جهان - خاستگاه انديشه قدرت در جامعه بين‌الملل

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: جهان - خاستگاه انديشه قدرت در جامعه بين‌الملل

جهان - خاستگاه انديشه قدرت در جامعه بين‌الملل

سيد عبدالمجيد شفايي :روزگاري جهانيان بر اين باور بودند كه جهان براساس يك توطئه گسترده جهاني توسط گروه بسيار متنفذي كه حداقل در سطوح فوقاني با يكديگر ارتباطات ژنتيكي دارند هدايت مي‌شود. اين گروه كه در برگيرنده ثروتمندترين و بانفوذترين رهبران سياسي و نخبگان و همچنين اشرافيت اروپاست، به رهبري انگليسي‌ها امور جهان را براساس اداره خود پيش مي‌برند. از اين گروه در نقاط مختلف جهان با نام‌هاي گوناگوني ياد مي‌شد. برخي نيز آنان را معتمدين و متمولين جهان سرمايه‌داري مي‌دانستند كه با پول و قدرت فرد چرخ سياسي كشورهاي خود و بيگانه را مي‌چرخاندند. اين گروه كه ايلوميناتي1 نام نهاده شدند معتقدند كه: سياست و كار سياسي امري فوق‌تخصصي و آشنايي با آن پايه و اساس زندگي هر انسان است.

هر عملي و تفكري در جهان به‌گونه‌اي متاثر از سياست است و تا سياست اعمال نشود، هيچ قصه‌اي به سرانجام نمي‌رسد.
اصطلاح ايلوميناتي اشاره به 13 خانواده همخون دارد كه هسته مركزي نخبگان جهاني را تشكيل مي‌دهند. سازمان ايلوميناتي هرمي‌شكل است كه در بالاترين نقطه آن كميته‌هايي مخفي با اسامي عجيب و غريبي مانند شوراي سه، شوراي پنج، شوراي هفت و ... شوراي بزرگ كاهنين، كميته 300 و... وجود دارد. دكتر جان كولمن در كتابي تحت عنوان «سلسله مراتب توطئه چينان»2 داستان كميته 300 را برملا كرد.وي در اين كتاب نوشت: ايجاد يك دولت جهاني و يك نظام مالي... به‌منظور در اختيار گرفتن همه اهرم‌هاي اقتصادي، فرهنگي، سياسي و... از اصول اوليه است. وابستگان اين دولت واحد جهاني در صورت اطاعت محض، از يك زندگي اقتصادي مناسب بهره خواهند برد و در غير اين صورت تنبيه خواهند شد.
ايلوميناتي‌ها امر نظارت و كنترل آدميان حتي پيش از تولد و در رحم مادر را آغاز مي‌كنند. آنچه امروزه به‌عنوان افكار عمومي شناخته مي‌شود، در واقع براساس طراحي‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي اين مغزشويان تاريخي ساخته و پرداخته مي‌شود. اساس اين طراحي‌ها در لندن انجام مي‌گيرد ليكن صحنه اجراي عملي آن كشور آمريكاست و امروزه در آمريكا بيش از 300 مخزن نخبگان شناخته شده‌اند و نشان داده‌اند كه به واقع فرزند زمان خود هستند. در همين‌جا سوال پيش مي‌آيد كه ايلوميناتي‌هاي جديد جهان چه كساني هستند؟ ويژگي‌ آنها چيست و منشاء فكري و مادي آنان از كجاست؟ برخي افراد و صاحبنظران از آنجا كه معتقدند ريشه اساسي اين نوآوري سياسي در آمريكاست، در پاسخ اين سوال انگشت اشاره را به سوي آمريكا مي‌گيرند. آنها در مقام اثبات اين حرف مي‌گويند: اين كشور به دليل نداشتن سابقه بورژوايي، اشرافي (افراد هم‌خون و داراي خون اشرافي) و همچنين نداشتن سابقه حكومت‌هاي قائم به فرد يا حاكميت گروه‌هاي برتر، امكان ادامه حيات به‌صورت سنتي و ارثي را نداشته است. از طرف ديگر تفاوت ماهوي زندگي، از جمله كيفيت متفاوت سياست و سياسي‌كاري، در آن به‌گونه‌اي بوده است كه