واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: متعه، حلالی که حرام کردند
پرسش: چرا متعه كه بر خلاف سنت پیامبر خدا است، در بین شیعیان مجاز و مشروع مىباشد؟پاسخ: به حكم قرآن مجید در سوره نساء، فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً « پس از آنكه از آنان بهره گرفتید و تمتع برداشتید، مهر معین را به آنان بپردازید كه واجب و فریضه است.» [1]در زمان پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و در تمام دوره خلافت ابوبكر و نیز تا اواسط خلافت عمر، متعه براى كلیه مسلمانان جایز و مشروع بود. این كار در میان امت اسلامى جارى و حلال بوده است .عمر در اواسط دوران خلافتش، با بیان جمله «دو متعه، متعه حج و متعه نساء كه در زمان پیامبر وجود داشت را اینجانب حرام اعلام مىكنم و عمل كنندگان به آنها را مجازات مىكنم» [2]، حلال خدا را حرام نمود و سنت پیامبر خدا صلى الله علیه و آله را زیر پا گذاشته و بدعتى تازه در دین اسلام به وجود آورد. از آن تاریخ تاكنون، پیوسته كلام عمر تقویت شد، و چنان جماعت تسنن آن را پذیرفتند كه اینك گمان مىكنند این حلال خدا، بدعتى از جانب شیعیان مىباشد. حال آنكه حرام نمودن متعه، بر خلاف نص صریح قرآن مجید و عمل رسولاللََّه صلى الله علیه و آله و اصحاب ایشان است. جالبتر این كه: عمر براى این حكم خود اصلا دلیل و برهانى اقامه نكرده است. او حتى در همین حكم، اقرار مىكند كه این كار در زمان پیامبر و ابوبكر مشروع و حلال بوده است و من آن را حرام مىدانم .نداشتن شرایط زناشویى نظیر ارث، طلاق، عده و نفقه، دلیل دیگرى است كه عدهاى براى آن بیان مىكنند و زن متعه را زوجه حقیقى نمىدانند. برخى از علماى اهل سنت، كاسه داغتر از آش شده و در كتب خود، دهها دلیل براى اثبات بر حق بودن این حكم عمر، و باطل و بىاساس بودن حكم قرآن، سنت پیامبر و خلیفه اول آوردهاند. براى مثال عدهاى آیه فوق را مربوط به نكاح دائم مىدانند، لیكن عده ای از علمای اهل سنت چون طبرى در جزء پنجم تفسیر خود، امام فخر رازى در جزء سوم مفاتیح الغیب و دیگران، این آیه را در كتب خود در باب نكاح المتعه آوردهاند. امام بخارى و امام احمد حنبل نیز در صحیحین خود از عمران بن حصین نقل كردهاند كه گفت: «آیه متعه در كتاب خدا نازل شد. ما در زمان پیامبر خدا به آن عمل مىكردیم. آیهاى هم در حرمت آن نازل نشد و پیامبر خدا هم در زمان حیاتش ما را از آن منع نكرد، مردى به رأى و میل خود هر چه دلش خواست گفت! ! بخارى مىگوید: این مرد عمر بن الخطاب بوده است.» [3]برخى دیگر تلاش دارند تا آیه شریفه إِلََّا عَلىََ أَزْوََاجِهِمْ أَوْ مََا مَلَكَتْ أَیْمََانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ * « مگر بر جفت هایشان یا كنیزان ملكى آنها كه هیچ گونه ملامتى در مباشرت این زنان بر آنان نیست» [4] را ناسخ آیه فوق قلمداد كنند. با اندكى توجه مىتوان دریافت كه سوره مؤمنون، سوره مكى و سوره نسا سوره مدنى است. از آنجا كه سورههاى مكى از نظر زمانى مقدم بر سورههاى مدنى مىباشند لذا ناسخ نباید قبل از منسوخ باشد. علاوه بر این و با فرض درست بودن این ادعا، چرا حتى به اقرار خود عمر خلیفه دوم این عمل در زمان حیات پیامبر و یا ابوبكر تعطیل و حرام نشد. بسیارى از اكابر علماى اهل سنت از جمله جاراللََّه زمخشرى در تفسیر كشاف آیه متعه را از محكمات قرآن دانستهاند كه نسخ هم نشده است. به همین دلیل است كه مالك بن انس امام مالكىها متعه را هنوز مجاز و مشروع مىداند .