واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: با سقوط رضاخان در شهريور 1320 تلاش هاي بسياري براي برچيدن سلطه بيگانگان از منابع نفتي ايران و اعمال حاكميت ملي بر صنعت نفت شروع شد. منابع نفت ايران ساليان متمادي مورد استفاده انگليس بود به همين علت با ملي شدن نفت ايران استعمار پير ثروت هنگفتي را از دست مي داد به همين روي با مذاكره در اين مورد از لحاظ سياسي و اقتصادي مخالفت مي كرد. اما وحدت روحانيون و سياسيون در سايه حمايت مردم باعث پيروزي نهضت شد. نقش غير قابل انكار آيت الله كاشاني و محمد مصدق كه از رهبران اصلي نهضت به شمار مي رفتند در اين بين بسيار تاثيرگذار بود. با به قدرت رسيدن محمد مصدق در پست نخست وزيري، وي سعي داشت تا با انتقال قدرت سياسي از دربار به مجلس و كوتاه كردن حاكميت اجانب بر صنعت نفت به استقلال ايران كمك كند. او در 12 ارديبهشت 1330 كابينه خود را تشكيل و مراحل اجرايي ملي شدن نفت از همان زمان پيگيري شد. اما در تيرماه 1331 در حالي كه مصدق با اميدي مضاعف از دادگاه لاهه پيرامون ملي شدن صنعت نفت و شكايت از انگليس بازگشت، پس از افتتاح مجلس دوره هفدهم و موضع گيري نمايندگان در برابر وي، دخالت ارتش و در نهايت مخالفت شاه با واگذاري پست وزارت جنگ كه يكي از شروط مصدق براي نخست وزيري بود، او بنا بر سنت پارلماني از سمت خود استعفا كرد. با استعفاي مصدق و پذيرش آن از سوي شاه، احمد قوام به نخست وزيري رسيد. آيت الله كاشاني كه شرايط را به خوبي درك كرده و از خطراتي كه كشور با آن روبرو بود، آگاهي كامل داشت، با صراحت و قاطعيت مخالفت خويش را از اين انتصاب اعلام كرد و به مبارزه با قوام پرداخت. سرانجام آيت الله كاشاني در مصاحبه مطبوعاتي سرنوشت ساز 29 تير زمينه ساز قيام 30 تير شد. وي در اين مصاحبه اعلام كرد كه اگر قوام نرود، اعلام جهاد ميكنم و خودم كفن پوشيده و در پيكار شركت مي كنم... و از مداخله هاي 150 ساله انگليسي ها سخن گفت و طرفداري آنان از قوام را گوشزد كرد. پس از اين موضعگيري در 30 تيرماه 1331 بازار تهران تعطيل شد و مردم به خيابان ها آمدند و خواستار سرنگوني دولت احمد قوام شدند. قوام براي جلوگيري از حركت مردم، ارتش را در خيابان ها مستقر كرد اما مردم به تظاهرات پرداختند و سرانجام اين حركت مردمي توسط قوام به خاك و خون كشيده شد. محمد رضا پهلوي براي اين كه اداره امور كشور از اختيارش خارج نشود تلاش كرد تا شرايط را آرام كند به همين علت در مقابل قيام مردم كوتاه آمد و احمد قوام را بر كنار و محمد مصدق در حالي كه وزارت جنگ به وي واگذار شد دوباره به نخست وزيري منصوب شد. مصدق روز پس از قيام 30 تير را به دليل شهادت مردم تعطيل عمومي اعلام كرد و مجلس اين قيام را قيام ملي و شهداي آن روز را شهداي ملي ناميد. همچنين، ديوان لاهه اعلام كرد كه در رسيدگي به اختلاف ايران و انگليس در مورد مسئله نفت صلاحيت ندارد. قيام سي تير و رأي ديوان لاهه به منزله شكست انگليس در ايران و اين قيام نشانه همبستگي ملي و پيروزي مردم بر استبداد و استعمار بود. اين روز نماد اراده ملتي است كه با همت راسخ خويش براي رسيدن به استقلال از هيچ تلاش و كوششي دست نكشيدند و در سايه ارزش هاي دين مبين اسلام اثبات كردند كه هيچ وقفه اي را در مبارزه بر عليه سلطه گران و زور گويان تاريخ تحمل نخواهند كرد و اينگونه در برابر ظلم ايستادگي كرده تا شاهد جوانه زدن روياهايشان در آينده اي نه چندان دور باشند. اطلاع**2002**9131**1717
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]