واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، براساس بررسي هاي صورت گرفته در مورد ميزان ضايعات نان در مرحله مصرف، درخانواده ها و نانواييهاي شهر تهران، بالاترين درصد مصرف مربوط به نان لواش با 39.1 درصد بوده و نان سنگك و بربري درصد كمتري را به ترتيب10.7 و 13.8 درصد به خود اختصاص داده اند، سهولت نگهداري بيشترين علت استفاده از نان بربري است. در حالي كه درصد ضايعات لواش پس از نان تافتون بالاترين رقم يعني 35 درصد است اما دربين انواع نان، سنگك كمترين ميزان ضايعات با 28 درصد، نان تافتون 37 درصد و نان لواش با 35 درصد بالاترين درصد ضايعات را داشتهاند كه خمير بودن دور نانها و پايين بودن كيفيت از علل ضايعات توسط مصرف كننده بيان شده است. ** دلايل ضايعات نان ضايعات نان علل زيادي دارد كه در سال هاي اخير بيشتر به افت كيفيت نان مربوط مي شود و علت آن ناشي از ضعيف بودن كيفيت گندم هاي توليد داخل و همچنين معلول يكسري عوامل پيچيده اقتصادي، اجتماعي، سامانه نامطلوب موجود از مرحله توليد و خريد گندم تا تهيه آرد و نان است. بررسي ها نشان مي دهد قسمت اعظم ضايعات مربوط به عوامل مختلفي همچون ضايعات محصول گندم، بوجاري (جداسازي دانههاي انواع غلات مانند گندم از پوست و ساقه)، حمل و جابجايي، نگهداري گندم، انبار كردن و مواردي اين چنيني است. ** ضايعات مربوط به محصول گندم براساس نظر كارشناسان، در بيشتر مراكز توليد و مصرف گندم، سيلو و انبار مجهز وجود ندارد و از سويي انبارهاي موجود نيز با ظرفيت پاييني فعال هستند. در زمان حاضر ظرفيت سيلوها و انبارهاي كشور كمتر از ميزان گندم توليدي در طول يك سال است. در نتيجه اغلب گندم ها در سيلوهاي روباز نگهداري مي شود كه همين امر سبب آلوده شدن و محصول را در معرض انواع آفات انباري قرار داده و ضايعات زيادي را به بار مي آورد. نگهداري در فضاي روباز باعث مي شود تا بخشي از گندم هاي انبار شده در اثر عوامل بيولوژيكي، شيميايي و تغييرات آب و هوايي از بين رفته و باقي مانده آن نيز از كيفيت مناسبي برخوردار نباشد. كيفيت پايين بخش عمده گندم توليدي به دليل ضعيف بودن اكثر گندم هاي داخلي موجب مي شود تا آرد بدست آمده از نظر كيفي در شرايط مناسبي نباشد و سرانجام نان پخت شده نيز با كيفيت پاييني به دست مصرف كننده برسد. ** ضايعات ناشي از بوجاري وعدم اختلاط در اكثر كارخانههاي آردسازي عمليات بوجاري به طوركامل صورت نمي گيرد و آرد حاصله به طور عمده غيراستاندارد بوده و علاوه بر ضايعات از نظر سلامتي مصرف كننده نيز مضر خواهد بود. از سويي به طور معمول براي تهيه آرد يكنواخت و باكيفيت مطلوب، گندمهاي ضعيف و قوي بايد به نسبتهاي مشخصي با هم مخلوط شوند تا بدين وسيله از ضايعات گندم هاي ضعيف و پخت نانهاي نامرغوب جلوگيري به عمل آيد. ضايعات به علت استفاده از گندم هاي تازه برداشت شده نيز موضوع ديگري است كه بر چرخه توليد نان تاثير دارد، در اين راستا براي بهبود كيفيت نان كشور لازم است كه ظرفيت ذخيره سازي گندم افزايش يابد. براين اساس نبايد گندم بلافاصله پس از برداشت مورد استفاده آرد سازي و پخت قرار گيرد و ضروري است از مصرف گندم با گلوتن (نوعي از پروتئين كه در گندم، جو و چاودار يافت ميشود) داراي خاصيت نرم و شل در فصل گرماي تابستان براي توليد نان جداً خودداري شود. ** ضايعات هنگام حمل و جابه جايي ضايعات حمل و جابه جايي از مراكز توليد به مصرف و يا از مبادي ورودي و بنادر به سيلو، انبارها و يا به كارخانه آردسازي ايجاد مي شود. اين امر ناشي از ناهماهنگي در شبكه حمل و نقل، عدم دسترسي اكثر سيلوها و انبارهاي موجود به شبكه راهآهن و عدم وجود واگن هاي مخصوص حمل و نقل غلات بوده و موجب شده كه صرف نظر از پرداخت هزينههاي سنگين تاخير در تخليه و حمل و نقل هاي مضاعف بين شهري، معمولاً گندم به صورت فله و توسط كاميون از محلي به محل ديگر حمل شود و در جريان حمل، مقادير زيادي