واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، هنر سوخت روي چرم از دوره تيموريان در هرات شروع شد و در فرهنگستاني که به دست بايسنقر ميرزا ابتدا در سمرقند و سپس در هرات تاسيس شد، شکل گرفت. پس از انتقال پايتخت ايران به اصفهان در زمان صفويان، هنر سوخت به اوج و کمال خود رسيد. تا پايان دوره قاجاريه هر چه در اين رشته هنري کار شده در قالب جلد و عمدتا جلد قرآن و بعضا کتابهاي نفيس در باب حکمت و عجمان، دعانامه ها و مناجات نامه ها بوده است. اين روند تا حدود سال 1300 هـجري شمسي ادامه داشت و در آن زمان تحول بزرگي در هنر سوخت به وسيله مرحوم استاد مير محمد معلم خوشنويس و مرحوم استاد آقا تقي کرباسي به وجود آمد. اين تحول مهم موجب شد که اين هنر علاوه بر جلدهاي قرآن و کتابهاي نفيس در تهيه تابلو نيز به کار گرفته شود. با تحولاتي که طي قرون در مورد اين هنر صورت گرفته است اکنون هنر سوخت روي چرم ترکيبي از 10 هنر اصيل ايراني شامل طراحي، نقاشي، خوشنويسي، معرقکاري، منبت، برجسته کاري روي پوست، تذهيب، تشعير، طلاکاري و صحافي است. از استادان پيشکسوت اين هنر چند تن بيش باقي نمانده اند که پيشکسوت اين اساتيد، علي خوشنويس زاده، پير هنر ايراني است. استاد خوشنويس زاده، 50 سال از عمر خود را براي احياء و زنده نگه داشتن اين هنر به عنوان يادگاري از اجداد و نياکان خود صرف کرده و هر روز بيش از پيش در خلق آثار ويژه تبحر يافته است. وي از 12 سالگي در محضر پدر مرحومش استاد حسين خوشنويس زاده و همچنين پدر بزرگش و پيشکسوت هنر سوخت در عرصه تابلو استاد ميرمحمد معلم به کسب و فراگيري اين هنر مشغول بوده است. استاد خوشنويس زاده که در طبقه فوقاني منزلش کارگاهي کوچک را براي اين هنر بزرگ و ارزشمند اختصاص داده، بسيار شاداب و پر شور از اين هنر سخن مي گويد. وي در کارگاه کوچکي که نيم قرن تجربه را در خود جاي داده ، انواع ابزار و آلات کار را که اکثرا به روش سنتي تهيه مي کند در اطراف خود گردآورده است. بر روي ميز کار استاد خوشنويس زاده همه آلات و ابزار 10 هنر فاخر ايراني موجود است از ني و مرکب گرفته تا بوم و انواع رنگها، چرم و چوب و طلاي زرحل و غيره. وي، با گريزي به دروان نوجواني، مي گويد: زماني که پدرم در مدرسه دارالفنون و هنرستان هنرهاي زيباي تهران مشغول تدريس بود، از محضر اساتيد بزرگ و مشهوري نظير حسين بهزاد، محمد تجويدي و حسين زرين خط، علوم مختلف هنري را در زمينه طراحي، نقاشي و خط فرا گرفتم. استاد خاطرنشان کرد: پس از انتقال پدر به اصفهان در خدمت استاد حاج مصورالملک به کسب باقي هنرهاي مربوط همت گماردم. در زماني که استاد مشغول انجام تابلوي نيمه کاره خود بود با دقت بر دستان تواناي او به ياد آن ضرب المثل قديمي افتادم که مي گويد، از هر انگشتش هزار هنر مي بارد. استاد خوشنويس زاده مراحل تهيه يک تابلوي سوخت روي چرم را اينگونه شرح مي دهد که در مرحله اول بايد پوست را که در انواع مختلف تيماج، ميشن و رخ پوست است، انتخاب کرد که او از رخ پوست به جهت دوام و ظرافت و ماندگاري بيشتر استفاده مي کند. وي مرحله بعدي را الوان سازي پوست با استفاده از رنگهاي مختلف عنوان کرد که در کارگاه وي صرفا رنگهاي سنتي به صورت دستي و به جهت ثبات و دوام تهيه و به کار برده مي شود. استاد، برش زدن و برجسته کاري نقوش را با استفاده از دستگاه برش بر مرحله بعد کار عنوان کرد و گفت: اين مرحله نيازمند نقاشي در رشته مينياتور است. وي افزود: اگر تابلو کتيبه باشد بايد با خوشنويسي و استفاده از انواع خطوط، کتيبه ها را نگاشت و سپس نوشته را روي صفحه وصالي کرد. استاد خوشنويس زاده يادآور شد: پس از معرق و برجسته کاري، نوبت به جدول کشي و کتيبه بندي و سپس قلم گيري و نقاشي مي رسد. وي، استفاده از طلاي زرحل که در کتابت برخي آيه هاي قرآني در گذشته استفاده مي شد را يکي از لوازم کاري ويژه و منحصر به فرد خود براي طلاپوش کردن تابلو عنوان کرد و گفت: اين در حاليست که اکثر هنرمندان براي خلق آثار خود از طلاهاي وارداتي به صورت زرورق استفاده مي کنند. استاد، در ادامه استفاده از هنر تشعير شامل طرحهاي گل و مرغ، درخت، دريا و جانوران درنده و همچنين تذهيب شامل گردشهاي ختايي و اسليمي را در کنار و حاشيه تابلوها از ديگر مراحل کار خود عنوان کرد. وي خاطرنشان کرد: هنر سوخت روي چرم، هنري پرزحمت و زمان بر است به طوري که براي تهيه يک اثر حدود چهار تا پنج ماه وقت نياز است. وي با اشاره به سابقه تدريس خود در سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان براي آموزش و احياي هنر سوخت روي چرم گفت: تاکنون حدود 20 نفر از مجموع شاگردانم به درجه استادي رسيده اند. خوشنويس زاده، همچنين مهمترين خواسته خود از مسوولان سازمان ميراث فرهنگي را سپردن مسووليت هاي صنايع دستي به افرادي عنوان کرد که داراي تحصيلات، تجربيات و آشنايي با رشته هاي هنري باشند. وي يادآور شد: مسوولان بايد با حمايت ويژه از هنر و هنرمندان موجب شوند تا دست و فکر هنرمندان جوشش کند و با دلگرمي و رغبت بيشتر به خلق آثار ويژه همت گمارند. استاد خوشنويس زاده که آثار بسياري در قالب تابلو سوخت روي چرم را در نمايشگاهها، پژوهشکده ها و نگارستان هاي کشور به نمايش گذاشته است. در کارنامه هنري اين استاد و پدر مرحومش، تقدير نامه هايي از ملکه انگليس و دو رئيس جمهوري امريکا وجود دارد. استاد علي خوشنويسزاده همچنين با نگارش و تاليف کتابي در يکصد صفحه به معرفي اين هنر اصيل ايراني و اسلامي و همچنين هنرمنداني پرداخته که شايد به نوعي گمنام مانده اند و نامي از آنها برده نشده است. 510/ 607
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 715]