واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ابوجعفر محمّد بن علي ابن بابويه قمي، در سال 305 هجري قمري در شهر مذهبي قم ديده به جهان گشود. لقب او شيخ صدوق و معروف به ابن بابويه و محمد بن بابويه بود. پدر بزرگوارش علي بن حسين بن موسي بن بابويه، از علما و فقهاي بزرگ زمان خود بود كه در دوران امام حسن عسگري (ع)، مي زيسته او پرچمدار هدايت و مرجعيت بود و از نظر شان و منزلت تا بدان جا رسيد كه امام حسن عسگري (ع) طي نامه اي، پدر شيخ صدوق را با لقب شيخ، فقيه و معتمد مورد خطاب قرار داد. شيخ صدوق، روزگار طفوليت و سنين جواني را در دامان خانواده اي با فضيلت و با تقوا سپري كرد و تحت تعليم و تربيت پدر قرار گرفت، او در مدت كوتاهي به واسطه هوش سرشار و حافظه فوق العاده قوي، به قله هاي بلند كمالات انساني دست يافت و توانست در سن كمتر از بيست سال، هزاران حديث با سلسله سند را حفظ و به آنها عمل كند. وي در روزگار جواني پس از فرا گرفتن علوم مقدماتي، حديث و فقه به منظور ديدار مشايخ ديگر در ساير نقاط شيعه نشين به سير و سياحت در ممالك اسلامي و مراكز علمي شيعه و سني پرداخت و براي بهره گيري از دانش علما و دانشمندان مذاهب اسلامي به مسافرت هاي طولاني همت گماشت. اما از جمله حوادث مهم دوران زندگي شيخ صدوق، روي كارآمدن سلسله ايراني نژاد و شيعه مذهب آل بويه بود كه بر بخش بزرگي از ايران، عراق و جزيره العرب تا مرزهاي شمالي شام فرمان مي راندند. آل بويه كه به ديالمه نيز مشهور بودند داراي نژادي ايراني و از مردم رودبار گيلان بودند، امراي آل بويه از سال 320 تا 448 هجري قمري در ايران مركزي فارس و سواحل خليج فارس دولت نيرومندي تشكيل داده و باعث تقويت و رواج مذهب شيعه شده بودند. شيخ صدوق در اين دوران به درخواست ركن الدوله ديلمي از قم به ري آمد و در آنجا ساكن شد . در قم، ري، نيشابور و مشهد مقدس در روزهاي جمعه و سه شنبه احاديث جالبي در مباحث گوناگون به شاگردان فاضل و دانشمند خود ارائه و شاگردان او اين احاديث را نوشته و جمع آوري مي كردند از جمله آنها مي توان از نود و هفت مجلس نام برد كه به نام امالي يا مجالس چاپ شد. عصر صدوق را بايد عصر احيا تنقيح حديث ناميد زيرا پس از رحلت پيامبر اسلام، بازار جعل حديث رونق گرفته و كارخانه حديث سازي خلفا شروع به كار كرده بود و كساني پيدا شدند كه بطور حرفه اي، احاديثي را جعل و به پيامبر و ائمه نسبت مي دادند. از اين رو محدث بزرگوار كليني، از استادان شيخ صدوق، كتاب شريف كافي اولين كتاب از مجموعه چهارگانه كتب روايي و حديثي شيعه را نگاشت و حركت علمي جديدي را در مكتب حديث نگاري اهل بيت(ع) بنيانگذاري نمود كه پس از او، شيخ صدوق بناي مستحكم ضبط و نشر حديث را بر آن بنياد نهاد و توانست آثار زيادي را با علم و گوهر دانش خويش بيافريند كه در خصوص تعداد اين آثار، شيخ طوسي نوشته است، وي نزديك به 300 كتاب تأليف كرده است. از جمله تاليفات او مي توان از من لا يحضره الفقيه، كمال الدين و اتمام النعمه و كتاب هاي امالي، صفات شيعه، عيون الاخبار امام رضا عليه السلام، مصادقه الاخوان، خصال، علل الشرايع، توحيد، اثبات ولايت علي عليه السلام،معرفت، مدينه العلم، مقنع در فقه، معاني الاخبار، مشيخته