واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: جام جم:پژوهشگران کشورمان براي نخستين باردرجهان با بهره گيري از تکنيک هاي نانوفناوري و مهندسي بافت ، موفق به توليد نوعي رگ مصنوعي با ويژگي هاي منحصر به فرد شدند. نمونه اوليه اين رگ مصنوعي حدود 9 ماه پيش در گردن يک گوسفند پيوند زده شده و پس از گذشت اين مدت کارکردمطلوبي داشته است و اين گوسفند همچنان به حيات طبيعي خود ادامه مي دهد. با توجه به پيشرفت هاي فزاينده در زمينه سلول هاي بنيادي اميد مي رود نتايج اين طرح در آينده اي نزديک در جهت کمک به بيماران نيازمند به پيوند عروق قابل استفاده باشد. طي 40 سال گذشته مفهوم جديدي در دنيا مطرح شد که از سلول هاي خود فرد، براي درمان بيماري ها استفاده شود و در اولين گامها تزريق مستقيم سلول هاي کشت داده شده در محيط آزمايشگاه به بافت آسيب ديده بيمار انجام شد، اما در 20 سال گذشته استراتژي جديدي تحت عنوان فناوري مهندسي بافت در دنيا مطرح شده است که به دنبال ساخت بافتهاي طبيعي در محيط آزمايشگاه از سلول هاي خود شخص است و اولين بافتي که با به کارگيري مهندسي بافت با موفقيت در محيط آزمايشگاه توليد شد، بافت پوست بوده است. در حال حاضر در دنياي پزشکي در موارد متعددي پيوند عروق ضرورت مي يابد که بدين منظور عروق غيرتخريب پذير به صورت پروتز و در مدت زمان مشخصي پيوند زده مي شوند.البته تهيه اين عروق فناوري بالايي را مي طلبد و ساخت آن با قيمت بالا در انحصار چند شرکت برجسته دنياست. مهندسي ترميم رگهاي خوني رشته مهندسي بافت يکي از علوم نوين است که در دهه 90 با ظهور stem cell توجه دانشمندان را به خود جلب کرد. در اين رشته يک سلول درداربست يا بستر زيست سازگار و قابل جذب ابتدا seed مي شود، يعني سلول در داربست جايگزين مي شود (در اصطلاح سلول به داخل منافذ داربست مانند دانه نمک پاشيده مي شود که يک فرآيند رشد سلولي است و همين امر موجب ساخته شدن داربست هاي سه بعدي خواهد شد.) سپس بعد از اين که سلول به تعداد کافي رشد کرد، سلول همراه داربست در بدن ايمپلنت مي شود. البته در مهندسي بافت دو شرط اصلي وجود دارد؛ يکي سلول و ديگري مدياتور رشد که همان فاکتورهاي رشد و بعضي هورمون ها و يا مدياتورهاي سلولي هستند. در واقع داربست در مهندسي بافت يک متغير مداخله گر است و در حيطه جديد تلاش نزديک شدن به شرايط خلقت است که چگونه پروردگار يگانه شرايط رشد يک سلول و سپس يک عضو را فراهم و القاهاي اطراف چگونه شکل يک عضو و عملکرد آن را ايجاد و کنترل مي کند. سنتز اين داربست هاي بسيار متخلخل بيشتر از طريق خشک کردن انجمادي و خروج آب از سيستم امکانپذير است. چنين داربست هايي را مي توان استريل کرد و به عنوان کاشتني نيز از آنها بهره گرفت. به طور کلي تعريف مهندسي بافت طيف وسيعي از کاربردها را شامل مي شود، اما در عمل بيشترين کاربرد براي ترميم و جايگزيني بافت هايي چون استخوان ، غضروف ، رگهاي خوني ، مثانه و است و مطمئنا مزيت اين بافتها بر بافتهاي ديگر عملکرد آنها بر اساس خواص مکانيکي آنها است. بايد گفت مهندسي بافت از سه جزء اصلي شامل داربست ، سلول و فاکتورهاي رشد تشکيل شده است که در سالهاي اخير جزء چهارمي تحت عنوان سيستم هاي کشت هم اضافه شده است. در اين ميان داربست هاي اکتيو بايولوژيکي مواد بسيار متخلخلي هستند که بر اساس يک مشابهت ساده از ماتريس بيرون سلولي (ECM) ساخته شده اند. ميزان فعاليت اين داربست ها به روش سنتز و مکاني که داربست ها در آن قرار داده مي شود بستگي دارد. داربست هايي که بر اساس شبيه سازي ECM ساخته شده اند، حجم تخلخل بالايي در حد 95درصد يا بالاتر دارند و قطر تخلخل آنها بين 5تا 500ميکرون است. ترکيب شيميايي آنها نيز معمولا شامل کلاژن هاي نوع يک و دو و نيز کوپليمرهاي پيوند شده با کلاژن و گلوکز آمينو گلايکان است. داربست هايي از جنس نانو به گفته دکتر مهران کفاش ، معاون مرکز تحقيقاتي بن ياخته ، داربست يک محيط بشدت متخلخل و تخريب پذير است که سلول ها پس از کشت در داخل داربست به سرعت رشد مي کنند و با تخريب داربست ، بافت طبيعي از سلول هاي کشت شده در محيط آزمايشگاه توليد مي شود. در طرح توليد رگ مصنوعي به کمک نانوالياف با تکنيک