فلك الافلاك شاهدي بر بي تدبيريها!

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش خبري/نابساماني ميراث فرهنگي لرستان/ فلك الافلاك شاهدي بر بي تدبيريها!
نابساماني ميراث فرهنگي لرستان/ فلك الافلاك شاهدي بر بي تدبيريها!
خرم آباد - خبرگزاري مهر: اين روزها اداره كل ميراث فرهنگي استان لرستان شاهد جنجالهايي بر سر انتصاب مدير اين سازمان است و اين در حاليست كه مي توان وضعيت كنوني قلعه باستاني فلك الافلاك را شاهدي بر بي تدبيري و ناكارآمدي مديران قبلي ميراث فرهنگي لرستان دانست.

به گزارش خبرنگار مهر، نحوه مديريت بر ميراث فرهنگي استان لرستان در سالهاي اخير همواره روندي نزولي داشته به طوريكه هر ساله شاهد از بين رفتن بخشي از ميراث تاريخي اين استان بوده ايم.

ميراث فرهنگي شامل چشم اندازها، بناها و محوطه ها، سنت هاي زنده (ميراث زنده) مثل عزاداري ها و...است. برخي نهاد هاي سازماني مانند يونسكو مكانهايي را نه تنها به عنوان ميراث ملي بلكه به عنوان يك ميراث جهاني معرفي مي كنند، يعني مكان هايي كه براي بشريت ارزش فوق العاده اي دارند مانند زيگورات چغازنبيل يا تخت جمشيد در ايران.

شايد بتوان ميراث فرهنگي را به عنوان خاطره اي از گذشته قلمداد كرد كه موجب پيوند جامعه معاصر با دوران گذشته مي شود.

در واقع براي درك اهميت گذشته و دانشهايي چون باستان شناسي كه آن را مطالعه مي كند، پرداختن به ميراث فرهنگي يكي از ملزومات است. ميراث فرهنگي تنها "سازماني" نيست كه به آثار باستاني و ميراث گذشته توجه مي كند چرا كه واژه ميراث فرهنگي، وراي سازمانها و ارگانها به شيوه مواجهه يك ملت يا بهتر است بگوييم بشريت با جهان مي پردازد و حفاظت و حراست از آن وظيفه تك تك ماست و با اين تفاسير متوليان سازمان ميراث فرهنگي بايد پاسخگوي اشتباهات خود و انتقادات وارده باشند.

وضعيت نابسامان پلهاي تاريخي لرستان

مدير اين حوزه "همچون جراح قرار است به جراحي ميراث فرهنگي بپردازد" و فعاليت در اين حوزه "بازي مرگ و زندگي" است.

لرستان قطعه اي شاخص از تاريخ ايران زمين

مدير عرصه ميراث فرهنگي بايد ضمن شناخت دقيق آسيبها و دفع خطرات ميراث فرهنگي، پنجره هاي زيبايي را به سمت و سوي ناشناخته ها و ارزشهاي ميراث فرهنگي باز كند و باعث سلامت فرهنگي جامعه اش شود.

بنابرگواه يافته هاي باستان شناسي، لرستان يكي از قديمي ترين زيستگاههاي بشري به شمار مي رود. دست افزارهاي پارينه سنگي كه لرستان را به عنوان پايتخت پارينه سنگي ايران معرفي مي كند و غارهاي منقوش كه قديمي ترين معرفي هنر صخره اي در ايران را به خود اختصاص داده اند؛ عصر طلايي مفرغ لرستان كه آثار آن زينت بخش موزه هاي بزرگي چون لوور در بريتانيا است؛ گنجينه غار كلماكره به عنوان بزرگترين گنجينه ايران باستان و از چند كشف بزرگ باستان شناسي جهان و پل هاي عظيم اين ناحيه... به نوعي نشان از توانايي و هوشمندي مردم اين خطه در حوزه فرهنگ و تمدن است.

استان لرستان به لحاظ داشتن شهرت جهاني در زمينه هنر و فرهنگ باستاني، ناحيه اي شاخص به شمار مي‌رود كه به همين سبب نيازمند مديريتي قوي و توانمند در حوزه سازمان ميراث فرهنگي است.

نابساماني ميراث فرهنگي لرستان حكايتي از ناكارآمدي مديران

اخبار حوزه ميراث فرهنگي لرستان در دوران مديريت مديران قبلي حكايت از نابساماني هايي فراوان در اين اداره كل داشت كه ناشي از ضعف تمام مديران گذشته اين حوزه - با شدت و ضعف متغيير- بود.

