تبلیغات
تبلیغات متنی
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
طراحی سایت فروشگاهی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین طراحی فروشگاه اینترنتی وبسایت
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
سفر به بالی؛ جزیره‌ای که هرگز فراموش نخواهید کرد!
از بلیط تا تماشا؛ همه چیز درباره جشنواره فجر 1403
دلایل ممنوعیت استفاده از ظروف گیاهی در برخی کشورها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1860750315
نقاشی با فلزات
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نقاشی با فلزاتهنر زمودگری که در سالیان دور نیازهای روزمره مردمان را با ظرافی هنرمندانه مرتفع می کرد این روزها به هنری منسوخ بدل شده است.
زمانی نه چندان دور هنگامیكه عصر تكنولوژی و ماشین آلات صنعتی توسعه نیافته بود، صنعتی به نام آهنگری كه مدت زمان پیدایش آن به اوایل هزاره دوم قبل از میلاد می‌رسد، وجود داشته و صنعتگران در كارگاه‌های آهنگری به ساخت و پرداخت بسیاری از وسایل روزمره زندگی كه بیشتر جنبه كاربردی داشته می‌پرداختند. در كنار كارگاه آهنگری، هنر-صنعتی به نام زمودگری شكل می‌گیرد كه علاوه بر كاربرد به جنبه‌های دیگر نیز مانند ظرافت، ریزه‌كاری، و تزییناتی توجه می‌شده است. زمودگری هنر و پیشه‌ای است كه در آن هر نوع الصاقات فلزی كه برای در و پنجره‌های سنتی و قدیمی به كار رفته، ساخته میشود.هنر آهنیزمود در لغت به معنای نقش و نگار كردن، تزیین كردن و همچنین اجزای الحاقی و تزیین بنا است و به همین دلیل كارشناسان و محققان معتقدند كه زمودگران مهارت زیادی در طراحی و نقاشی داشته‌اند. در هنر زمودگری بیشترین فلزی كه كاربرد دارد آهن است. آهن همواره در طول تاریخ مورد استفاده اقوام مختلف ایرانی بوده است و از آن برای ساختن شمشیر بیلچه اره، اشیای زنتی و... استفاده می‌كردند. در دوره اسلامی صنعتگران از فلزات و آلیاژهای مختلف با تركیبات گوناگون بهره می‌گرفتند و در این دوره شیوه و روش كار فلزكاران ساسانی را سرمشق كارهای خود قرار می‌دادند. اما باید گفت كه اوج پیشرفت هنر فلزكاری در ایران متعلق به دوره سلجوقیان است. در این دوره ساخت اشیای فلزی بسیاری از قبیل وسایل منزل، مشعل‌ها، جام‌های مختلف و همچنین آلات و ابزار در ورودی منزل مانند كوبه‌ها، گلمیخها، كلون، چفت، رزه و قفل از آهن رواج یافت. پس می‌توان احتمال داد كه در این دوره هنرمندان با خلاقیت و ابتكار خود باعث خلق هنری به نام هنر زمودگری شده‌اند، چه اینكه این هنر از اجزای متفاوتی شامل كوبه، گل‌میخ، پاشنه و لولا، چفت و بست، دستگیره، خروسك، پولك، روكلیدی، پشت‌بند، شب‌بند، شوله و یا نقوش و طرح‌های بسیار متنوع و زیبا تشكیل شده كه از مجموع كاربرد آنها روی درهای چوبی و قدیمی هنر زمودگری شكل گرفته است. حمایت از هنرهای مهجور و منسوخ‌شده مبتنی بر شناخت و ارائه راهكارهای كاربردی واقعیتی است كه توجه دستگاه‌ها و مراكز آموزش و حمایتی را می‌طلبد.گل میخ های روی درمثلا از گلمیخها كه به شكل گل‌های چندپر یا «روزت» ساخته می‌شد برای تزیین در ردیف‌های مرتب با فواصل منظم روی درها و دروازه‌ها استفاده می‌شد كه علاوه بر نقوش زیبا استحكام و مقاومت بیشتری به درها می‌‌بخشید. گلمیخها، میخ‌های آهنی بزرگی است كه سر بزرگ و نیمكره‌ای شكل با شیارهای متحد‌المركزی داشته كه این گلمیخها به طور معمول از دو بخش كلاهك و تنه در اندازه‌های متفاوتی ساخته می‌شدند. كوبه نیز از جمله اجزای بكاربرده در زمودگری است كه بعنوان آلتی فلزی استفاده می‌شده كه آن را بر در خانه تعبیه كرده و بر صفحه فلزی زیرین می كوبیدند تا اهل خانه را خبر كنند. كوبه‌ها ابتدا از جنس آهن بوده و به تدریج در ساخت آن از برنج نیز استفاده می‌شده است. كوبه‌ها معمولا به صورت جفت و قرینه روی درها نصب شده كه به دو نوع كوبه‌های خانم‌ها و كوبه‌های آقایان بوده است. لازم به ذكر است كه كوبه‌های خانم‌ها از تزیینات بیشتری مانند نقوش سیب، قلب، سرترنج استفاده می‌شده و كوبه‌های آقایان فاقد تزیینات زیاد بوده است.