به خاستگاه طبيعي مخازن انديشه بدل شده است. خلاصه‌تر آنكه ايلوميناتي‌هاي‌ آمريكا، دارندگان انديشه‌هاي تازه و مبتكران صنعتي، فرهنگي، سياسي، هنري و... هستند. در آمريكا هيچ چيز از جمله شغل سياستمداري و سياستگذاري به‌طور عام موروثي نيست و هيچ حرفه‌اي الزاما از پدر به پسر منتقل نمي‌شود. در اين كشور نه فرزند گاندي به جاي پدر مي‌نشيند و نه پسران ملك حسن و ملك حسين. آمريكايي‌ها در واقع سياست را آكادميك كرده و از حالت قراردادي و سنتي بيرون آورده‌اند. براي پاسخ به بسياي از پرسش‌ها بايد با جماعتي به نام «مخازن انديشه» آشنا شويم كه بسياري از امور در صحنه سياسي جهان را اداره كنند. اين مخازن، سخت‌افزار هوش و دانش جوامع مختلف هستند و درصدد فراهم نمودن كثرت‌گرايي سياسي، فضاي باز و قابل اعتماد براي تحقيق، تحليل و تصميم‌گيري و تحول فرهنگي هستند. براساس اين طرح هر نخبه‌اي در هر نقطه از جهان دموكراسي اين امكان را پيدا كرده كه با استفاده از همه اسناد و مدارك در زمينه تخصص خود با فراغ بال به تفحص بپردازد. در اين موقعيت به‌طور مثال تهيه طرح‌هاي داخلي و خارجي براي يافتن راهكارهاي مناسب براي سامان دادن به زندگي اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي و... جامعه به آنان سپرده مي‌شد. سپس راه‌حل‌هاي پيشنهادي تدوين و براي اجرا به حكومت‌ها داده مي‌شد و اين امر به‌گونه‌اي پيش رفت كه گردانندگان امور هر روزه بيشتر از قبل به مخازن انديشه محتاج شدند و بدين ترتيب نخبگان و مخازن انديشه به مراكز فرماندهي حكومت‌ها راه پيدا كردند و در آنجا مستقر شدند.
پس از مدتي، كار از سازماندهي نخبگان داخلي فراتر رفت و مغزهاي جهاني از همه كشورها به سوي آمريكا سرازير شدند. نتيجه اينكه امروزه صدها مخازن انديشه در حوزه‌هاي مختلف فكري از فرهنگ و سياست گرفته تا كشاورزي و دامداري و در سطوح متفاوت وجود دارد. و اين مخازن انديشه هستند كه اعلام مي‌كنند اگر فلان كارخانه در فلان كشور ساخته شود چه عوايد يا مضاري را به‌دنبال دارد. فعاليت مخازن انديشه مانند فعاليت فيلمنامه‌نويسان در سينماست. آنها براساس بررسي همه‌جانبه جامعه مورد تحقيق، بهترين فيلمنامه ممكن را مي‌نويسند، سپس فيلمنامه خود را براي بررسي به گردانندگان سيستم‌هاي مختلف دولتي و خصوصي در بخش‌هاي گوناگون از صنعت و هنر گرفته تا نظامي‌گري و ديپلماسي ارائه مي‌دهند. اين افراد به مثابه تهيه‌كنندگان سينما طرح ارائه شده را مي‌خوانند و در صورت پسند قيمت آن را مي‌پردازند و كليد ساخت فيلم مربوطه را مي‌زنند. به اين ترتيب و با توجه به كيفيت بالاي علمي و تخصصي اين مخازن انديشه از يك‌سو هيچ فيلمنامه‌اي بدون خريدار نمي‌ماند و از سوي ديگر ساير نخبگان براي مشاركت در امور مختلف جهاني تشويق و ترغيب مي‌شوند. نتيجه آنكه فكر، قيمت پيدا مي‌كند و خلاقيت، محصول خود را مي‌بيند. بي‌دليل نيست كه سيستم‌هاي ارتجاعي و عقب‌مانده چنين نطفه‌هايي را در رحم خفه مي‌كنند. امروزه مجموعه‌هاي صاحب‌انديشه، طرح تغيير جهان و به زير آوردن چرخ نيلوفري را مي‌ريزند، اين افراد محصول انديشه هستند. انديشه‌اي جمعي كه چراغ راهنماي آن نيز عقلانيت است.
