واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نوري مالكي كه كمتر از يك ماه پيش از سوي جلال طالباني رييس جمهوري عراق مامور تشكيل كابينه جديد عراق شده بود، اين كار را دشوارترين وظيفه در جهان توصيف كرده و گفته است كه دشوارترين وظيفه در جهان تشكيل يك دولت اتحاد ملي در كشوري است كه تنوع نژادي، فرقه اي و پيشينه هاي سياسي در آن وجود دارد. اين بخشي از گفته هاي نوري مالكي پيش از مراسم راي گيري بود كه به روشني حكايت از دشواري هايي دارد كه وي در مسير انتخاب اعضاي كابينه با آن روبرو بوده است. با اين وجود نمايندگان عراق با تاييد تمامي وزراي معرفي شده، خستگي را از تن مالكي در آوردند و وي را اميدوار به مسير پر فراز و نشيب پيش رو كردند. تعداد اعضاي كابينه آينده عراق 42 نفر و شامل نخست وزير، 3 معاون و 38 وزير است. با وجود راي اعتماد پارلمان عراق به كابينه جديد اين كشور هنوز تكليف برخي از وزارتخانه ها روشن نيست و تا زمان انتخاب وزير براي آن سرپرست تعيين شده است. در اين ميان برخي وزرا در عين حال كه عهده دار مسووليت وزارتخانه تحت امر خود هستند، سرپرستي وزارتخانه ديگري را نيز عهده دار شده اند. سه وزارتخانه دفاع، كشور و امنيت ملي نيز تا زمان انتخاب وزير، تحت سرپرستي شخص نوري مالكي قرار دارند. مالكي با دفاع از تصميم خود در به تعويق انداختن معرفي وزير براي برخي وزارتخانه ها گفت كه مي خواهد فرصت بيشتري داشته باشد تا افراد بهتر را براي اين پست ها انتخاب كند. ** علاوي و دولت جديد عراق --------------------------------- يكي از نكات قابل توجه در نشست اخير پارلمان عراق، حمايت تمام عيار اياد علاوي رهبر فهرست العراقيه از تشكيل دولت به رهبري رقيب خود يعني نوري المالكي بود. وي با بيان اينكه فهرست العراقيه حمايت كامل خود را از دولت اعلام و با آن همكاري خواهد كرد، خواستار اجراي توافق ها و محقق شدن دولت مشاركت ملي شد. در همين حال، گرچه در جلسه راي گيري اعضاي كابينه عراق، مخالفتي با وزراي پيشنهادي نشد اما اين به معناي شنيده نشدن هيچ انتقادي در زمينه دولت جديد نيست. مهمترين انتقادي كه در جلسه روز گذشته مطرح شد از سوي زنان عضو پارلمان بود زيرا آنها از اينكه هيچ زني در ميان اعضاي كابينه ديده نمي شود، ناراضي بودند. آلا طالباني كه به نمايندگي از زنان پارلمان عراق در اين خصوص سخنراني كرد گفت: ما به دولت جديد عراق راي خواهيم داد، اما اين دولت بايد بداند كه زنان عراقي به علت اين كه هيچ مشاركتي در دولت جديد ندارند، شديدا ناراحت هستند. گرچه مالكي پاسخ به اين اظهارات اين احتمال را مطرح كرد كه زنان داراي سهمي از كابينه جديد عراق خواهند بود. مالكي گفت: من عمدا اعلام برخي از اسامي نامزدهاي پستهاي وزارتي را به تاخير انداختم تا شايد برخي زنها خود را براي احراز برخي پستها نامزد كنند. * نگاهي به مسير طي شده -------------------------------- در دومين انتخابات پارلماني عراق كه ماه مارس سال جاري ميلادي (اسفند 1388) برگزار شد هر يك از گروه هاي عمده سياسي عراقي توانستند بخشي از آرا را از آن خود كنند و در عين حال هيچ گروهي نيز نتوانست اكثريت را كسب كند. همه چيز بيانگر اين بود كه هيچ يك از گروه هاي سياسي نمي توانند به تنهايي دولت جديد اين كشور را تشكيل دهد و دستيابي به اين هدف تنها از مسير ائتلاف گروه ها با يكديگر مي گذرد. همين عامل باعث شد بازار رايزني ها و چانه زني هاي سياسي طي