لرستان سرزمين مفرغ

ميراث فرهنگي لرستان در تمام ادوار قرباني ضعف مديران و معاونان غيرفرهنگي شده است تا در ادامه انتصابات غير اصولي سازمان ميراث فرهنگي كشور، در هفته جاري عباس گودرزي داراي مدرك تحصيلي كارشناسي فيزيك - عليرغم مخالفتهاي برخي نمايندگان استان- به مديريت اداره كل ميراث فرهنگي لرستان منصوب شود.

به هر روي بد نيست در اين فرصت نگاهي به وضعيت مهم ترين و معروف ترين اثر تاريخي لرستان انداخت كه بر اثر سوء مديريت مديران قبلي حال و روز چندان خوبي ندارد.

شاهكار معماري ايران در انتظار ثبت جهاني

قلعه فلك الافلاك بر بلنداي تپه اي باستاني و طبيعي در مركز شهر خرم آباد واقع شده است و داراي هشت برج و دو حياط مستطيل شكل بوده است.

ارتفاع بلندترين ديوار اين قلعه سترگ و باشكوه تا سطح تپه پنج متر و 22 سانتيمتر و مساحت كلي آن پنج هزار و 300 متر مربع و پلان بناي اين قلعه تاريخي به صورت هشت ضلعي نامنظم است.

زيبايي و معماري شگفت انگيز قلعه فلك الافلاك موجب شده كه اين قلعه تاريخي و باستاني لرستان از سوي بسياري از كارشناسان به عنوان يكي از شاهكارهاي مهندسي و معماري دنيا لقب گيرد.

اين قلعه به لحاظ موقعيت استراتژيكي خود در قرن چهارم هجري قمري به عنوان مقر حكومت آل حسنويه و گنجور در زمان آل بويه درآمد و از قرن ششم هجري پس از ساخته شدن شهر جديد خرم آباد اين قلعه نيز به نام خرم آباد معروف شد و احتمالا نام فلك الافلاك در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.

اين بناي كم نظير مربوط به دوره ساساني است و به شماره 883 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

فلك الافلاك در انتظار آزادسازي

قانون آزادسازي حريم قلعه فلك الافلاك در جلسه علني روز چهارشنبه مجلس شوراي اسلامي مورخ نوزدهم آذرماه سال 1382 تصويب و در 26 آذرماه به تاييد شوراي نگهبان رسيد ولي با گذشت بيش از هشت سال اين قانون هنوز زمينه عملياتي شدن پيدا نكرده است.

آزادسازي قلعه فلك الافلاك از آن جهت حائز اهميت است كه علاوه بر ضرورت ايجاد يك مجتمع فرهنگي توريستي در كنار اين اثر باستاني، ثبت جهاني اين اثر نيازمند آزادسازي حريم اين بناي تاريخي است.

فلك الافلاك شاهدي بر ناكارآمدي مديران ميراث فرهنگي لرستان

يك كارشناس ارشد باستان شناسي در گفتگو با خبرنگار مهر فلك الافلاك را شاهدي بر ناكارآمدي مديران ميراث فرهنگي لرستان دانست و بيان داشت: قلعه فلك الافلاك نماد تاريخي استان لرستان است و همه ما به عنوان مسئولان و پاسداران اين نماد هويتي وظيفه حفاظت از آن را بر عهده داريم.

مهدي رضايي ادامه داد: فلك الافلاك، از لحاظ معماري دژي كوهستاني محسوب مي شود و شايد از اين نظر كه از معدود قلعه هاي برجامانده از دوران ساساني - بر اساس متون - بوده و هم اكنون نيز قابل استفاده است، يك استثناء محسوب مي شود.

وي به بي توجهي و بي مهري مديران گذشته به اين بناي تاريخي اشاره كرد و گفت: ثبت نشدن قلعه فلك الافلاك در فهرست آثار جهاني جدا از آزاد نشدن حريم آن توسط برخي ارگانها، نشان از ضعف مديران ميراث فرهنگي استان است.

مرمت غيراصولي شاخص ترين اثر تاريخي لرستان

رضايي ادامه داد: از سوي ديگر مرمت غيراصولي اين بناي تاريخي در دهه هاي اخير نماي قلعه فلك الافلاك را ديگرگون كرده است كه از نمونه هاي اين مرمت غيراصولي مي توان به گچ كاري سقف تالارهاي موزه باستان شناسي اشاره كرد كه از نظر تمام بازديدكنندگان قلعه فلك الافلاك مسئله اي مضحك به نظر مي رسد.

