واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نهنگ پرنده! نويسنده:محمد حسين جهان پناه وقتي ايرباس به سربازي مي رود! AIRBUS A 400M خيلي ها در عمر خود، خدمت سربازي در نيروهاي مسلح را امتحان مي کرده اند. اين بار هم نوبت ايرباس است که سرو رويش را صفايي دهد و لباس نظامي به تن کند. محصول جديد ايرباس موسوم به آ400ام اولين هواپيماي ساخته شده با منظور نظامي در شرکت هواپيماسازي اروپايي ايرباس به شمار مي رود که کشورهاي اروپايي، به بازار رقابتي آن با ساخته هاي روسيه و آمريکا خيلي هم اميدوارند. حدود اوايل دهه 1980 بودکه چند شرکت اروپايي با همکاري لاکهيد مارتين آمريکا به سرشان زد بنشينند و يک هواپيماي جديد ترابري براي جانشيني هواپيماي قديمي چون سي 130 هرکولس طراحي کنند. اوايل داستان براي همه خيلي جذاب بود اما رفته رفته با افزايش مانع تراشي هاي سياسي دراتحاديه اروپا ماجرا زيادي کش پيدا کرد. اين موضوع تا آنجا رسيد که طرف آمريکايي بي خيال ماجرا شد تا به جاي هدر دادن وقت و سرمايه اش همان هرکولس قديمي خودش را تر و خشک کند. جاي خالي حضور تکنيکي آمريکايي ها را شرکت هايي از ايتاليا و اسپانيا پر کردند و به اين ترتيب طرح جديد تبديل به يک برنامه ملي اروپايي شد که يک جورهايي آبروي صنعت هواپيماسازي اروپا در مقابل آمريکا به آن وابسته بود. سرمايه گذاران اصلي برنامه هفت کشور اروپايي عضو اتحاديه اروپا به علاوه ترکيه بودند که در قلب آنها مثلث هميشگي آلمان، فرانسه و انگليس جاي گرفته بود. مسئوليت طراحي و ساخت هواپيما را هم شرکت صنايع دفاعي هوافضاي اروپا EADS بر عهده گرفت که کار را به شرکت هواپيماسازي ايرباس واگذار کرد. تا آن زمان ايرباس در حکم کنسرسيوم اروپايي ساخت هواپيماهاي مسافربري به حساب مي آمد که هيچ تجربه اي هم در ساخت هيچ نوع هواپيماي نظامي نداشت. براي همين هر يک از شرکا داشته هايشان را روي هم ريختند تا شعبه نظامي ايرباس را تاسيس کنند و نهايتا اين شد که سرانجام طرح هواپيماي ترابري نسل بعد اروپا موسوم با آ400ام کليد خورد. هواپيماي جديد با اين هدف طراحي شد تا چيزي باشد بين هواپيماهاي ترابري آمريکا سي 130 هرکولس و سي 17 و بتواند کارايي به مراتب بهتري از اين دو هواپيما به اجرا بگذارد؛ به خصوص که بيشتر ناوگان ترابري ناتو را هواپيماهاي آمريکايي تشکيل مي دادند. زماني که در اوايل 2007 کار روي تکميل اولين بدنه هواپيما شروع شد قرار بود پس از پرواز اولين پيش نمونه ، ايرباس سالي 13 فروند هواپيما را تحويل دهد. اما تاخيرهاي اعلام نشده برنامه آن قدر زياد شد که ايتاليا هم که يکي از شرکاي اصلي طرح بود کنار کشيد. نهايتا اولين نمونه با اميدهاي بسيار، 11 دسامبر 2009 پرواز کرد و اين تازه شروع داستان هواپيماي ترابري نظامي اروپايي بود.