الفقيهو و عيون نام برد. صدوق، به خوبي دريافته بود كه بهترين شيوه براي حفظ و حراست از سخنان پيشوايان دين ،كه در هر زمان ممكن است مورد تعرض و دستبرد قرار گيرد، انتقال به دلبستگان مكتب اهل بيت مي باشد؛ از همين رو با پرورش شاگردان و طالبان دانش، به نگهداري و صيانت از اين ميراث گران بها پرداخت. از شاگردان وي مي توان از دانشمند بلند آوازه، محمد بن نعمان معروف به شيخ مفيد نام برد كه خدمات بسياري به جهان اسلام ارائه كرد. فقها و بزرگان مسلمان، شيخ صدوق را بيشتر با لقب رئيس المحدثين شناخته اند؛ زيرا او در شناخت احاديث، آگاه و در حفظ منابع و جمع آوري آن ها تلاش فراوان مي كرد. شيخ صدوق احاديث را به تناسب موضوعات مختلف دسته بندي و براي هر موضوع، باب جداگانه اي باز مي كرد. از جمله مسايلي كه در علم رجال و شناخت راويان حديث مطرح و سبب پذيرش حديث محدثان مي شود، تصريح دانشمندان اين رشته علمي به اطمينان و صداقت راوي است از آن جهت شيخ صدوق را صدوق ناميده اند، زيرا در نقل حديث از ائمه (ع) خصوصا امام صادق و امام باقر (ع) از راه صواب خارج نشده و در فهم آن ها به خطا نرفته است. فقيه گرانقدر علامه بحـر العلـوم پيرامون شيخ صدوق مي نويسد: ابو جعفر محمـد بن علـي بن حسيـن بن مـوسـي بـن بابـويه قمـي پيشوايي از پيشـوايان شيعه و ستونـي از استـوانه هاي شريعت است. او رئيـس محدثين و در آنچه از ائمه صادقيـن نقل كرده راستگوست. شيخ الطايفه محمد بـن حسـن طوسي كه خود با يك واسطه، شاگرد شيخ صـدوق بـود، پيرامون شخصيت شيخ مي گويد : ابو جعفر محمد بن علي بن حسين بـن بابويه قمي، دانشمندي جليل القدر، بزرگوار، حافظ احاديث بوده و در حفظ و كثرت علـم و حـديث در ميان علماي قـم همانندي براي او ديده نشـده است و قريب به سيصد جلد كتاب دارد. در كتاب سراير محمـد بـن ادريـس حلـي مـي خوانيم : دانشمند مـوثق بزرگـوار، متخصص اخبار، ناقد آثار، عالم به رجال، حافظ بزرگ حديث، استاد و پيشواي ما شيخ محمد بـن بابويه است. پس از شهادت امام حسن عسگري، غيبت صغراي امام زمان(عج) آغاز گشت و در طي اين مدت افرادي بين آن حضرت و مردم به عنوان نائبان خاص رابطان امام، با مردم بودند. نواب امام در طول غيبت صغري چهار نفر بودند كه از سوي امام عصر(عج) به اين سمت منصوب مي شدند، شيخ صدوق در اوائل نيابت سومين نائب، حسين بن روح بود؛ او كه متولد 305 هجري است تا سن 23 سالگي در زمان غيبت صغري مي زيسته و دوران نيابت دو نفر از نواب خاص امام زمان را درك كرده است كه اين خود از عوامل بسيار موثر در پيشرفت و تكامل علمي و خصوصا معنوي صدوق بوده كه توانست با اين توفيق خود را به بلندترين قله هاي نوراني علم معنويت برساند. عالم بزرگوار، شيخ صدوق ، پس از گذشت هفتاد و چند سال از عمر شريف و پر بركتش در سال 381 هجري قمري دعوت حق را لبيك گفت و در شهر ري ديده از جهان فروبست و پيكر پاكش در ميان غم و اندوه مردمان در نزديكي مرقد مطهر حضرت عبدالعظيم به خاك سپرده شد، امروزه آرامگاهش مشهور به ابن بابويه در شهر ري زيارتگاه مومنان و عاشقان اهل بيت است. عكس ضميمه مقبره شيخ صدوق در شهرري است. اطلاع**9131**1717
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 327]