دين‌گريزي جوانان و راه‌هاي مقابله با آن از منظر قرآن / 35هماهنگي نهادهاي مسئول در حوزه دين و فرهنگ؛ لازمه تقويت دين‌باوري در جوانان

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: دين‌گريزي جوانان و راه‌هاي مقابله با آن از منظر قرآن / 35هماهنگي نهادهاي مسئول در حوزه دين و فرهنگ؛ لازمه تقويت دين‌باوري در جوانان
گروه اجتماعي: هماهنگي نهادهاي مسئول در حوزه دين و فرهنگ؛ لازمه تقويت دين‌باوري در جوانان گروه اجتماعي: به اتفاق‌نظر كارشناسان علوم ديني و قرآن‌پژوهان، مشاركت نهادهاي تأثيرگذار در امر تربيت ديني جوانان اعم از خانواده، نظام آموزشي، رسانه و ... از اثرگذاري بالايي در تقويت دين‌باوري جوانان برخوردار است البته در صورتي‌كه منجر به موازي‌‌كاري و ارائه طرح‌هاي مشابه نشود.
لزوم دين‌داري و تبعات مثبت پاي‌بندي به آموزه‌هاي مذهبي در زندگي فردي و اجتماعي از جمله مسائلي است كه همواره مورد توجه بوده است اما تأكيد بر مقوله دينداري در زمان معاصر به دليل دوري انسان از معنويت و اخلاق، توجه به ريشه‌هاي بي‌توجهي به دين را دو چندان مي‌كند.

بنا بر نظر كارشناسان تبيين صحيح اصول دين، زمينه مناسبي براي دوام عملي احكام ديني فراهم مي‌كند از همين‌رو مبلغان ديني بايد با عينيت‌بخشي به مؤلفه‌هاي ديني زمينه درك واقعي آموزه‌هاي مذهبي و شعور آن را در ميان جوانان فراهم كنند كه به اذعان كارشناسان اين موضوع در حال حاضر با بي‌توجهي مسئولان فرهنگي كشور مواجه است.

حجت‌الاسلام‌و‌المسلمين «صدرالدين شريعتي» رئيس دانشگاه علامه طباطبايي يكي از اين كارشناسان است كه در اين زمينه با تأكيد بر مطلوب بودن ميزان دين‌باوري در جوانان، حضور آنان در مراسم ديني همچون نماز جمعه، راهپيمايي‌هاي عمومي، حج دانشجويي، اعتكاف و ... را تجلي دين‌باوري جوانان مي‌داند.

عمده كارشناسان مخاطب ايكنا در اين موضوع با اتفاق نظر بر فطري بودن باورهاي ديني دين‌گريزي جوانان را طرد كرده و به طرح علل ضعف دين‌باوري در ميان اين قشر از جامعه پرداختند و از «ديندارگريزي» به‌عنوان يكي از مهم‌ترين اين عوامل نام بردند.

از جمله كارشناساني كه به اين مقوله اشاره كرد، حجت‌الاسلام‌والمسلمين «هادي زين‌العابدين» ‌‌استاد حوزه علميه قم بود كه به اعتقاد وي برخي از فعالان عرصه ديني با اعمال رفتارهاي نامناسب و عملكرد ناپسند خويش باعث مي‌شوند كه افراد آن را به حساب دين بگذارند البته اين موضوع نيز زماني صدق پيدا مي‌كند كه ما يك فرد و شخصيت فرهنگي، اجتماعي و سياسي را نماد دين معرفي كنيم و همه بي‌انعطافي وي را از مصاديق دينداري معرفي كنيم كه اين معضل با صحت رفتار و كردار از سوي الگوهاي شخصيتي مرتفع مي‌شود.

فقدان برنامه مدون و منسجم در حوزه مسائل بنيادين جوانان كه دين نيز جز مهمي از آن است، از ديگر علل طرح‌شده در ضعف دين‌باوري جوانان است كه «مصطفي عباسي‌مقدم» مشاور معاون فرهنگي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به آن اشاره كرد.

به گفته وي برخي بر اين باورند كه مي‌توان بدون تدوين برنامه خاص و تنها با اتكا به انگيزه‌هاي خودجوش عموم مردم در حوزه دين به اهداف كلان فرهنگي نظام در اين مورد دست يافت اما از اين واقعيت غافل هستند كه بهترين مباني ديني در صورتي قابليت اجرا دارند كه نسبت به آن برنامه‌ريزي مدوني صورت گيرد.

نقش تهاجم فرهنگي در ايجاد شبهات متعدد، غفلت از مقوله فرهنگ، ضعف تبليغي مراكز آموزشي به‌ويژه دانشگاه‌ها و بي‌توجهي خانواده‌ها به تربيت و تقويت ديني نوجوانان و جوانان از ديگر موانع گسترش تقيد ديني جوانان است كه استادان حوزه و دانشگاه به آن اشاره كردند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد«محسن موسوي» دكتراي فلسفه و كلام اسلامي و مدرس حوزه علميه قم با استناد به آيه سوم سوره مباركه «صف» مبني بر «كَبُرَ مَقْتًا عِنداللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُون؛ نزد خدا سخت ناپسند است كه چيزى را بگوييد و انجام ندهيد»، اين آيه را مهم‌ترين الگوي رفتاري براي خادمان دين دانست كه بايد مورد توجه متوليان فرهنگي كشور به‌ويژه در مقوله دين باشد.

