واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: روزهاي زيارتي ائمه اطهار عليهم السلام
در اين روز مهمان شما هستم!عنوان مقاله، جمله ايست که در هفت روز هفته در زيارت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و امامان معصوم تکرار مي شود. اگر به مفاتيح الجنان رجوع کرده باشيد حتماً در اوايل اين کتاب ارزشمند دعاهاي مخصوص ايام هفته و همين طور زيارات معصومين عليهم السلام در روزهاي هفته را ديديد. در اين نوشته قصد دارم نگاه جديد و متفاوتي به جمله بالا در اين زيارات داشته باشم، اما در ابتدا براي اون دسته از عزيزاني که تا به حال اين زيارات را نخوانده اند، روايت مربوطه و بخش مورد نظر از زيارت رو نقل مي کنم و بعد توضيحاتم را ارائه مي دهم.زيارت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و ...«سيّد بن طاووس»(ره) در كتاب «جمال الاُسبوع» مى نويسد، مرحوم «صدوق» روايتى نقل مى كند كه خلاصه اش چنين است:در زمانى كه حضرت امام هادى(عليه السلام) در «سامرا» تحت نظر و مراقبت شديد مأموران متوكل عباسى قرار داشتند، يكى از يارانش با استفاده از اعتقادات ولايى يكى از مأموران، به خدمتش شرفياب مى شود و از جمله سؤالاتى كه مى كند، سؤال از تفسير اين حديث است كه از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه و آله) نقل شده است كه فرمود:«لا تُعادُوا الاْيّامَ فَتُعاديكُم؛ با روزها دشمنى نكنيد كه آنها نيز با شما دشمنى مى كنند.» امام عليه السلام فرمود: آرى مراد از ايّام (روزها) ما هستيم مادامى كه آسمانها و زمين برپاست. پس شنبه نام رسول الله(صلى الله عليه و آله) است، يكشنبه نام امير مؤمنان(عليه السلام) و دوشنبه نام حسن و حسين(عليهماالسلام) و سهشنبه نام على بن الحسين و محمّد بن على و جعفر بن محمّد(عليهم السلام) و چهارشنبه نام موسى بن جعفر و على بن موسى و محمّد بن على و من (على بن محمّد(عليهم السلام)) و پنج شنبه نام فرزندم حسن (عليه السلام) و جمعه نام فرزند فرزندم(حجّة بن الحسن(عليه السلام)) است، كسى كه طرفداران حق، سرانجام گرد او جمع مى شوند. سپس فرمود: اين است معناى ايّام، پس با آنها در دنيا دشمنى مكنيد كه آنها در آخرت با شما دشمنى مى كنند، آنگاه فرمود: خداحافظى كن و از خانه خارج شو كه بر تو ايمن نيستم. (جمال الاسبوع، ص95) آنگاه «سيّد بن طاووس» اين روايت را به سند ديگرى از «قطب راوندى» نقل مى كند. (همان، ص27)» سپس براى هر يك از آن بزرگواران در روز مخصوص خودش زيارتى نقل مىكند.يک روز که موفق شدم يکي از اين زيارات رو بخوانم ناگهان به ذهنم رسيد که اين بحث ضيافت که بارها به راحتي از کنارش گذشتم به چه معناست! وقتي اينقدر تأکيد شده که در هر روز مهمان يک يا چند نفر از معصومين هستيم حتماً بايد به نکات مهمي توجه کنيم. چون مطمئنا اين عبارات بي معني و بي جهت نيستند