ويژگي ها اولين چيزي که در نگاه اول به آ400، به عنوان يک هواپيماي ترابري نسل بعدي، خودنمايي مي کند موتورهاي توربوپراپ آن است. شايد اين سوال را بپرسيد که چرا در آ400 و بيشتر هواپيماهاي ترابري از موتورهاي توربوپراپ استفاده مي کنند؟ خب مي شود اين طور توضيح داد که موتورهاي توربوپراپ در عين اينکه هزينه نگهداري کمتري دارند و سوخت کمتري را هم مي سوزانند اقتصادي ترند، از نظر کارايي هم چون موتورهاي توربوپراپ خيلي سريع تر از موتورهاي توربوجت به حداکثر توان خود مي رسند هواپيما براي برخاستن و نشستن به مسافت کمتري نياز پيدا مي کند و خلبان هم آزادي بيشتري در کنترل دسته گاز موتور دارد. آ400ام از چهار موتور هشت ملخ تي پي 400 با قدرت 11 هزار اسب بخار استفاده مي کند که در نوع خود قوي ترين موتور توربوپراپ ساخته شده در جهان است. ملخ هر دو جفت موتور هواپيما در زير هر بال در جهت معکوس هم مي چرخند تا نيروي القايي و استرس وارده به بال و بدنه از سوي يکديگر را خنثي کنند. بيشتر بدنه هواپيما از پليمرهاي تقويت شده فيبر کربن ساخته شده که هم خيلي محکمند و هم خيلي سبک که صد البته گران هم هستند. (پليمرهاي تقويت کننده فيبر کربن در اين ترکيب را مواد سبکي مثل فايبرگلاس، آلومينيوم و کولار تشکيل مي دهند.) استفاده از فيبر کربن در بدنه موجب شده تا تحمل فشار بدنه بيشتر شود و درصورت وارد آمدن آسيب، تعمير آن هم آسان تر باشد. کابين خلبان ايرباس 400 با آن همه نمايشگر رنگ وارنگ هيچ شباهتي به هواپيماي پهن پيکر امروزي ندارد. به جاي فرمان يوک معمول هواپيماهاي بزرگ هم يک استيک مدل جنگنده گذاشته شده که با توجه به سيستم پرواز با سيم و نمايشگرهاي بالاي سر ديجيتال هواپيما، راحتي خيلي زيادي براي خلبان به همراه دارد. همچنين از آنجا که اين محصول جديد ايرباس قرار است لباس نظامي به تن کند، صنايع نظامي اروپا از همان ابتدا گيرنده هاي اخطار موشک را هم روي آن نصب کرده اند. از نظر عملياتي آ400 مي تواند از باندهاي کوتاه خاکي بلند شود يا بنشيند که به اين منظور ارابه فرود سه چرخه جلو به يک سيستم ضربه گير براي تحمل فرود روي باندهاي ناهموار مجهز است. همچنين در صورت نصب تانکرهاي خارجي تا ظرفيت 12 تن سوخت زير بال ها، هواپيما مي تواند در نقش سوخت رسان هم انجام وظيفه کند. محفظه حمل بار آ400 با طول 17 متر و ارتفاع 4 متر براي جاي دادن تا 116 چترباز يا دو بالگرد رزمي مانند آپاچي يا سه زره پوش متوسط يا حتي يک تريلي 25 چرخ کافي است. آ400 مي تواند 37 تن بار را تا مسافت 3400 کيلومتري با خود حمل کند که تقريبا دو برابر بيشتر از هواپيماهاي قديمي هرکولس است. دراين بين سي 17 به عنوان تنها هواپيماي آمريکايي که از نظر توان حمل و برد بيشتري نسبت به ايرباس 400 دارد آن قدر گران است که با پول آن مي توان دو آ400 خريد که تازه هزينه نگهداري کمتري هم دارند. معايب در کنار تمامي مزايا، آ400 با مشکلات زيادي هم روبه روست. دردسرهاي اين محصول جديد ايرباس تا همين جا هم چندان کمتر از ديگر محصول هاي پرسروصداي اين شرکت مثل ايرباس 380 نبوده است. همين موضوع که موجب عقب افتادن پي در پي آغاز توليد انبوه هواپيما بوده، صداي خيلي از مشتري ها را هم درآورده. يکي از مشکلاتي که پس از پرواز اولين پيش نمونه هواپيما خودنمايي کرد، اضافه وزن بدنه در حدود هفت تن بود. اين اضافه وزن که ابتدا قرار نبود بيشتر از سه تا چهار تن باشد موجب تغييرات زيادي در برد و کارايي هواپيما مي شود. با اين حال ايرباس رسما اعلام کرده که اين موضوع چندان هم جدي نيست و علت تاخير را هم به گردن شرکت سازنده موتور هواپيما مي اندازد. از طرفي با وجود آن که آ400 با قيمت 132 ميلوين دلاري خود چندان هم گران به شمار نمي آيد؛ اما هنوز از ستاره بد اقبال اوکرايني يعني آنتونف 70، قيمتي دو برابر بيشتر دارد. از سوي ديگر هم شريک قديمي اين برنامه - لاکهيد مارتين- براي رقابت با طرح جديد ايرباس مدل جديدي از هرکولس را ارائه کرده که دست کم 32 درصد از مدل قديمي بزرگ تر است و ظرفيت حمل بار بيشتري را هم دارد؛ آن هم در حالي که قيمت تمام شده آن بيش از 70 ميليون دلار نيست!
به سوي آينده در نهايت گرچه هنوز ستاره اقبال آ400 آن جور که بايد چشمک نزده ولي باز هم بايد قبول کرد که اروپايي ها تمام سعي شان را مي کنند تا نشان دهند هنوز هم مي توانند به هر قيمتي روي پاي خود بايستند. ساخت اين هواپيما که به صورت سهم هايي جداگانه از بدنه بين اعضا تقسيم شده، دست کم باعث ارتقاي سطح تکنيکي کشورهايي مثل ترکيه مي شود که از نظر تکنولوژي از اروپاي غربي در سطح پايين تري قرار دارند. گرچه اين روزها ايرباس به زور سفارش ساخت 180 آ400 را در دست دارد اما مطمئنا در آينده سرمايه گذاري هاي بيشتري روي اين روياي ديرهنگام اروپايي انجام مي شود. کم يا زياد بايد قبل کرد ايرباس تازه ابتداي راه است و تا نقطه ايده آل هنوز خيلي فاصله دارد.
منبع:همشهري دانستنيها 15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 543]