واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: راه سعادت و خوشبختی ، چه راهی است ؟!
در سخنی از امام سجاد داریم که می فرمایند : ( اللَّهُمَّ اسْلُكْ بِیَ الطَّرِیقَةَ الْمُثْلَى ؛ خدایا مرا به راه درست ببر.)هر مسلمان روزانه 17 بار چنین خواسته ای را ازخداوند دارد :" اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ ؛ خدایا ما را به راه راست هدایت كن ." 1علاوه براین آیه در قرآن ، در چندین جای دیگر نیز قرآن كریم به عبارت صراط مستقیم اشاره دارد.2راه راست ، چه راهی است و چگونه محقق می شود ؟! از نظر قرآن ، راه مستقیم ، پرستش خدا و تمسک به خدای سبحان و در راه اهل نعمت قرار گرفتن است . مراد اهل نعمت ، در دیدگاه قرآن و سنت ، همان انبیاء و صدیقین و شهدا و صالحین و امامان معصوم (ع) هستند .3راه هوسها ، راه طاغوتها ، راه مردم ، راه مستقیم نیست . راه مستقیم راه خداست ؛ « إِنَّ رَبِّی عَلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ »4 ، راه مستقیم راه پیغمبران است ؛ « إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلینَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ »5 ، راه مستقیم راه بندگی خداست ؛ « وَ أَنِ اعْبُدُونی هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ »6، راه مستقیم راه توکل به خداست ؛ «وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»7اینكه انسان همیشه در راه مستقیم بماند خیلی مهم است . به علی ابن ابیطالب گفتند : شما چرا اینقدر «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ » میگویید؟ شما علی هستید و در راه مستقیم قرار دارید . فرمودند: الان راه من مستقیم است و من از دقیقه ی دیگرم خبر ندارم . در حقیقت حضرت علی (ع) با این ذكر میفرماید : خدایا راه مستقیم را برای من تداوم ببخش .8راه مستقیم راهی است که در آن افراط و تفریط نباشد . نه اینقدر خوبی مردم را بگوییم كه مبالغه كنیم و نه اینقدر حسود و بد خواه باشیم که خوبیهای دیگران را فراموش كنیم . ماهیت صراط مستقیم درقرآنقرآن کریم به زیبایی و روشنی ، توسط آیه هایش ماهیت این صراط را برای ما روشن می کند . ـ عبادت خدا نص صریح و روشن در قرآن کریم دال بر آن است که ماهیت و نهاد صراط مستقیم عبادت وعبودیت خداست ، همانگونه که خداوند در قرآن علت خلقت خداوند آدمی را عبادت خود معرفی میکند و میفرماید: « و ما خلقت الجن و الانس الالیعبدون » 9 دو آیه ذیل این معنا را افاده میکند ؛ « و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم »10 ،« ان الله ربی و ربکم فاعبدوه هذا صراط مُستقیم »11 که عبادت خالق را ماهیت صراط مستقیم قلمداد میکند . ـ تبعیت و پیروی کردن از خدا « وانه لعلم للساعة فلا تمترن بها و اتبعون هذا صراط مستقیم »12 ؛ که راه مستقیم را در تبعیت از خود منحصر میکند . انسان درعین این که مجهز به استعدادی فطری است ، نیازمند به راهنما و هادی نیز می باشد ، زیرا انسان با همه موجودات دیگر که استعدادی طبیعی برای کمالات خود دارند ، یک تفاوت اساسی دارد و آن این است که موجودات دیگر همه راهشان در طبیعت مشخص شده و هرکدام بیش از یک راه نمی توانند داشته باشند ولی انسان این گونه نیست ، انسان صدها راه در مقابل او نهاده شده که می تواند هر کدام آنها را انتخاب کندـ صراط الله"وکذلک اوحینا الیک روحاً من امرنا... و انک لتهدی الی صراط مستقیم صراط الله الذی له ما فی السموات و ما فی الارض ، الا الی تصیر الامور " 13صراط الهی که خدا برای هدایت بشر تعیین کرده است ، تعدد پذیرنیست ، لذا دستور به تبعیت از یک صراط آمده است و به پیروی از سبل و راههای متفرق انذاروهشدار داده شده است ،" وان هذا صراطی مستقیما فاتبعوه ولا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله ذلکم وصیّکم به لعلکم تتقون "14 ـ دین قیم و حنیف ، آئین ابراهیم (ع) ، یکتاپرستی