اما اون بخش از زيارت که مورد توجه من قرار گرفت:خطاب به پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله: هذا يَوْمُ السَّبْتِ وَ هُوَ يَوْمُکَ، وَ اَنـَا فيهِ ضَيْفُکَ وَ جارُکَ، فَاَضِفْنى وَ اَجِرْنى، فَاِنَّکَ کَريمٌ تُحِبُّ الضِّيافَةَ، وَ مَأْمُورٌ بِالاِْجارَةِ، فَاَضِفْنى وَ اَحْسِنْ ضِيافَتى، وَ اَجِرْنا وَ اَحْسِنْ اِجارَتَنا؛ امروز روز شنبه است و آن روز توست و من در اين روز مهمان تو و پناهنده به توام پس مرا پذيرايى کن و پناهم ده که همانا تو بزرگوارى و مهمان نوازى را دوست دارى و مأمور به پناه دادن هستى پس پذيراييم کن و نيکو پذيراييم کن و پناهمان ده و نيکو پناهمان ده. (جمال الاسبوع، ص 29 و بحارالانوار، ج 99، ص 211 (با اندکى تفاوت.)) همين طور در زيارت حضرت علي عليه السلام عرض مي کنيم: هذا يَوْمُ الاَْحَدِ وَ هُوَ يَوْمُکَ وَ بِاسْمِکَ، وَ اَنَا ضَيْفُکَ فيهِ وَ جارُکَ، فَاَضِفْنى يا مَوْلاىَ وَ اَجِرْنى، فَاِنَّکَ کَريمٌ تُحِبُّ الضِّيافَةَ، وَ مَأْمُورٌ بِالاِْجارَةِ... ؛ امروز روز يکشنبه است و آن روز تو و بنام توست و من در اين روز مهمان تو و در پناه توام پس اى مولاى من پذيراييم کن و پناهم ده که براستى تو کريمى و مهمان نوازى را دوست دارى و مأمور به پناه دادنى... .(جمال الاسبوع، ص 31 و بحارالانوار، ج 99، ص 212 (با اندکى تفاوت.)) و عين همين عبارات و يا با اندکي تفاوت در زيارت بقيه ائمه تکرار مي شود. يک روز که موفق شدم يکي از اين زيارات رو بخوانم ناگهان به ذهنم رسيد که اين بحث ضيافت که بارها به راحتي از کنارش گذشتم به چه معناست! وقتي اينقدر تأکيد شده که در هر روز مهمان يک يا چند نفر از معصومين هستيم حتماً بايد به نکات مهمي توجه کنيم. چون مطمئنا اين عبارات بي معني و بي جهت نيستند. پس لازمه که به آداب مهماني از نظر اسلام و حقوق و تکاليف ميزبان و مهمان – که مطمئناً در اينجا هم صادقه – توجه کنيم و تا اونجايي که برامون قابل فهمه با اين مهماني خاص تطبيق بديم.امام صادق عليه السلام فرمودند: «محبت مؤمن به برادر مؤمن خود به قدر طعامى است که از او مى خورد؛ يعنى هر چه او را بيشتر دوست دارد، طعامش را بيشتر مى خورد.» پس وقتي سفره اهل بيت مهياست بايد به قدر کافي بهره ببريوظائف مهمان1. از غذاي ميزبان به قدر کافي بخورد. کمرويى صفت زشت و ناپسندي است که، در هر کس وجود داشته باشد، براى او ضرر دنيوى و اخروى دارد. امام صادق عليه السلام فرمودند: «محبت مؤمن به برادر مؤمن خود به قدر طعامى است که از او مى خورد؛ يعنى هر چه او را بيشتر دوست دارد، طعامش را بيشتر مى خورد.» (حلية المتقين، ص59) پس وقتي سفره اهل بيت مهياست بايد به قدر کافي بهره ببري.2. غذاي ميزبان را کم نشمارد. امام جعفر صادق عليه السلام مى فرمايد: مهمانى که غذاى ميزبان را تحقير کرده و کم شمارد، هلاک شده است. (وسائل الشيعه، ج16، ص431، ح2)3. براي ميزبان ايجاد مزاحمت نکند! خدا مي داند چقدر در طول روز با گناهان خود معصومين را مي رنجانيم، چقدر براي جبران خرابکاري ها آنها را به زحمت مي اندازيم، چقدر آنها را از خودمان نااميد مي کنيم و ... .4. به ميزبان خيانت نکند. يکى از وظايف مهمان اينست که وقتى به خانه کسى رفت و نان و نمک او را خورد، به هيچ عنوان به او خيانت نکند و بايد جان، مال، ناموس و آبروى ميزبان از طرف او در امان باشد. امام صادق عليه السلام مي فرمايند: معاشر الشيعه كونوا لنا زيناً ولا تكونوا علينا شيناً؛ شيعيان! زينت ما باشيد و باعث زشتي و ننگ ما نباشيد.(امالي صدوق، ص327)