از آن به زمين ريخته و يا دراثر حمل و نقل هاي مكرر آلوده شوند. از سويي در بيشتر استان ها ظرفيت ذخيره سازي متناسب با توليد يا مصرف نيست و هر سال نگهداري گندم در مكان هاي نامناسب ضايعات بيش از حد به همراه دارد. موضوع ديگري كه در نگهداري گندم و حتي ديگر محصولات زراعي حائز اهميت است و بايد به آن توجه شود پيشگيري از ضايعات ناشي از آفات انباري در طي زمان نگهداري در انبار است. آفات انباري سالانه مقدار بسياري از محصول را نابود مي كند كه مهمترين آن شپش گندم است، زيان و خسارت به وسيله آفات انباري تنها به گندم وارد نمي شود بلكه به وسيله ديگر آفات چون شپش آرد و كنه آرد كه در حين تخم ريزي در آرد سبب ايجاد بوي نا، فساد و رطوبت در آرد مي شوند، موجب غيرقابل استفاده شدن آرد و ضايعات جبران ناپذيري مي شود. بررسيهاي مركز پژوهشهاي غلات وزارت بازرگاني نشان ميدهد كه نگهداري سالم محصول اعم از گندم و آرد محل نگهداري (سيلو و انبار) نيازمند ضدعفوني قبلي است. در زمان نگهداري نيز بايد مراقبتهاي ويژه صورت گيرد و در صورت مشاهده هرگونه آفات بلافاصله با قرص گذاري از نابودي محصول و ضايعات جلوگيري به عمل آيد. انواع موشها شامل موش هاي سياه، قهوه اي، خانگي و موش مهاجر از ديگر آفات انباري هستند كه سبب بروز ضايعات و آلودگي خطرناك مي شوند. **طبقه بندي ضايعات نان در مراحل مختلف ضايعات نان در مراحل مختلف را مي توان شامل ضايعات ناشي از مراحل توليد ،عدم يكنواختي آردهاي توليدي از نظر كيفيت، ابعاد نان ها، توليد ماشيني نانهاي سنتي و ضايعات درمرحله مصرف برشمرد. نبود رقابت بين واحدهاي نانوايي و نبود انگيزه نانوا به منظور توليد نان قابل مصرف، افزايش جمعيت و مهاجرت روستاييان به شهرها و وضعيت اقتصادي موجود در جامعه همچنين تقاضاي نان در ساعات معيني از روز از علل اصلي بروز ضايعات درمرحله توليد مي شود. از سويي عدم تحويل آرد يكنواخت و با كيفيت ثابت و مطلوب به نانواييها كه به علت يكسان نبودن گندم تحويلي به كارخانه ها و نبود نظارت در توليد كارخانهها صورت ميگيرد، سبب توليد نان غيرقابل مصرف و ضايعات مي شود، به علاوه جابه جايي مكرر كارگران نانوايي ها به دلايل مختلف و گماردن افراد بيتجربه نيزبرخي مشكلات و ضايعات را سبب مي شود. ابعاد نانها موضوع ديگري است كه نبايد آن را از نظر دور داشت، هر يك از نانهاي سنتي بايد در ابعاد مناسب خود توليد شوند؛ حال چنانچه اين نان ها در ابعاد بزرگتر از اندازه مطلوب خود توليد شوند در مرحله پخت با مشكلاتي مواجه خواهند شد، به طور مثال در نان بربري با ابعاد بزرگتر از اندازه مناسب، سطوح رويي و زيرين برشته شده اما مغزآن خمير باقي مي ماند، به همين ترتيب اگر نان لواش بزرگتر توليد شود احتمال خمير ماندن اطراف نان و افزايش ضايعات بيشتر مي شود. ** توليد ماشيني نان سنتي از جمله مشكلات عمده توليد نان هاي سنتي دست پز، كمي تجربه كارگران در نانوايي ها، دستمزدهاي بالا و سرعت پايين تهيه نان است، به همين علت گرايش زيادي نسبت به احداث و تبديل كارگاه هاي نانوايي سنتي به واحدهاي ماشيني وجود دارد. از طرف ديگر با پيدايش سازندگاني كه اكثراً از تكنولوژي توليد نان اطلاعي ندارند و عرضه ماشين آلاتي كه مشخصات لازم را جهت توليد نان كيفي ندارند باعث مي شود تا مراحل آماده شدن آرد براي پخت مناسب نباشد، خمير نارس نيز باعث مي گردد تا ناني خشك و با ضايعات تحويل مشتري داده شود. علاوه بر پايين بودن كيفيت نان هاي توليدي سايرعلل ايجاد ضايعات در مرحله مصرف را مي توان به غيرقابل مصرف بودن، بيات شدن زودهنگام نان هاي سنتي، علاقه مصرف كننده به نان گرم و تازه ، خريد نان بيش از نياز به ويژه در خانوارهاي پر جمعيت و كم درآمد و در نتيجه دور ريز شدن بيشتر نان و عدم آشنايي اكثر مصرف كنندگان به نحوه نگهداري نان دانست. اقتصام **1601** 1574
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 616]