واژه مهم " نحیف " ، در لغت به معنای گرایش و جهتگیری به سمت خاص15، تسلیم راستین16 ، تغییر جهت از ضلالت به راه راست17 و در تفسیر مجمعالبیان به معنای استقامت بر طاعت و طریق حق آمده است. 18" قل انّنی هدئنی ربی الی صراط مستقیم دینا قیّماً مله ابراهیم حنیفا و ما کان منْ المشرکین "19 ، دقت در این آیه نشان میدهد که صراط مستقیم همان دین استوار و آئین یکتاپرستی ابراهیم است و دین قیم و استوار دینی است که خود ایستاده است و دیگران را نیز به پا میدارد . ـ اعتصام الله" وکیف تکفرون و انتم تتلی علیکم... و من یعتصم بالله فقد هدی الی صراط مستقیم "20 ؛ در این آیه معنای روشن و عیمق اعتصام به خدا یا راهیابی به صراط مستقیم نشان میدهد که این دو واژه رابطه معنایی بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند .نگاهی به معنای صراط مستقیم در قرآن كریم نشانههای این راه درست و مستقیم چیست ؟ 1- هدف دار کار و راه درست آن است که دارای هدف ، آن هم ، هدف عالیه باشد . 2- هدف نزدیک باشد افراد زیادی درباره زندگی و ازدواج و تحصیل در عالم خیال هستند . روایات زیادی داریم كه آرزوهای طولانی شما را از خیلی چیزها محروم میكند . 3- قابل توسعه و سبقت و رشد باشدبعضی از هدفها مثل كوچه بن بست قابل توسعه و رشد نیست .هدفی درست و خوب است که هم امروز و هم فردا مفید باشد . 4- همراهان خوبی داشته باشد معصوم می فرماید: اگركسی مرد و او را نمیشناسید ، ببینید چه كسانی او را تشییع میكنند . قرآن میفرماید : " وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفیقاً ." 215- روشن باشدانسان درعین این که مجهز به استعدادی فطری است ، نیازمند به راهنما و هادی نیز می باشد ، زیرا انسان با همه موجودات دیگر که استعدادی طبیعی برای کمالات خود دارند ، یک تفاوت اساسی دارد و آن این است که موجودات دیگر همه راهشان در طبیعت مشخص شده و هرکدام بیش از یک راه نمی توانند داشته باشند ولی انسان این گونه نیست ، انسان صدها راه در مقابل او نهاده شده که می تواند هر کدام آنها را انتخاب کند .در سوره والیل می فرماید : " ان سعیکم لشتی ؛ شما بنی آدم کوشش هایتان ، مختلف و متفرق است ."22انسان چگونه می تواند درراه راست و مستقیم قرار گیرد ؟! در این باره توضیح آیت الله جوادی آملی تقدیم می گردد : " انسان موجودی بی حرکت نیست ، بلکه سالک و رونده است و مقصود این حرکت و سلوک نیز « لقاءالله » است . قرآن کریم خطاب به همه انسان ها می فرماید :« یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه »23 . همه افراد بشر، مؤمن و کافر، « مسافر الی الله » هستند و همگی آنان به ملاقات پروردگارشان خواهند رسید ; با این تفاوت که مؤمنان ، جمال و مهر حق را ملاقات می کنند و کافران جلال و قهر او را . یکی خدا را به وصف « ارحم الراحمین » ملاقات می کند و دیگری او را به وصف « اشدالمعاقبین » می یابد . در بین همه راه هایی که انسان می تواند طی کند و به خداوند برسد ، تنها یک راه « صراط مستقیم » و راه هدایت است و دیگر راه ها منحرف هستند . اگر کسی در راه درست و در صراط مستقیم حرکت کند ، در پایان راه به خدای « ارحم الراحمین » واگر از بیراهه برود ، باز هم به همان خدا می رسد ; ولی با وصف « اشد المعاقبین » . صراط مستقیم و نیز راه های انحرافی را کتب آسمانی و خصوصا قرآن کریم معرفی کرده اند: « انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا »24 این انسان است که باید خودش راه مستقیم را انتخاب کند ، یا از طریق نهر بزرگ صراط مستقیم به عمق دریا برسد و یا از طریق جویبارهای پیچ در پیچ برود و در کناره های دریا بماند ." فراوری، زهرا اجلال – گروه دین و اندیشه تبیان1- حمد / 62- 52 شوری / 51 آل عمران / 126 انعام / 153 انعام /61 یس3- فاتحه / 6و7; آل عمران / 51و101; نساء / 694- هود / 565- یس / 3- 46- یس / 617- آل عمران / 1018- نهج البلاغه / ح 259-ذاریات / 5610- یس / 6111- آل عمران / 5112- زخرف / 6113- شوری / 52 - 5314- انعام / 15315- مفردات راغب16- همان17- همان18- مجمع البیان / ذیل آیه ی 161 انعام19- انعام / 16120- آل عمران / 10121- نساء / 6922- لیل / 423- انشقاق / 624- انسان / 3
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 250]