نداشتن شرایط زناشویى نظیر ارث، طلاق، عده و نفقه، دلیل دیگرى است كه عدهاى براى آن بیان مىكنند و زن متعه را زوجه حقیقى نمىدانند. در پاسخ باید گفت :اولًا متعه خود نوعى نكاح است و مصداق زوجیت نیز بر آن مترتب است، كه براى سهولت و آسانى امت و به منظور جلوگیرى از زنا، برخى از قیود و شرایط آن تخفیف داده شده است .در مورد ارث باید گفت: ارث بردن از شرایط ثابت زوجیت، به طور مطلق اعم از دائم و موقت نیست چون زنانى هستند كه با وجود زوجیت، از شوهر ارث نمىبرند، مانند: زوجه كتابیه و زوجه ناشزه و نیز زنى كه قاتل زوج خود باشد .همین طور است حق النفقه این گروه از زنان كه از نفقه شوهر محرومند. پس نفقه نیز از شرایط ثابت و حتمى زوجیت نمىباشد.محرومیت زن متعه از حق الارث نیز بستگى به فتواى فقهاى مختلف دارد .در مورد عده، زن متعه هم باید عده نگه دارد و حداقل آن 45 روز است .برخى دیگر، حكم عمر را به تنهایى سندى معتبر و براى نسخ و لغو متعه، كافى مىدانند. در پاسخ باید گفت: مقام و موقعیت ناسخ باید بالاتر از ابلاغ كننده باشد. چون عمر از رسولاللََّه صلى الله علیه و آله نمىتواند بالاتر باشد، پس این دلیل هم باطل است. مضافاً بر اینكه هیچ حدیثى، چه از شیعه و چه از سنى، وجود ندارد كه پیامبر، قول عمر را سندیت بخشند و مسلمین را به پیروى از آن فراخوانند. علاوه بر این اگر خلیفهاى بتواند حكم پیامبرى را فسخ كند، مىتوان گفت كه: حاكمان و خلیفههاى بعدى نیز مىتوانند حكم خلیفه را فسخ كنند. از جمله امام على علیه السلام هیچگاه این حكم را نپذیرفتهاند و یا حاكمان كشورهاى اسلامى صیغه متعه را جایز شمردهاند اما سخن عمر همچنان پابرجاست!ارث بردن از شرایط ثابت زوجیت، به طور مطلق اعم از دائم و موقت نیست چون زنانى هستند كه با وجود زوجیت، از شوهر ارث نمىبرند، مانند: زوجه كتابیه و زوجه ناشزه و نیز زنى كه قاتل زوج خود باشد .بنابراین به این نتیجه خواهیم رسید كه چون آیه متعه، از آیات محكمات است و در زمان رسولاللََّه صلى الله علیه و آله نیز نسخ نگردیده، پس نص صریح قرآن و سنت حسنه پیامبر خدا است كه باید تا ابد ادامه داشته باشد، و از شیوع فحشا و زنا جلوگیرى نماید. در حقیقت متعه، همان ازدواج ولى با شرایط خفیفتر و آسانتر است.___________________( 1) . نسا (4): 24( 2) . شبهاى پیشاور، ص 802« متعتان كانتا على عهد رسول اللّه صلّى اللّه علیه وآله و أنا أحرّمهما و أعاقبعلیهما ». ( 3). صحیح بخارى، ج 2، ص 53و ج 5، ص 158مسند احمد، ج 4، ص 429صحیح مسلم، ج 4، ص 48شرح مسلم، ج 8، ص 205شبهاى پیشاور، ص 800« نزلت آیة المتعة فی كتاب اللََّه ففعلناها مع رسولاللََّه و لم ینزل قرآن بحرمته و لم ینه عنها رسولاللََّه حتى إذا مات قال رجل برأیه ماشاء. قال محمّد: (یقال انه عمر) ». ( 4) . مؤمنون (23): 6 پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، نوشته : شیخ یوسف صانعیتنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 368]