مهندسي بافت ، عروق با قطر کوچک (1 ، 2 تا 5 ميلي متر)، هيبريدي متشکل از سه پليمر طبيعي و سنتزي ، دو لايه و نانو ساختار در آزمايشگاه ساخته شد و سلول ها روي آن قرار گرفته اند که در مراحل بعدي آزمايش به رگ طبيعي تبديل شدند. کفاش مي افزايد: عروق ساخته شده اين امکان را مي دهند که سلول هاي سنگفرشي داخل عروق (اندوتليال) در سطوح داخلي داربست و سلول هاي عضلاني در سطوح خارجي کشت داده شوند. براي اطمينان از عملکرد اين رگ ها و در فاز حيواني در ابتدا آن را به شريان اصلي گوسفندي پيوند زديم که خوشبختانه اين رگ موفق به تحمل فشار خون بالا شد. البته رگ مصنوعي با توجه به ماهيت تخريب پذيري اش به مرور زمان و پس از شش ماه شروع به تخريب مي کند که البته تا 2 سال هم مي تواند پاسخگو و مورد استفاده مفيد باشد. مهندسي بافت بيشترين کاربرد را براي ترميم وجايگزيني بافت هايي چون استخوان غضروف ،رگهاي خوني مثانه و... را دارد کفاش در ادامه مي گويد: البته هدف اين طرح توليد رگ مصنوعي در مقياس انبوه نبوده است بلکه هدف ارائه محصولات دانش محور است و پيش بيني مي شود حداقل 3 سال و حداکثر 10 سال ديگر باليني شود. هدف ما کشت سلول هاي «سنگفرشي» و سلول هاي عضلاني در دو طرف اين رگ است که در صورت اين موفقيت پيوند اصلي انجام مي شود. آزمون هاي صورت گرفته روي مدل هاي حيواني (شريان اصلي گردن گوسفند) نشان داده است که اين عروق از خواص مکانيکي بويژه الاستيسيته بالايي برخوردارهستند و از ديدگاه خواص فيزيکي ، شيميايي ، بيولوژيکي و مورفولوژيکي شرايط مطلوبي دارند. در حال حاضر عمليات مربوط به کشت سلول هاي اندوتليال در داخل اين عروق مصنوعي و سلول هاي عضلاني در سطوح خارجي عروق به وسيله بيوراکتورهاي ويژه اي که طراحي و ساخته شده است ، در حال انجام است. درواقع با توجه به استفاده از سلول هاي بنيادي و ويژگي هاي منحصر به فرد اين دسته از سلول ها اميد است تا در آينده اي نزديک از نتايج اين پروژه براي افراد نيازمند به پيوند عروق استفاده شود. وي در پايان خاطرنشان مي کند: علاوه بر داربست هاي تخريب پذير، عروق مصنوعي غيرتخريب پذير نيز با استفاده از اين تکنيک طراحي و ساخته شده است و در حال تحقيق بر روي بافت عصب ، استخوان ، غضروف ، کبد و پوست هستيم. تحقيقات پيش رو در پزشکي مرکز تحقيقاتي بن ياخته به عنوان نخستين مرکز در کشور با همکاري محققان دانشگاه علوم پزشکي تهران موفق به توليد رگ مصنوعي نانو ساختار شده است که نمونه اوليه آن حدود 9 ماه پيش در گردن يک گوسفند پيوند زده شده است و بر اساس آخرين اکوي گرفته شده ، اين رگ همچنان به عملکرد طبيعي خود ادامه مي دهد. اين مرکز با هدف ارائه تحقيقات در حوزه علوم نوين و دستيابي به محصولات کاربردي به منظور درمان بافت هاي آسيب ديده با جذب نخبگان علمي و صنعتي از حوزه هاي علوم پايه ، فني و مهندسي و پزشکي و نيز ورود به فناوري هاي نو از جمله نانوتکنولوژي و بيولوژي سلولهاي بنيادي ، فعاليت خود را از سال 84 در حوزه مهندسي بافت و علوم نوين آغاز کرد. اين مرکز داراي 3 بخش تحقيقاتي بيولوژي سلول هاي بنيادي ، گروه پژوهشي بيومتريال و نانوتکنولوژي و گروه پژوهشي بيولوژي مولکولي است که در گروه پژوهشي بيولوژي سلول هاي بنيادي به مهندسي بافت و توليدات اين حوزه با بررسي انواع سلول هاي بنيادي شامل سلول هاي جنيني ، بند ناف و بزرگسال و نيز تهيه داربست هاي زيست سازگار و زيست تخريب پذير پرداخته مي شود. همچنين در گروه بيومتريال و نانوتکنولوژي متولي تحقيقات مرتبط با طراحي ، ساخت و شناسايي و اصلاح خواص بيومتريال هاي مورد استفاده در پزشکي است. گروه تحقيقاتي بيولوژي مولکولي طرحهاي تحقيقاتي در زمينه تعيين پروفايل بيان ژن هاي اختصاصي سلول ، تعيين پروفايل miRNA هاي سلولي با تکيه بر تکنيک هاي بومي و تاييد شده و نيز طراحي و ساخت وکتورهاي اختصاصي بافت متمرکز شده است. بهره گيري از تکنيک هاي مهندسي بافت و توليد بسترهاي نانومتري زيست تخريب پذير از موفقيت هاي سال گذشته اين مرکز بود که موفق به کشت و تکثير سلول هاي بنيادي و توليد بافت پوستي به منظور ترميم بافت هاي آسيب ديده شديم.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 577]