واضح آرشیو وب فارسی:مهر: نگاهي به فيلم "همخانه"/يك كمدي رمانتيك مستقل
فيلم سينمايي "همخانه" ساخته مهرداد فريد كه بر اكران سينماهاست يك كمدي رمانتيك درباره همجواري اجباري يك دختر و پسر جوان و تأثيرپذيري آنهاست كه با وجود مستعد بودن به مخاطب خود باج نميدهد.
به گزارش خبرنگار مهر، فريد در دومين فيلم سينمايياش تلاش كرده در عين وامداري به تعريف خاص خود از سينما كه به تعريفي تازه از سينماي مستقل پهلو ميزند، رويكردي تازه به جذب مخاطب داشته باشد كه به عنوان يكي از وزنههاي تعيين كننده در گردش چرخ اقتصاد سينماي ايران مطرح است.
مهرداد فريد پس از سالها سابقه كار مطبوعاتي و ساخت چند فيلم كوتاه به ديدگاهي ويژه به دنياي سينماي حرفهاي روي آورد و حاصل اين تجربيات و نگاه خاص، فيلم مهجور "آرامش در ميان مردگان" شد كه با توجه به فضا و حال و هواي تقارن مرگ و زندگي و دغدغههايي خاص كه مخاطب پسند نبود، نتوانست در گيشه موفق ظاهر شود.
فيلم هر چند از حضور بازيگران حرفهاي تئاتر بهره ميبرد، ولي اين وجه در كنار نگاه حرفهاي حاكم نتوانست كار را به عنوان يك اثر مستقل حرفهاي در ذهن همان اندك مخاطب هم ماندگار كند و اين گونه است كه فيلم دوم فريد را ميتوان به منزله شروع دوباره او براي تثبيت جايگاه حرفهاي يك فيلمساز در سينماي مستقل قلمداد كرد.
مروري بر روند شكل گيري ديدگاه فريد كه با فيلم "همخانه" برجسته شده از جايي اهميت پيدا ميكند كه او هر چند در فيلم اولش از مولفههاي مخاطب پسند براي باج دادن به تماشاگر پرهيز كرد، در فيلم دومش گامهايي هوشمندانه به سوي مخاطب برداشت ولي همچنان زاويه ديد خاص خود را حفظ كرد و به مخاطب باج نداد.
اين ويژگي ميتواند در وجوه مختلف فيلم مورد تحليل و ارزيابي قرار بگيرد. در اولين گام ايده اوليه فيلم "همخانه" به نوعي موقعيتي حساس و جسورانه را محور قرار ميدهد كه قابليت بدل شدن به اثري با نگاه گيشهاي صرف و البته فروش ميلياردي را دارد؛ يعني موقعيت همجواري اجباري يك دختر و پسر جوان كه مخاطرات خاص خود را به همراه دارد.
اما اين موقعيت با اينكه استعداد سقوط به ورطه سطحينگري را دارد، در پرداخت نمودي قابل قبول پيدا كرده و در عين حالي كه مخاطب را مد نظر دارد، از حركت بر نقاط حساس كاذب ميپرهيزد. اينگونه است كه برخلاف انتظار مخاطب عادت كرده به فيلمهاي گيشهاي موقعيتهاي دراماتيك طراحي شده يكي پس از ديگري جاي هم را ميگيرند بدون آنكه بيش از كاركردشان استفاده شوند.
فيلم "همخانه" يك كمدي رمانتيك لطيف درباره همجواري است كه دو جنس مخالف را دچار تغييراتي در ديدگاه و نقطه نظراتشان نسبت به يكديگر ميكند. مهسا (بيتا سحرخيز) و جمشيد (عليرضا اشكان) به عنوان نماينده قشر دانشجوي جوان، با توجه به مقدمات چيده شده و بر اساس نياز دراماتيك اوليه وارد يك رابطه اجباري ميشوند.
در فيلم به نياز دراماتيك مهسا به عنوان قهرمان اصلي (اوليه) بيشتر پرداخت شده و چگونگي رسيدن او به تصميم عجيب پيدا كردن يك شوهر قلابي يك روزه، به تفصيل پرداخته ميشود تا موتور فيلم روشن و حركت بر مسير طراحي شده آغاز شود. مهسا به جهت محروم شدن از خوابگاه و اجبار براي ماندن در تهران، مجبور ميشود به شرايط فخري خانم (مريم بوباني) براي اجاره كردن خانهاش تن دهد كه اين پيش شرط متأهل بودن اوست.
پذيرش اوليه اين شرط هم به جهت موقعيت ناگزيزي مهسا و هم به دليل ضرب الاجل فخري خانم براي سفر به خارج، ميتواند در دنياي فيلم منطق خاص خود را پيدا كند و شرايط به گونهاي چيده ميشود كه فيلم با انتخاب قالب كمدي رسيدن به اين مقطع را به شكل نمايشي پي ميگيرد. به اين ترتيب پيشنهاد مهسا با تمركز بر واكنش افرادي كه مقابلش قرار ميگيرند، ترسيم شده و نهايتاً اين خود جمشيد است كه به عنوان آخرين گزينه پيشقدم ميشود.
همانطور كه اشاره شد هر چند انگيزه اوليه جمشيد به وضوع و بسط انگيزه مهسا پرداخت نميشود ولي در ادامه با تمركز بر رابطه دو نفره آنها در خانه ميتوان نياز اوليه او را براي ورود به اين رابطه به ظاهر عقيم حدس زد. در ادامه پرداخت دراماتيك و كميك فيلم، بر هم خوردن ثبات اوليه را كه با رفتن فخري خانم به سفر پديد آمده، قابل پيش بيني ميكند.
