واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، اقتصاد و معيشت مردم سيستان و بلوچستان از ديرباز بر پايه كشاورزي، دامداري و صنايع دستي استوار بوده و به همين سبب مردم اين ديار اغلب به صورت خودكفا زندگي مي كردند. زنان صبور و بردبار سيستاني و بلوچ با ذوقي سرشار هنرهاي دستي قالي بافي، گليم و پشتي بافي، سياه دوزي، سكه و آيينه دوزي، سوزن دوزي، خامه دوزي، پريوار دوزي، حصير و پرده و سياه چادر بافي، سفالگري، جواهر سازي و آويز ديواري از نوع اسفند را از مادران خود فرا گرفته و آموخته خود را به كودكانشان انتقال مي دهند. قالي بافي يكي از صنايع مهم سيستان بشمار مي رود و در اقتصاد جامعه اهميت بسزايي دارد و بيشتر توسط عشاير منطقه بافته مي شود، قاليچه سه متري و يك در دو متري، كناره قالي، خورجين و پشتي در ابعاد مختلف از جمله اين هنر دستي منطقه است. شروع قاليبافي در سيستان به دو هزارسال پيش بر مي گردد كه اقوام سكايي با مهاجرت از سيبري در دشت زرخيز سيستان ساكن شده و به كشاورزي پرداختند و بافندگي خود را همچنان حفظ كردند. قوم سكايي در قرن پنجم ق.م. قالي و گليم مي بافتند و نمد توليد مي كردند بطوريكه از گورهاي آنان در شمال آلتايي واقع در سيبري، قالي، گليم و نمد به دست آمده است. در نوشته هاي اوايل دوره اسلامي، سيستان داراي بهترين بافته هاي ابريشمي و پشمي بوده است و شهرت بافته هاي سيستان در آغاز دوره اسلام نشان از سابقه طولاني و درخشان قالي بافي در منطقه دارد. كشف قالي پازيريك در سيبري نشان مي دهد كه اين قالي توسط اقوام سكايي بافته شده است و به جرأت مي توان گفت سكاها نخستين كساني بودند كه بافته هايي بسيار زيبا از خود به جاي گذاشته اند. سكاها با مهاجرت به سيستان هنر قالي بافي را نيز به اين ديار منتقل كردند و زيباييهايي از آن به ارث گذاشتند كه نسل هاي بعدي آنان تا به امروز بخوبي از آن نگهداري كرده و از نسلي به نسل ديگر تحويل دادند. سيستانيها براي بافت قالي از رنگ طبيعي كه خود به تهيه آن مبادرت مي ورزند استفاده مي كنند و تار و پود مورد نياز آن را نيز از پشم گوسفندان خود تهيه مي كنند. به گفته يكي از كارشناسان فرش سيستان، براي رنگ كردن نخ هاي قالي در اين منطقه از رنگ هاي طبيعي تيره، گرم يا خيلي روشن استفاده مي شود و نقوش قالي ها نيز اغلب گياهي، درخت زندگي، هندسي و حيواناتي مانند شتر و بز، پرندگان و نمادهاي انساني است. حسين عرب گفت: بافت زير اندازهاي سيستاني به سه نوع قالي هاي تاريخي، ميانه و نو تقسيم مي شود و اكنون فرش سيستان به سبب نوع طرح، رنگ، نقش، ابعاد و دوام در بازارهاي داخلي و خارجي فروش فراواني دارد. طرح هاي قالي سيستان شبيه به نقش هاي تركمن است و نقش هاي اصيلي چون بلوچي، مددخاني و فتح اللهي كه در اكثر نقاط ايران نيز شناخته شده است، در استان هاي كرمان، خراسان و مازندران مشتري هاي قديمي دارد. طرح هاي قالي سيستان بدون داشتن طراح و نقاش، به صورت ذهني از نسلي به نسلي ديگر منتقل شده اند و قالي بافان سيستاني به واسطه زندگي غير ساكن از دارهاي افقي استفاده مي كردند ولي در حال حاضر دارهاي آنان به عمودي تغيير يافته است. به گزارش ايرنا، مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سيستان و بلوچستان گفت: اكنون همه شهرستان هاي استان داراي مركز آموزش صنايع دستي هستند و علاقه مندان از جمله دانش آموزان، دانشجويان و عموم مردم در اين كلاس ها آموزش مي بينند. حسنعلي شهركي در گفت و گو با ايرنا افزود: بيشتر آموزش هاي صنايع دستي به بخش خصوصي واگذار شده و تاكنون در اين زمينه پيشرفت قابل توجهي صورت گرفته است. وي ادامه داد: عمده توليدهاي سنتي سيستان و بلوچستان به ويژه قالي بافي، سوزن