چفت و بست هایی برای محافظتاز دیگر اجزای بكاربرده در این هنر- صنعت، پاشنه و لولا است. پاشنه قسمتی از بن در كه بر زمین یا به گوشه زیرین چارچوب فرو رود و در روی آن قرار می‌گیرد. لولا نیز كه از كله لولب به معنی نر و ماده مشتق شده به معنای بند آهنین پشت در است. از زمان هخامنشیان از لولا برای نگه داشتن در استفاده می‌شده است. لولای توهمی، لولای درنیا و لولای چاكدار یا شوله‌ای از جمله لولاهایی است كه در گذشته استفاده از آن رواج داشته است. چفت و بست كه از اجزای تشكیلدهنده هنر زمودگری است به زنجیر و حلقه‌ای گفته میشود كه توسط آن در اتاق، خانه، درهای ارسی، صندوق را قفل می‌كنند. چفت، زنجیر در خانه نیز گفته میشود و بست حلقه‌ای كه مادگی چفت روی آن قرار می‌گیرد. در صورتیكه بخواهند در را قفل كنند، بعد از قرار دادن جفت روی بست قفل را از داخل بست عبور داده و در را قفل می‌كنند. از دیگر اجزای تشكیلدهنده زمودگری خروسك، پولك، روكلیدی، پشت‌بند، شب‌بند و شوله است كه در اینجا توضیحاتی درباره هركدام از این اجزا داده میشود. خروسك بیشتر از جنس آهن بوده و برای پنجره‌های كشویی ارسی كاربرد داشته است. خروسك‌ها توسط گل‌میخ شوله داری بر چاچوب پنجره‌های ارسی نصب می‌شوند تا تحرك بیشتری داشته باشد. هنگامیكه پنجره را به سمت بالا می‌برند برای باز بودن آن و پایین نیامدن كشوی پنجره قلاب خروسك را در داخل شوله‌ای كه در قسمت دیگر پنجره نصب شده است می‌اندازند تا دو چارجوب را به یكدیگر متصل كند.پولك یا پلاك به صفحه آهنی گفته میشود كه معمولا به شكل دایره بده و سوراخی در وسط آن تعبیه كرده كه برخی از اجزای زمودها روی آن نصب می‌شده است. این صفحه از لحاظ شكل، فرم، اندازه با یكدیگر متفاوت بوده است.نیش های فلزی عقربشوله به معنی نیش عقرب بوده است. شوله‌های بكار رفته در زمودگری بسیار ساده و فاقد تزیینات است. اتصال كوبه‌ها به لته‌های در، اتصال پشت‌بند، اتصال خروسك به گل‌میخ، اتصال شب‌بند به در شبیه خروسك، اتصال زنجیر چفت به گل‌میخ از جمله كاربردهای شوله در زمودگری است. از جمله دلایل نامیدن شوله به نیش عقرب آن است كه عقرب به هنگام دفاع از خود حالتی می‌گیرد كه دم خود را به سمت بالی سرآورده و جمع می‌كند كه تقریبا به شكل یك حلقه گردی در می‌آید. در توضیح روكلیدی باید گفته شود كه قطعه آهن كوچكی است كه روی قست بیرونی در نصب شده و محل چرخیدن كلید را مشخص می‌كند. روكلیدی بر پشت درهای كلون یا كلیدون خانه نصب شده و برای بستن در توسط كلید چوبی یا فلزی است. همچنین پشت‌بند كه بسیار شبیه كلون است نیز برای قفل كردن در استفاده می‌شده؛ اما تفاوت آن با كلون در این است كه كلون را از بیرون در توسط كلید باز و بسته می‌كردند و برای قفل كردن استفاده می‌شده ولی پشت‌بند را كه روی دو لنگه در به سمت داخل خانه بوده، برای بستن پشت در كاربرد داشته و افرادی كه بیرون در داخل كوچه و خیابان بوده‌اند قادر به باز كردن و بستن آن نبوده‌اند. اوج پیشرفت هنر فلزكاری در ایران متعلق به دوره سلجوقیان است. در این دوره ساخت اشیای فلزی بسیاری از قبیل وسایل منزل، مشعل‌ها، جام‌های مختلف و همچنین آلات و ابزار در ورودی منزل مانند كوبه‌ها، گلمیخها، كلون، چفت، رزه و قفل از آهن رواج یافت.