ماه هاي پس از انتخابات بسيار داغ شود و مذاكرات فشرده و دشواري ميان گروه هاي پيروز در انتخابات براي تشكيل ائتلاف اكثريت در پارلمان و تشكيل دولت در اين كشور در دستور كار قرار گيرد. اين چانه زني هاي پيچيده و دشوار بود هشت ماه به طول انجاميد و سرانجام پس از توافق گروه هاي سياسي پارلمان عراق در روز 20 آبان (11 نوامبر) تشكيل جلسه داد و طي آن نمايندگان پارلمان اسامه النجيفي را به سمت رياست مجلس و جلال طالباني را در جايگاه رياست جمهوري انتخاب كردند. پس از آن، جلال طالباني روز 4 آذر(25 نوامبر)، نوري مالكي را كه عضو فراكسيون همپيماني ملي و بزرگترين فراكسيون پارلمان عراق بود - طبق قانون اساسي نخست وزير بايد از ميان بزرگترين فراكسيون پارلمان انتخاب شود- به صورت رسمي مامور تشكيل كابينه آينده اين كشور كرد. * نگاهي به تركيب كابينه جديد ----------------------------------- با توجه به نتيجه انتخابات پارلماني عراق كه در آن هيچ يك از گروه ها موفق به كسب اكثريت آراء نشدند مالكي ناگزير به سمت تشكيل كابينه فراگير و بر اساس مشاركت تمامي گروه هاي سياسي اين كشور رفت. گروه هاي سياسي، پيش از تشكيل دولت بر سر سازوكار مشخصي كه بر اساس آن سهم هر يك از گروه ها در كابينه مشخص مي شد، توافق كردند. اين سازوكار بر اساس نظام امتيازي تعيين شد. طبق اين شيوه، هر جناح بر اساس تعداد كرسي هايي كه در پارلمان كسب كرده، امتيازي دريافت مي كرد و لازمه دستيابي به هر وزارتخانه با در نظرگرفتن درجه اهميتش، ميزان معيني از امتياز تعريف شد. طبق اين تعريف هر دو و يك چهارم كرسي مجلس معادل يك امتياز تعيين شده بود. بر اين اساس، هر يك از سه پست رياست جمهوري، رياست پارلمان و نخست وزير، داراي 10 امتياز، پست معاونت براي هر يك از سه پست مذكور، داراي پنج امتياز، هر يك از وزارتخانه هاي حاكميتي چهار امتياز، وزارتخانه هاي خدماتي دو امتياز و وزارتخانه هاي مشورتي يك امتياز تعيين شد. بر اساس تركيب كابينه جديد، فراكسيون همپيماني ملي كه بيشتر گروه هاي شيعه در آن عضو هستند، 18 پست وزارتي را در كابينه جديد عراق در اختيار دارد و وزارت نفت يكي از مهمترين اين وزارتخانه هاست كه به عبدالكريم لعيبي داده شده است. وزارتخانه هاي دادگستري و آموزش عالي نيز از ديگر وزارتخانه هاي مهمي است كه در اختيار وابستگان به اين فراكسيون داده شده است. فهرست العراقيه نيز توانست مسووليت 10 وزارتخانه را برعهده بگيرد كه وزارت ماليه يكي از مهمترين آنها است و رافع العيساوي عهده دار آن شده است. وزارتخانه هاي برق، صنعت و آموزش و پرورش از ديگر وزارتخانه هايي است كه در اختيار وابستگان به فهرست العراقيه قرار گرفته است. ائتلاف كردستان نيز هفت پست وزارتي را در اختيار گرفت كه وزارت خارجه مهمترين آنها است و مسئوليت آن را هوشيار زيباري كه پيشتر نيز در اين سمت قرار داشت برعهده دارد. وزارتخانه هاي بهداشت و مهاجرين از ديگر وزارتخانه هايي بودند كه در راس آن اعضاي ائتلاف كردستان قرار گرفتند. فراكسيون همپيماني الوسط نيز كه شامل دو ائتلاف التوافق و وحدت عراق مي شود نيز دو وزارتخانه فرهنگ و وزارت مشاور در امور خارجي را برعهده گرفتند. * تعميق دموكراسي عراقي ------------------------------- پايان 289 روز بلاتكليفي سياسي در عراق كه با تشكيل دولتي با مشاركت گروه هاي مختلف اين كشور همراه شد، بدون ترديد نشان دهنده تعميق روز افزون دموكراسي و قواعد آن در