مثلا آقاي جورج دبليو بوش نيست كه دستور حمله به عراق را صادر مي‌كند، كما اينكه بر روي فروپاشي اتحاد جماهير شوروي هم سال‌هاي سال كار شده بود. اگر جامعه‌اي اوج علمي يا سياسي و فرهنگي و... پيدا مي‌كند ناشي از فعال بودن مخازن انديشه‌هايي است كه مديران آن جامعه را تقويت و تغذيه مي‌كند و در اينجاست كه علت وجودي مخازن انديشه مشخص مي‌شود، چه در قالب ايلوميناتي‌ها و چه در قالب هزاران شكل و شيوه مخازن انديشه‌اي جديد. تاريخ تشكيل اولين مخزن انديشه به معناي امروز آن به سال 1831 باز مي‌گردد. در اين سال دوك ولينگتون3 در انگلستان موسسه سلطنتي مطالعات نظامي4 را تاسيس كرد. اين مخازن انديشه كه مي‌توان آنها را سازمان‌هاي تحقيقاتي در زمينه سياست‌هاي عمومي نيز خواند اعتبار و ارزش ايده‌ها و انديشه‌هاي مختلفي كه پايه‌هاي سياست يك جامعه را تشكيل مي‌دهند، مورد سنجش قرار مي‌دادند. آنها همچنين انديشه‌هاي نويي را كه سياست‌هاي يك جامعه در آينده بايد براساس آنها شكل بگيرد يا پايه‌ريزي شود، ارزيابي و معرفي مي‌كردند.
اكنون با يقين مي‌توان گفت كه مخازن انديشه به يكي از بنيادي‌ترين عوامل در شكل‌گيري روند دموكراتيك جوامع مختلف بدل شده‌اند. تا جايي كه عده‌اي بر اين باورند كه تاريخ تحول سياست خارجي آمريكا اساسا متاثر از مخازن انديشه بوده و تجديد حيات عقل و تنظيم برنامه‌‌هاي كليدي استراتژيك آمريكا از اين مخازن تغذيه مي‌شود. در اين مناطق از يك‌سو دوران لابي‌بازي و لابي‌كاري سياسي سپري شده و از سوي ديگر برنامه‌ريزي در همه امور به نخبگان عصر جديد سپرده شده است. در كشورهاي معروف به بلوك شرق نيز از سال 1980 و به‌خصوص بعد از 1990 چنين مخازني پا گرفته‌اند. و در كشورهاي آمريكا و انگليس از سال‌ها پيش موسسات صاحبنام مخازن انديشه تاسيس شدند. از آن جمله موسسه بروكينگز در سال 1916 و بنياد صلح بين‌المللي كارنگي در سال 1914 بنيانگذاري شدند. بعضي از مخازن انديشه به‌طور كامل درگير تحقيقات سياسي هستند و برخي ديگر ديدگاه‌هاي ايدئولوژيك تعريف شده و بينش‌هاي روشن سياسي دارند. طبيعي است كه لابي‌كاران سياسي نيز با مخازن انديشه در ارتباط هستند اما چه چپ و چه راست و چه ميانه، مانند موسسه بروكينگز همه تلاش مخازن انديشه معطوف به انتقال نتايج تحقيقات‌شان به سياستمداران و رهبران فكري، سازمان‌هاي مورد توجه عمومي، ارباب جرايد و مطبوعات و ارتباطات جمعي و افكار عمومي جامعه هستند. اگرچه بسياري از مخازن انديشه جهان از تجارب مخازن انديشه سنتي در آمريكا بهره گرفته‌اند، اما هر كدام شيوه‌هاي بومي و چارچوب‌‌هاي مناسب با نوع تحقيقات خود را نيز طراحي كرده‌اند. به