دوزي، سكه دوزي، پريواردوزي، خامه دوزي، زيورآلات سنتي، سفال كلپورگان و حصير بازارهاي داخلي و حتي خارجي دارند. رييس سازمان بازرگاني سيستان و بلوچستان نيز در اين زمينه گفت: با توجه به اينكه فرش بافي در اين استان بيشتر در سيستان متمركز است اكثر كارگاه هاي توليدي و شركت هاي فرش دستباف و كارگاه هاي قاليبافي خانگي در اين منطقه وجود دارد. ايرج حسن پور افزود: به طور ميانگين ساليانه حدود چهار هزار متر مربع فرش دستباف در سيستان و بلوچستان توليد و عرضه مي شود. وي ادامه داد: بيشتر اين فرش ها براساس سفارشات شركت سهامي فرش و شركت تعاوني فرش، توسط قاليبافان بافته و براي فروش ارسال مي شود. او اظهار داشت: گلداني، مددخاني، قاب قابي، چپات اشتر، محرمات و گل قنداني از طرح هاي اصيل قالي بافي در استان است. رييس سازمان بازرگاني سيستان و بلوچستان گفت: همچنين از انواع بافت از جمله گره تركي و گره فارسي در استان براي بافت فرش استفاده مي شود. وي افزود: صنعت فرشبافي در سيستان و بلوچستان زمينه اشتغالزايي در حرفه هاي مختلفي مانند نخ ريس، رنگرز، چله كش، قاليباف، طراح و نقاش فرش، قاليشويي، بازارياب و فروشنده را فراهم كرده است. حسن پور گفت: با توجه به بافت و طرح منطقه و نقش فرش، ابعاد، رنگ فرش و استفاده از مواد اوليه قابل تغيير است. وي خاطرنشان كرد: وزارت بازرگاني و به تبع آن سازمان بازرگاني سيستان و بلوچستان حمايت هاي فراواني از فرش دستبافت كرده كه برگزاري 109 دوره آموزشي بافندگي به طور رايگان براي پنج هزار قاليباف فعال و غير فعال استان از مهمترين آنها محسوب مي شود. حسن پور هدف از برگزاري اين دوره ها را افزايش كيفيت و كميت توليد فرش دستباف، تشويق قاليبافان روستايي، شهري و عشايري به توليد فرش هاي صادراتي و مورد سليقه ي بازار، ارتقاء سطح اطلاعات قاليبافان در بهداشت فردي و كارگاهي و حقوق اجتماعي خود عنوان كرد. او تاكيد كرد: تاكنون هزارو 200 قاليباف در سيستان و بلوچستان تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي قرار گرفتند و حدود شش ميليارد ريال تسهيلات به 215 طرح در خصوص راه اندازي يا تجهيز كارگاه هاي متمركز و غير متمركز فرش دستبافت، كارگاه هاي طرح و نقش فرش دستبافت و كارگاه هاي قاليبافي خانگي(تك بافي) پرداخت شده است. حسن پور گفت: نبود بانك اطلاعاتي دقيق از طرح هاي اصيل سيستان و بلوچستان از مهمترين مشكلات فرآروي فرش دستباف استان است، اين امر نياز به تحقيقات گسترده اي دارد و اكنون بافت فرش با طرح هاي اصيل منطقه صورت نمي گيرد. وي اضافه كرد: در استان مواد اوليه از جمله نخ و خامه توليد نمي شود و رنگرزي نيز وجود ندارد و لذا بافندگان براي تهيه مواد اوليه مرغوب دچار مشكل شده اند. رييس سازمان بازرگاني سيستان و بلوچستان ادامه داد: شايد يكي از دلايل دوري بافندگان استان از اين حرفه مشكل بودن تهيه اين مواد به دليل هزينه بر بودن آن است كه موجب مي شود دستمزدها براي قشر بافنده پايين بيايد. حسن پور گفت: در زمينه بازاريابي، همايشي براي نخستين بار در استان در آبان ماه سال گذشته با حضور صاحب نظران مركز ملي فرش ايران برگزار شده و همچنين بروشورها و لوح هاي فشرده با عنوان سليقه يابي مصرف كنندگان كشورهايي مانند آمريكا، كانادا، آلمان، فرانسه، اتريش، كويت، لبنان، ايتاليا، بلژيك، روسيه، سوئيس، فنلاند، اسپانيا، انگليس و ايرلند بين توليدكنندگان فرش دستباف توزيع شد. او افزد: اميدواريم با برنامه ريزي ها و سياست گذاري هاي جديدي كه در زمينه فرش دستباف صورت مي پذيرد اين هنر در استان جايگاه اصلي خود را بيابد و راه به بازارهاي جهاني باز كند. ك/4 7307 / 653
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 674]