بازگشت صاحبخانه تمهيدي است كه پيشبرنده ماجرا در بخش مياني است و همان همجواري اجباري را واجد تم باز شناخت يكديگر ميكند. در اين بخش هر چند موقعيتهاي مستعد براي حركت بر خطوط قرمز كاذب و حساس فراوان است ولي فيلمساز تلاش كرده حركتي آرام و با طمأنينه بر مسير آنها انجام دهد و اگر هم همراهي مخاطب را ميگيرد به واسطه حركت بر حساسيتهاي كاذب نباشد.
اين وجه موجب شده آشفتگيهاي جمشيد كه شب هنگام به بهانههاي مختلف ميخواهد با مهسا حرف بزند، پرداختي متعادل و كمرنگ داشته باشد و بيرون زدن او به مثابه انفجاري تلقي شود كه در نوع خود باز هم با طمأنينه ترسيم شده است. لوكيشن پارك و مواجهه با مواد فروش (ارژنگ اميرفضلي) و زن خياباني (عسل بديعي) نيز به مثابه ايستگاهي تلقي ميشود كه رئاليسم گزنده موقعيت را با تكيه بر قالب كمدي واجد امتياز ميكند.
دروغهاي مكرر مهسا و جمشيد در بخش مياني نيز همه در اين قالب مفهوم پيدا ميكنند و از جايي به بعد وقتي جمشيد بدون در خطر بودن موقعيتش تنها به خاطر حفظ موقعيت مهسا پنهان كاري ميكند، مقدمات تأثيرپذيري آن دو از هم بنا نهاده ميشود. به عنوان مثال موقعيتي كه فخري خانم براي آشتي دادن آنها ميخواهد روي هم را ببوسند و اين درخواست با مخالفت شديد مهسا و جمشيد روبرو ميشود كه هر كدام به نحوي ميخواهند از موقعيت فرار كنند، از ديگر كدهاي اين تأثيرپذيري است.
يكي از نقاط امتياز فيلم "همخانه" مانور حساب شده در موقعيتهاي مياني طراحي شده و خروج به موقع از آنهاست. از نمونههاي بارز اين پرداخت چگونگي طراحي پايان فيلم و رسيدن به سرانجامي تأثيرگذار و البته غير قابل پيش بيني است. حضور پدر مهسا (اكبر عبدي) درست در بزنگاهي اتفاق ميافتد كه به نظر ميآيد فيلم در آستانه در جا زدن در موقعيت مياني است و نگراني بابت چگونگي بستن پرونده فيلم وجود دارد.
جالب اينكه با توجه به موقعيتهاي كميك طراحي شده براي اين ورود ناگهاني، قرار نيست به شيوهاي سهل انگارانه پاياني خوش شكل بگيرد كه موجب فاصله گرفتن از رئاليسم موجود شود. حضور پدر خيلي سريع موجب لو رفتن آخرين دروغ مهسا ميشود و هنگامي كه موبايل جمشيد در كمد به صدا در ميآيد، آه از نهاد مخاطبي كه در حال گذران موقعيت به شوخي و خنده بوده، بلند ميشود.
سكانس دادگاه هر چند تلخي و گزندگي واقعيت موجود را مانند يك سيلي به پرداخت رمانتيك فيلم وارد ميكند ولي از آنجا كه به سكانسي نمادين و برجسته ختم ميشود، حائز اهميت است. در عين حاليكه اين بخش انتقادات كمرنگ فيلم را كه تا اين بخش بيشتر در زير لايه بوده به سطح ميآورد و گزندگي خاص را به مخاطب انتقال ميدهد.
رد و بدل شدن عكس ازدواج قلابي بين مهسا و جمشيد در حاليكه هر كدام عكس ديگري را نگه ميدارد آنهم پشت ميلههاي زندان، بهترين پاياني است كه ميتوان براي اين قصه در نظر گرفت. پاياني كه در عين حال تلخي رئاليسم و شيريني رمانتيزم را به همراه داشته و وجهي دوگانه دارد.
فيلم "همخانه" از وجه انتخاب بازيگران هم از انتظار عمومي مخاطب فاصله گرفته و با انتخاب جسورانه قرار دادن دو بازيگر جوان و تازه كار در نقشهاي اول و همچنين استفاده از بازيگران حرفهاي و برجسته در نقشهاي غير كليشه اي (مانند اكبر عبدي در نقش پدر جنوبي و مريم بوباني در نقش صاحبخانه پولدار و فضول)، نگاه مستقل خود را به وجوه ديگر فيلم تعميم ميدهد.
"همخانه" دومين فيلم مهرداد فريد پس از فيلم مهجور "آرامش در ميان مردگان" است كه سال 84 ساخته شد و سال گذشته هم به اكران عمومي درآمد. داستان فيلم درباره مهسا دانشجو ترم آخر شهرستاني است كه به خاطر نمره نياوردن در يك درس ناچار است يك ترم ديگر در تهران بماند و به فكر جايي ديگر براي اقامت باشد.
بيتا سحرخيز، اكبر عبدي، مجيد مشيري، عسل بديعي، مريم بوباني و ارژنگ اميرفضلي بازيگران اين فيلم هستند كه محسن نامجو براي آن آهنگسازي كرده و بايرام فضلي هم مدير فيلمبرداري آن بوده است. "همخانه" از چهارشنبه 25 ارديبهشت در گروه سينمايي آزادي اكران شده است.
سه شنبه 31 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 964]