ترسيم نقطه مطلوب در سنجش دين‌باوري جوانان از ديگر مسائل طرح‌شده در گفت‌و‌گو با كارشناسان اين حوزه بود كه در نهايت به اين نتيجه رسيديم كه تقيد به اعتقادات ديني همچون توحيد و معاد در ميان جوانان براي همگان محرز است و هرگونه اهمال در مباني ديني مربوط به فروعات دين است.

سوءاستفاده برخي گروه‌ها و احزاب از تظاهرات ديني جوانان يكي از علل كاهش بروز رفتار ديني در ميان جوانان بود كه «ابوالحسن امين‌مقدسي» عضو كميسيون قرآن شوراي عالي انقلاب فرهنگي به آن اشاره كرد و خالص كردن انگيزه‌هاي دست‌اندركاران و تفهيم جوانان نسبت به اين مطلب كه هيچ گروه و تفكري از آنان و انگيزه‌هايشان به نفع خويش استفاده نمي‌كند را راهكار گذر از اين معضل دانست.

به گفته وي، انگيزه‌هاي معنوي را نمي‌توان با سيستم اداري تنها پيش برد از همين‌رو تقويت گرايش ديني جوانان هم تشكيلات مي‌خواهد و هم انگيزه‌هاي معنوي كه در حال حاضر شاهد ارتباط صحيح اين دو مقوله با يكديگر نيستيم.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين «عبدالكريم بهجت‌پور» معاون آموزشي حوزه علميه قم نيز در اين ميان وجود تفريحات متعدد و برخورداري جوامع امروزي از مدرنيسم را شرايط مناسبي براي فراغت از دين و در نهايت فراموشي آن عنوان كرده و معتقد است امروزه شاهديم جوانان ما با يقين به انجام فرايضي از دين مي‌پردازند و به آن‌چه عمل مي‌كنند كاملاً اعتقاد دارند يعني بر اساس عادت به دين‌ورزي نمي‌پردازند.

وي روحانيت را بهترين مرجع در تبليغ دين دانسته و تعدد طبقات مشروع در معرفي دين را عامل چندصدايي شدن و ناهماهنگي در اين حوزه مي‌شمرد به‌طوري‌كه در بسياري از موارد نيز كار به جايي مي‌رسد كه فرياد روحانيت در صداهاي ديگر محو مي‌شود.

در بررسي اين موضوع از كارشناسان خواستيم تا در قبال علل طرح شده راهكارهايي براي رفع اين معضلات ارائه دهند كه تأكيد بر پررنگ‌تر شدن نقش دستگاه‌هاي فرهنگي كشور در تقويت دين‌باوري جوانان يكي از اين راهكارها بوده است؛ «مصطفي عباسي‌مقدم» مشاور معاون فرهنگي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري دستگاه‌هاي فرهنگي كشور در اين باره مي‌گويد: دستگاه‌هاي فرهنگي در برنامه‌ريزي ديني خود بيشتر به رقابت پرداخته‌اند نه همكاري؛ يعني متوليان فرهنگي بيش از آنكه نقش مكمل را در ارائه خدمت مورد توجه قرار دهند به سهم‌گيري در اين زمينه پرداخته‌اند كه همين مسأله باعث شده است از خروجي و نتيجه اقدامات فرهنگي خويش در اين حوزه غافل باشيم.

اين در حالي‌است كه حجت‌الاسلام‌و‌المسلمين «صدرالدين شريعتي» رئيس دانشگاه علامه طباطبايي با اشاره به حديثي از پيامبر(ص) مبني بر «كلكم راع و كلكم مسئول عن رعيته» معتقد است نمي‌توان متولي خاصي را براي گسترش امور ديني معرفي كرد و همه وظايف را به نهاد و دستگاه خاصي سپرد بلكه بنا بر آيات و روايات همه ما مسئول دين‌داري يكديگر هستيم.

در اين مبحث تبيين دين در قالب نو و اشاره غيرمستقيم به مفاهيم ديني نيز از ديگر راهكارهاي پيشنهادي براي تقويت ديني جوانان عنوان شد كه بنا بر اتفاق نظر كارشناسان دستيابي به اين الگو نيز عزم عمومي فعالان فرهنگي، حوزوي و دانشگاهي را مي‌طلبد تا الگوهاي دين‌باوري همه اقشار جامعه را دربرگيرد و محدود به طيف و گروه خاصي نباشد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين «محمدعلي ايازي» قرآن‌پژوه نيز معتقد است كه اگر دين‌باوري جوانان به سطح حضور در مساجد، كاهش جرم و بزهكاري در اجتماع، تعظيم به شعائر ديني و نذر و نذورات باشد، مي‌توانيم ادعا كنيم كه زمينه دين‌باوري در جامعه از روند رو به رشدي برخوردار است.

به گفته وي اگر ميزان دين‌باوري به رعايت ارزش‌هاي اخلاقي، پاي‌بندي به تعهدات فردي و اجتماعي، صداقت، امانتداري و ... ربط داشته باشد بايد بگويم كه در اين زمينه مشكلاتي وجود دارد كه براي حل آن‌ها نيازمند همكاري دستگاه‌هاي فرهنگي در راستاي اصلاح اخلاقيات هستيم.

با اندكي تأمل در نظرات و پيشنهادات اين كارشناسان و مسئولان مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه دين‌باوري جوانان در حال حاضر بيشتر از مباني اعتقادي دچار ضعف‌هاي بيروني همچون عملكرد مسئولان، نبودن تعريف مشخص از دين، تغيير شاخصه‌هاي دينداري و ... است كه رفع اين معضلات توسط متوليان امر مي‌تواند اقدام مهمي در راستاي ارتقاي دين‌باوري جوانان باشد.
سه شنبه 7 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 407]