عرصه سياسي عراق است. گرچه در نگاه اول، تاخير 9 ماهه در تشكيل دولت، ضعف گروه هاي سياسي اين كشور را در حل و فصل منازعات و اختلافات نمايان مي كند، اما نمي توان از تاثيرات نظام ديكتاتوري پيشين در عراق بر رشد و گسترش مردمسالاري در اين كشور غافل بود. بنابراين دور از انتظار نيست كه عراقي ها به دليل نداشتن تجربه زياد در دموكراسي، در اين مسير با آزمون و خطا پيش روند. بررسي تحولات سال هاي ابتدايي پس از اشغال عراق و مقايسه آن با شرايط كنوني نشان مي دهد كه چگونه گروه هاي عراقي در اتخاذ تصميمات مستقل و فهم شرايط و مقتضيات زمان، امروزه در موقعيت بسيار بهتري قرار دارند. حل مشكلات و كاهش اختلافات بر سر ميز مذاكره و از راه هاي مسالمت آميز حتي اگر چند ماه هم به طور انجامد، خود يك تحول بسيار مهم است كه نمي توان آن را ناديده گرفت. * مسير پيش روي عراق، بيم ها و اميدها ---------------------------------------------- دولت جديد عراق به رهبري نوري مالكي، همچون فرايند تشكيل اش، با پيچيدگي ها و دشواري هاي بسياري روبروست كه غلبه بر آن نيازمند وحدت ملي و تدبير نخبگان سياسي اين كشور است. بي ترديد مهمترين مساله دولت عراق در دوره جديد، همچنان موضوع امنيت است. گرچه اين دولت در سال هاي اخير موفقيت هاي بسياري در زمينه برقراري امنيت در مناطق مختلف عراق كسب كرده و در اين چهارچوب، ناامني ها و انفجارها در اين كشور كاهش يافته اما دولت جديد در تكميل اقدامات قبلي خود وظيفه سنگيني بردوش دارد و آن آماده ساختن كشور براي دوران پس از خروج كامل نيروهاي خارجي در سال آينده ميلادي است. در اين ميان نيروهاي امنيتي و انتظامي عراق نقش مهمي بر عهده خواهند داشت، چرا كه بايد نشان دهند كه عراقي ها از عهده برقراري امنيت خود بر مي آيند و نياز به حضور نيروهاي خارجي در اين كشور نيست. البته بخش مهمي از اين موضوع بستگي به استمرار و تعميق وحدت ملي در عراق دارد. چرا كه بنابه تجربه هراندازه وفاق گروه هاي سياسي عراق كمتر مي شود، فرصت براي گروه هايي كه به دنبال ناامني در عراق هستند، افزايش مي يابد. گرچه دولت جديد عراق از اين نظر كه بر پايه مشاركت گروه هاي مختلف عراقي شكل گرفته، امتيازي مثبت دارد اما اين موضوع در جاي خود مي تواند خطرات و نگراني هايي را نيز در پي داشته باشد. تكثر موجود در تركيب كابينه چنانچه به خوبي مديريت نشود، مي تواند دولت عراق را با بحران تصميم گيري روبرو كند. بدين صورت كه ممكن است سياستگذاريها و تصميم گيري ها درباره يك موضوع به دليل تنوع آرا دروني دولت با كندي و دشواري انجام شود. از سويي ديگر تعدد مراكز تصميم گيري و نبود مركزيت قدرتمند در تصميمات مي تواند يكي ديگر از چالش هاي دولت جديد عراق باشد. بر اين اساس كاهش نقش نخست وزير با ايجاد نهادي جديد با عنوان شوراي سياست هاي راهبردي و نيز تعدد وزارتخانه ها كه ريشه در سهم خواهي هر يك از جريانات سياسي دارد، مي تواند در بزنگاه هايي كه بايستي تصميمي فوري اتخاذ شود، مشكلاتي در اين مسير بوجود آورد. به هر حال عراقي كه تازه از بلاتكليفي سياسي خارج شده اينك در دوران جديدي قرار گرفته و اميدواري هايي را در ميان مردم اين كشور ايجاد كرده است. مردم عراق آرزو دارند كه پس از سال ها گرفتاري در دام ديكتاتوري و اشغالگري، خود و كشورشان را در يك مدار ببينند و آن مدار اميد است. تحقيق**م.خ**1358
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 818]