شب‌بند نوع دیگری از قفل بوده كه به حالت مخفی و قابل رؤیت و مشاهده روی در نبوده است. شب‌بند دارای نخی محكم بوده كه با كشیدن نخ توسط فردی كه مكان آن را اطلاع داشته سرقلاب مانند آن از داخل شوله بیرون آمده و موجب باز شدن در می‌شده است.چرا زمودگری منسوخ شد؟ یكی از دلایل مهم شكل‌گیری هنر زمودگری علاوه بر ویژگی‌های ذكرشده بارفرهنگی، مذهبی، عوامل جغرافیایی، اجتماعی وگاه سیاسی مناطق بوده كه كاربرد هنر مذكور را موجد ساخته است. اما به تدریج هنر زمودگری به عنوان هنری منسوخ شده به دست فراموشی سپرده شد. این هنر كه بویژه در مناطق كویری ایران رواج داشته است هم‌اكنون به عنوان یكی از هنرهای منسوخ ایران به حساب می‌آید. در حال حاضر كارگاهی كه به سخت و تولید این هنر-صنعت بپردازد وجود ندارد. حتی تعداد آهنگران بسیار كاهش یافته و در برخی شهرها یك یا دو آهنگر بیشتر به این كار نمی‌پردازد. در مجموع می‌توان گفت كه از میان رفتن درهای چوبی قدیمی و جایگزین شدن درهای فلزی، زمان‌بر بودن ساخت درهای چوبی، سخت بودن نصب و برداشتن درهای چوبی، تغییر شكل معماری سنتی قدیم و بالاخره نبود شناخت نسبت به اصالت‌های فرهنگی و هنری از جمله دلایل منسوخ شدن این هنر- صنعت است.
راهكارهایی برای احیای هنر زمودگریساخت درهای چوبی و استفاده از هنرهای تزیینی در آنها به همان شیوه‌های ساخت و نصب قدیم دیگر نمی‌تواند جوابگوی نیاز روزمره زندگی امروزی باشد، اما با این وجود می‌توان به طرق مختلف از این هنر- صنعت بهره برد. امروزه رشته طراحی صنعتی به یاری ما آمده و با استفاده از طراحی خوب می‌توان در جهت كاربدی كردن این هنر پیش رفت. برای مثال با الهام از انواع كوبه‌ها می‌توان در طراحی و سخت انواع دستگیره كمدها، ویترین‌ها و انواع میزها بهره برد. به این شكل كه به همان صورت قدیم كوبه‌های مخصوص خانم‌ها برای وسایل شخصی آنها و همچنین كوبه‌هایی مخصوص آقایان طراحی كرد. همچنین می‌توان از طراحی و تزیینات انواع گلمیخها به صورت سبكتر و با شكل و فرم زبا برای نصب روی اشیای مختلف مانند میزهای ناهارخوری، پذیرایی، همایش‌ها كه متناسب محیط و فضای معماری امروز است بهره برد. در پایان باید گفت كه حمایت از هنرهای مهجور و منسوخ‌شده مبتنی بر شناخت و ارائه راهكارهای كاربردی واقعیتی است كه توجه دستگاه‌ها و مراكز آموزش و حمایتی را می‌طلبد. بدیهی است سرمایه‌گذاری مراكز ذیربط جهت احیا و نوآوری هنرهای منسوخ‌شده یكی از اقداماتی است كه می‌تواند به یاری بخشی از فرهنگ و هنر اصیل كشور آمده و بی‌شك نتایج پر ثمری به دنبال خواهد داشت كه از آن جمله می‌توان به رونق اقتصادی، تقویت صنعت گردشگری و ارج نهادن به هنرمندان و صنتعتگران اشاره كرد. نرگس محمدیبخش سینما تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 606]
-
گوناگون
پربازدیدترینها