5. در وقت معين و مقرر حاضر شود. مثلا وقتي دوشنبه روز حسنين(عليهماالسلام) است، يعني در تمام روز بايد «حضور» داشته باشيم و آنها روا ناظر بدانيم.6. در مهماني بدون اجازه غذا نخورد! فکر مي کنم نياز به توضيح نداره!7. براي ميزبان دعا کند. اين همه تأکيد بر صلوات و اين که ثواب هيچ ذکري به پاي آن نمي رسد مصداق خوبي براي اين ادب مهماني است. مهمتر از آن دعا براي فرج امام زمان عليه السلام که جزء اصلي ترين تکاليف ما است.8. به خاطر دوري راه، از پذيرش دعوت سر باز نزند. يعني: گر کافر و گبر و بت پرستي باز آ... .9. در مجلس مهماني از برادران ديني اش غيبت نکند! اين فقط يکي از بي ادبي هاست که در محضر معصومين مرتکب مي شويم!به ميزبان خيانت نکند. يکى از وظايف مهمان اينست که وقتى به خانه کسى رفت و نان و نمک او را خورد، به هيچ عنوان به او خيانت نکند و بايد جان، مال، ناموس و آبروى ميزبان از طرف او در امان باشد .امام صادق عليه السلام مي فرمايند: معاشر الشيعه كونوا لنا زيناً ولا تكونوا علينا شيناً؛ شيعيان! زينت ما باشيد و باعث زشتي و ننگ ما نباشيدوظائف ميزبان و تطبيق آن با ميزبانان هر روزهاما در مورد وظائف ميزبان و تطبيق آن با ميزبانان هر روزه ما، فکر نمي کنم خيلي نياز به توضيح باشد. همانطور که در متن زيارات هم آمده، اين اولياء خدا، کريم اند و بهترين مهمان نوازان. فقط براي اشاره (و براي اينکه از اين چند خط براي مهماني هاي خودمون هم استفاده کنيم، به چند مورد اشاره ميکنم:)1. غذا خوردن با مهمان.2. غذا را هرچه زودتر براي مهمان آماده کند.3. ياري کردن مهمان به هنگام آمدن.4. بدرقه کردن مهمان تا در منزل.5. آماده کردن غذاي مورد علاقه مهمان.6. حفظ کردن آبروي مهمان.7. خدمت کردن به مهمان.8. دفاع کردن از مهمان.تقريباً براي تمام اين موارد، نمونه هاي قابل توجهي در سيره انبياء و اولياي خدا وجود دارد که حتماً تا به حال مواردي رو شنيديد.اما در اينجا به سخني از امام زمان عجل الله تعالي فرجه اشاره مي کنم که دقيقا به ضيافت مورد بحث ما مربوطه. ايشان مي فرمايند: إنا غير مهملين لمراعاتکم و لا ناسين لذکرکم؛ ما نسبت به رسيدگي به امور شما كوتاهي نمي كنيم و ياد شما را فراموش نمي نمايم.(بحارالأنوار، ج53،ص174)از خداوند بزرگ و آمرزنده ميخواهم که تمام بي حرمتي هاي ما در محضر خودش و معصومين عليهم السلام رو کريمانه ببخشد و به همه ما توفيق دهد که به آنچه که الان پي برديم عمل کنيم و بيش از اين شرمنده او، پيامبر و امامان عزيزمان نباشم. آمبن با استفاد از آداب مهماني برگرفته از کتاب «مهمانداري در اسلام، نورمراد محمدي» س.ر. يوسف زاده بخش اخلاق و عرفان اسلامي تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 607]