و بنگاه هاي رسانه اي مستقل عمل مي كنند، در حالي كه همه اين برنامه ها در چارچوب گفتمان رسانه اي رسمي اجرا مي شود.

تحليل روشمند محتواي اين گونه برنامه ها نشان مي دهد كه اين رسانه ها بخش تفكيك ناپذيري از ساختار حاكميت هستند. بنابراين برنامه انتقاد از خود نيز، بخشي از فرهنگ سياسي است كه اطلاعات را در برنامه هاي تفريحي مي گنجاند تا از رسانه ها به عنوان تريبوني براي سياستپيشگان، استفاده كنند.

بنابراين انتقاد از خود، بخشي از يك هدف بزرگتر مي باشد كه تابع قواعد بازي عمليات رواني است و به آن به عنوان بخش جدايي ناپذير استراتژي بقا نگريسته مي شود.

يكي ديگر از اهداف بكارگيري اين تكنيك، تخليه عقده هاي مردم از زبان رسانه است؛ براساس اين تكنيك، به جاي اينكه مردم نارضايتي خود را به صورت شورش و اعتراض گروهي نشان دهند، رسانه به نمايندگي از همگان اين عمل را انجام مي دهد. توليد بسياري از فيلمهاي طنزگونه كه ساختارهاي حاكم را آشكارا به چالش مي كشند، در اين راستا قابل ارزيابي است.

انتظار و خبر

مجري عمليات رواني در گزارشي ابتدا به توصيف تواناييها و امكانات مي پردازد و پس از آن شروع به شمردن ضعفها مينمايد. مخاطب به خاطر آنكه توقعش نسبت به توانمنديها بالا رفته، انتظار دارد كه مطالب بعدي نيز در تأييد همين تواناييها باشد و هنگامي كه اطلاعات مربوط به عدم موفقيت و ضعفها را دريافت مي كند، آنها را به حافظه مي سپارد؛ چرا كه در بخش اول زمينه تسليم مخاطب فراهم شده و بخش دوم به عنوان تأثير ماندگار در حافظه جاي مي گيرد. اين شيوه از متداول ترين روشهاي عمليات رواني توسط راديو بيبي سي است.

ايجاد تعارض شناختي

عقايد مخاطبان معمولاً ساده و مطلقند. كارشناسان عمليات رواني با اين شناخت از مخاطب (دوست، دشمن و بي طرف) و با آوردن يك سري استدلال به اثبات و رد وقايع مي پردازند و آنقدر اين روند را ادامه مي دهند كه مخاطب با ذهني خسته از پيچيدگي استدلال، قيد هر چه عقيده و باور نسبت به موضوع اصلي را زده و قانع مي شود. دليل اين مطلب آن است كه مخاطب تخصص و شايد هم فرصت بررسي و ارزيابي دلايل مطرح شده را ندارد و در نهايت، دچار ناهماهنگي شناختي مي شود.

ناهماهنگي شناختي حالتي از تنش است كه از داشتن دو شناخت (پندارها، نگرشها، باورها و عقايد) همزمان و نامتجانس بدست مي آيد.

كنترل بازتابي

روش كنترل بازتابي عبارت است از ايجاد الگو يا ارايه اطلاعات ناقص و محدودي كه ورود مخاطب را به مسير از پيش تعيين شده سبب مي شود، بدون اينكه دريابد كه كساني او را به اين مسير كشانده اند.

هدف از كار، بيش از هر چيز، تأثيرگذاري بر سيستم كنترل، فرماندهي و تصميم سازي مخاطب است.

امروزه، در اين روش به طور همزمان در تمامي رسانه ها، واقعيات با استفاده از تجهيزات پيشرفته داده پردازي يا پردازشگري اخبار تدوين شده و طبيعي تر از گذشته تحريف و به سوي مخاطب فرستاده مي شود. البته نبايد فراموش كرد كه براي انجام روش كنترل بازتابي، نمي توان از محيط و حوزه «سفيد» استفاده كرد و به ناچار، بايد در حيطه و حوزه «سياه» و «خاكستري» اين روش به اجرا در آيد.

در فرهنگ عمليات رواني، روش كنترل بازتابي با عنوان «حملات شبكه انساني» نيز ناميده مي شود. براساس اين تكنيك، مجريان عمليات رواني، شبيه سازي افكار، پنهان كاري و انواع فناوريهاي تغيير افكار را فراهم مي آورند و خطاهاي بسياري را به فرايند فرماندهي و تصميم سازي مخاطب تحميل مي كنند. نتيجه اين است كه در نهايت، ذهن مخاطب مضطرب و مشوش مي شود.
در راستاي دستيابي به اهداف تعيين شده، عمليات كنترل بازتاب به عنوان يك سلاح اطلاعاتي، از قدرت آتش بيشتري براي تأثيرگذاري برخوردار است. روش كنترل بازتاب، شيوه اي براي دستيابي به سلطه «ژئوپليتيكي» و ساز و كاري براي در اختيار گرفتن روند مذاكرات سياسي به حساب مي آيد.
در اين زمينه، طراحان كنترل بازتاب با تدوين و تنظيم برخي اطلاعات درست و غلط مي كوشند در سازمان اطلاعاتي كشور موردنظر و يا ساختار فكري مخاطب آماج نفوذ كنند و بدين ترتيب، فرآيند تصميم گيري آن فرد يا كشور را تحت تأثير قرار دهند.
بنابراين طرفين مذاكره يا بايد خود به اين روش آگاهي كامل داشته باشند و يا از مشاوره و همراهي كارشناسان عمليات رواني بهره گيرند.
.................................................................................
منبع:سايت بصيرت
سه شنبه 7 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 693]