وي معتقد است كه در سالهاي اخير تنها واحد فعال در سازمان ميراث فرهنگي بخش عزل و نصب مديران بوده است و گفت: اين سازمان در مدت يكسال اخير از ارائه طرحهاي گردشگري، فعاليت شاخص باستان شناسي و تلاش براي حفاظت از ميراث فرهنگي بازمانده است.

انتقاد از روند انتصابات غيرتخصصي در ميراث فرهنگي

اين كارشناس ارشد باستان شناسي همچنين از روند انتصاب مديران در اين سازمان انتقاد كرد و گفت: بهترين روش انتخاب اين است كه اگر بخواهند مديري را براي مجموعه اي انتخاب كنند به سوابق كاري او در آن حوزه نگاهي مي كنند و با اين تصور كه تجربه كاري خوبي دارد اول او را به عنوان مدير زيردست انتخاب كنند و بعد اگر لياقت خود را در مديريت نشان داد، او را رئيس مجموعه معرفي كنند اما اين مورد در برخي موارد مورد توجه قرار نمي گيرد.

رضايي يادآور شد: ميراث فرهنگي به عنوان يك سازمان تخصصي بايد توسط افرادي اداره شود كه حداقل سابقه اي از فعاليت كاري خود در حوزه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري نشان بدهند اما زماني كه بحث تخصص در ميان نباشد، مديري براي سازمان انتخاب مي شود كه نه تنها نمي تواند طرحي در اين سه زمينه ارائه كند بلكه در ارائه راهكار به مديران زيردست خود نيز باز مي ماند.

ضرورت استفاده از كارشناسان براي پر كردن خلاء تخصص در ميراث فرهنگي

وي معتقد است كه نگاه و نظر مدير ميراث فرهنگي نه تنها مي بايست باعث جذب عموم جامعه به ارزشهاي آن باشد بلكه بايد سيراب كننده نگاه كارشناسان اين حوزه باشد و كلام و ايده هاي او در حوزه ميراث فرهنگي محل مراجعه و گاه مرجع دانشجويان اين حوزه باشد.

اين كارشناس ارشد باستان شناسي با اشاره به انتصاب مدير كل جديد ميراث فرهنگي لرستان خطاب به مدير جديد اين سازمان گفت: شما "همچون جراح قرار است به جراحي ميراث فرهنگي بپردازيد" و فعاليت در اين حوزه " بازي مرگ و زندگي" است.

رضايي ادامه داد: يك مدير خوب در عرصه ميراث فرهنگي بايد علاقمند به آثار تاريخي و مباحث فرهنگي باشد و يك شناخت نسبي از اين آثار داشته باشد.

وي تصريح كرد: زماني كه گفته مي‌شود نسبت به آثار تاريخي بايد شناخت داشت در بعض موارد تصور مي‌شود كه اين شخص بايد به طور مثال يك باستان شناس باشد اين در حالي است كه اگر فردي علاقمند، مديريتي خوب داشته باشد در نهايت مي‌توان با تزريق افرادي كارشناس (از رشته هاي گوناگون) اشراف و تخصص را نيز تامين كرد.

اين فعال حوزه ميراث فرهنگي لرستان با تاكيد بر نگاه مديريت جديد ميراث فرهنگي لرستان به قلعه تاريخي فلك الافلاك، يادآور شد: به طور قطع فلك الافلاك آئينه تمام نماي عملكرد مدير جديد ميراث فرهنگي خواهد بود.

به هر روي به نظر مي رسد روند توجه به ميراث فرهنگي استان لرستان هيچگاه باعث اغناي ذهن پر دغدغه متخصصان حوزه ميراث فرهنگي نشده و شرايط فعلي نيز به علت عدم فعاليت منتقدان جدي آن كمتر به چشم مي آيد.

با اين حال قضاوتهاي آيندگان به اين شرايط بسيار تيز و برنده خواهد بود چرا كه "ميراث فرهنگي مربوط به گذشته و گذشتگان نيست و امانتي است از آيندگان كه وظيفه داريم به خوبي آن را برايشان حفظ كنيم."

© 2003 Mehr News Agency .

پنجشنبه|ا|15|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 688]