واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: -------------------------------------------------------------------------------- چند روز پيش سازمان جهاني بهداشت در خصوص خطرات سيگار الکترونيک هشدار داد و اعلام کرد که اين سيگارها سمي و غيربهداشتي است. به همين بهانه و براي آشنايي خوانندگان سلامت با اين پديده جديد تصميم گرفتيم با دکتر آرش نيکخلق، پژوهشگر و محقق حوزه دخانيات گفتگو کنيم... سلامت : سيگار الکترونيک چيست و چگونه عمل ميکند؟ اين نوع سيگارها که با مکانيسم جايگزيني نيکوتين و باقي ماندن ژست سيگارکشي در فرد سيگاري عمل ميکنند، شامل سه قسمت اصلي هستند: بدنه آن که استوانهاي بوده و ظاهري شبيه سيگار دارد، کارتريج يا محفظه حاوي مايع نيکوتيني و دستگاه الکترونيکي کوچک اتميزر يا افشانهساز که وظيفه توليد بخار آب سرد که ظاهري شبيه دود را دارد بر عهده دارد. فرد با هر پکي که به شبه سيگار ميزند محلول حاوي نيکوتين را به صورت بخار سرد (مانند مه) به دهان خود ميبرد. دود يا مه توليد شده در سيگار در مدت چند ثانيه در هوا ناپديد ميشود. محفظههاي فشنگي که ماده اصلي و موثر آن نيکوتين است بسته به نوع سيگار الکترونيک و کارخانه توليدکننده از غلظتهاي متفاوتي از نيکوتين و مواد نگهدارنده تشکيل شده است ولي به طور معمول در اين محفظهها که در چهار غلظت موجود است غيراز نيکوتين حدود 18 ماده ديگر نيز وجود دارد که موادي مانند پروپيلن، گليکول، اسانس، گليسرول بوتيل، والرات بنزيل بنزوات .....از آن دستهاند که استنشاق اين ترکيبات به صورت افشانه خود از نظر عوارض جاي سوال و بحث و پژوهش دارد ولي در آثار نيکوتين موجود در اين سيگارها همانطور که ميدانيد يکي از روشهاي رايج در درمانهاي کمکي ترک سيگار جايگزيني اين ماده است. البته بحث راجع به کارايي درمان جايگزيني نيکوتين مورد نظر نيست چرا که ارزيابي کارايي اين روشها نياز به تحقيقات و پژوهشهاي درون جامعه و کشور خودمان دارد و نميتوانيم با تحقيقات ممالک ديگر، اثربخشي اين روشها را در نژاد ايراني تاييد يا رد کنيم. سلامت : اقدام اخير سازمان جهاني بهداشت در غيربهداشتي و سمي اعلام کردن اين سيگارها را چگونه ارزيابي ميکنيد؟ همانطور که ميدانيم اين سازمان متولي و مسوول حفظ بهداشت مردم دنيا در قالب دهکده جهاني است و طبيعي است که حق دارد درباره مسايلي که سلامت مردم جهان را بهخطر مياندازد، اظهارنظر کند. اين عمل سازمان جهاني بهداشت به دنبال استفاده ابزاري از آرم اين سازمان روي بستههاي يکي از شرکتهاي توليد سيگار الکترونيک در کشور چين به نام اژدهاي طلايي صورت گرفت و اين تقلب و عوامفريبي مسوولان سازمان را به خشم آورده و وادار به اين اقدام کرد چرا که اين کارخانه محصولي را به بازار عرضه کرده بود که تاييد هيچ نهاد معتبري را نداشته و سازمان جهاني بهداشت به واسطه فقدان شناخت و بررسي عوارض اين محصول آن را تا بررسي کامل غيرقابل مصرف و سمي اعلام کرد. به نظر ميرسد با توجه به مصرف اين سيگارها در کشورهاي متعدد از حدود هشت سال گذشته واکنش اخير سازمان بيشتر روي اين شرکت چيني بوده است و پيشنهاد ميشود که در اين زمينه تحقيقات بيشتري انجام شود چرا که غير از اين شرکت چيني بالغ بر يکصد محصول تحت عنوان سيگارهاي الکترونيکي در بازارهاي چهل کشور جهان عرضه و استفاده ميشود. سلامت : پس شما ميگوييد انواع ديگر اين سيگارها بيضرر است و يا حداقل ضرر آن اثبات نشده است؟ در اينجا دو بحث پيش ميآيد: اول اينکه شرکت نامبرده يا شرکتهاي مشابهي که بدون تاييد سازمانهاي ذيصلاح مانند سازمان جهاني بهداشت و سازمان غذا و دارو محصول خود را به بازار عرضه ميدارند و حتي پا را فراتر برده آن را با آرم سازمان ميفروشند مطمئنا خيلي راحت هم ميتوانند مواد غيراستاندارد و امتحان نشده را مورد مصرف مردم قرار دهند و به اين لحاظ تا اتمام تحقيقات روي ماده مصرفي در سيگارهايشان استفاده از آنها به هيچ عنوان توصيه نميشود (مانند هر محصول ديگري که نمونه بارز آن را در بعضي اسباببازيهاي وارداتي شاهد بودهايم)، بحث دوم تاييد يا رد اين سيگارها به عنوان يک ابزار درمان با نيکوتين جايگزين است که همانطور که گفتم استناد ما تحقيقات کشورهاي ديگر است که در دهه اخير انجام دادهاند ولي تا زماني که يک تحقيق جامع ملي در زمينه اين سيگارها انجام نشده و تا حصول نتيجه مثبت مصرف آن توصيه نميشود. سلامت : چه کشورهايي در اين باره تحقيق کردهاند و نتيجه پژوهشها چه بوده است؟ مطالعات مستند در چند کشور اروپايي مانند فنلاند، هلند و بريتانيا و نيز دو بررسي در استراليا و ايالات متحده انجام گرفته است. در استراليا اين محصول به عنوان يک کالاي پزشکي و کارتريج آن مانند دارو قلمداد شده و کليه قوانين آنها را تبعيت ميکند يعني فروش و استفاده بدون دستور پزشک ممنوع است. در انگلستان نيز اين محصول مجوز مصرف در بعضي کلوپهايي که سيگار کشيدن در آن ممنوع است را داشته و در ايالات متحده نيز با توجه به تحقيقات انجام شده هنوز هيچکدام از انواع اين محصول مورد تاييد سازمان غذا و دارو يعني معتبرترين سازمان استاندارد سازي مواد غذايي و دارويي جهان قرار نگرفته است. ولي اينجا دوباره تاکيد ميکنم که حتي به شرط تاييد هم اين محصولات و ديگر جايگزينهاي نيکوتين تا زماني که در مملکت خودمان کار پژوهشي روي آنها صورت نگيرد اثربخشي آن زير سوال و در هالهاي از ابهام است. سلامت : آيا عوارضي از اين نوع سيگارها در طول استفاده ديده و ثبت شده است؟ اين محصولات حتي در بهترين شرايط و به شرط سمي و غيراستاندارد نبودن نيز باز هم حداقل واجد 18 تا 19 ماده شيميايي هستند که طي استفاده به صورت ريز ذرات استنشاقي وارد بدن شده که به اين علل و تحت هر شرايطي بالقوه خطرناک است به طوري که عوارضي مانند تهوع، استفراغ و سرفه گزارش شده و ديگر عوارض ريوي، گوارشي و کليوي دور از انتظار نيست. در عين حال اين سيگارها ماده اصلي موثر در سيگارهاي واقعي يعني نيکوتين را در کنار خود داشته که اين مساله خود احتمال بروز عوارض قلبي را بالا برده و به اين ترتيب نتوانستهايم يکي از عمده عوارض سيگار را با اين روش به طور کامل کنترل کنيم. در عين حال مصرف اين نوع جانشين ماهيت عادت به کشيدن سيگار را از بين نميبرد چرا که افراد سيگاري بالقوه تمايل به عادت به هر چيز مشابه سيگار را ميتوانند داشته باشند و چه بسا در آيندهاي نه چندان دور اعتياد به اين وسيله درماني نيز معضلي در بهداشت جهان شود. ولي باز هم يادآوري ميکنم که تا به حصول نرسيدن نتيجه به وسيله انجام يک تحقيق وسيع و جامع و مستند در ايران نميتوان درباره اثربخشي اين روش اظهارنظر قطعي کرد و آن را کاملا رد يا تاييد کرد. اين مساله به دليل اين است که ما اگر به تحقيقات ديگر کشورها استناد کنيم اول اينکه صحت آن مورد اعتماد نيست و شايد تحقيقاتي دستکاري شده و سفارشي را شاهد باشيم و در درجه دوم پژوهشهاي کشورهاي ديگر به دليل اختلافات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي آنها با ما و اينکه در مورد ترک سيگار ما با يک مساله چند علتي دست به گريبانيم اين اطلاعات چندان نميتواند براي ما کاربردي و راهنما باشد. سلامت : بنابراين به نظر ميرسد که شرايط اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي نيز در ترک سيگار موثر باشد؟ بله، کاملا، چرا که مصرف سيگار يک رفتار پيچيده آموخته شده است که با زندگي روزمره درآميخته و حتي به نوع نگرش اطرافيان فرد به اين قضيه نيز مربوط ميشود. عواملي مانند محل کار و زندگي گروههاي کاري، سطح تحصيل، ميزان حمايت خانوادگي و مشخصههاي فردي و اجتماعي شخص و نيز توانايي او در مقابله با مسايل و مشکلات زندگي همگي در سير اين فرآيند موثرند. بنابراين ميبينيم که فعاليتهاي روزمره فرد او را به دلايل متعدد در کشيدن سيگار ترغيب ميکند. اين راه را فرد از کودکي از طريق سينما و تلويزيون و بزرگترهايش ياد گرفته است. او آموخته که همواره به جاي حل مساله صورت آن را با دود سيگار محو کند. در کنار اين مساله وابستگي به نيکوتين نيز وضع را بغرنجتر ميکند. سلامت : بنابر اين نتيجه ميگيريم که فرد سيگاري فقط به دليل وابستگي به نيکوتين نيست که به سراغ سيگار ميرود؟ بله، همينطور است. در يک فرد سيگاري جزيي از سيگار موجب لذت ميشود که اين جزء در هر فردي نسبت به ديگري متفاوت است و به همين دليل است همه افراد سيگاري را نميتوان با يک روش درمان کرد. فرد سيگاري عمل سيگارکشي خود را به چند دليل و نه يک بهانه و در پاسخ به موقعيتهاي ايجاد شده روشن ميکند و در بسياري از موارد نيز انگيزه فرد به واسطه لذت و سرگرم شدن ناشي از مراسم سيگارکشي يعني در آوردن سيگار، گوشه لب قرار دادن آن و روشن کردن و زدن اولين پک است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 425]