هر حال نبايد از نظر دور داشت كه هر مخزن انديشه‌اي بايد در چارچوب يك سيستم دولتي و با ويژگي‌هاي اجتماعي خود فعاليت كند. در ژاپن تعداد قابل توجهي از سازمان‌هاي انتفاعي نيز زير عنوان مخزن انديشه فعاليت مي‌كنند. از آنجا كه تحقيقات مربوط به سياست‌هاي عمومي درآمد چنداني ندارند، اين مخازن، بخش‌ها و سازمان‌هاي جنبي زيادي در كنار سازمان مادر ايجاد مي‌كنند كه يكي از وظايف آنها كسب درآمد است. به‌طور مثال اين سازمان‌ها در ژاپن سيستم‌هاي اطلاعاتي و مشاوره ايجاد كرده‌اند كه امروزه به يكي از منابع پول‌ساز بدل شده‌اند. وجود اين سازمان‌ها در مجموع و به‌ويژه بعد از سال 1970 منجر به تشكيل «صنعت» مخزن انديشه در ژاپن شده است. درست به همين دليل در ارتباط با بعضي مخازن انديشه راه‌اندازي و پيوستن به «صنعت» مخزن انديشه امروزه هدف اصلي شده است. بر اين اساس گفته مي‌شود صنعت مخزن انديشه در ژاپن در حال گذار از شكل سنتي به شكل جديد درآمدسازي است.
يكي از مهم‌ترين كاركردهاي مخازن انديشه حمايت و تشويق سياست‌هاي تكثرگرايي است؛ به همين منظور اين مراكز همواره با مجموعه حيرت‌انگيزي از پيشنهادات براي دوام و قوام تكثرگرايي در جوامع مختلف حضور مي‌يابند و مي‌كوشند تا اين وجه فعاليت خود را پررنگ و پررنگ‌تر كنند، به اين دليل است كه انديشمندان بر اين باورند كه در جوامع كثرت‌گرا، مخازن انديشه نقش مهمي ايفا مي‌كنند و در نتيجه قرن بيست و يكم قرن فرمانروايي اين نخبگان بر جهان خواهد بود؛ جهاني كه اطلاعات و دانش در آن حرف نهايي را خواهد زد. يكي ديگر از مهم‌ترين وظايف مخازن انديشه برقراري پل ارتباطي بين انديشه‌ها و دانش‌هاي سياسي از يك‌سو با ساير عرصه‌هاي تحقيقي و موسسات و گاه با مردماني با زمينه‌هاي گوناگون فكري و ايدئولوژيك، از سوي ديگر است. اين شبكه‌سازي و ارتباط‌دهي براي مخازن انديشه ضرورت حياتي دارد. به اين ترتيب شبكه مخازن انديشه در ماوراي مرزها و ملت‌ها گسترده و «جهاني» مي‌شوند... شبكه توسعه جهاني5 مخزن انديشه بين‌المللي6 انجمن مطالعات سياسي اروپايي7 و... نمونه‌هايي از شبكه مخزن انديشه‌ها هستند. پروفسور اندروو ريچ8 استاد علوم سياسي كه از سال 1999 بررسي در مورد چند مخزن انديشه را آغاز كرده مي‌گويد: مخازن انديشه به‌عنوان منبع اصلي راهنمايي كارشناسانه براي سياست‌سازان و روزنامه‌نگاران عمل مي‌كنند و در واقع تحقيقات اين مخازن هستند كه عمدتا كنگره آمريكا جرايد اين كشور را هدايت مي‌كنند. براي شناخت بيشتر از مخازن انديشه به چند مورد از اين موسسات در سه قاره اروپا، آمريكا و آسيا اشاره مي‌شود.
1-‌‌ موسسه بروكينگز- آمريكا
اين موسسه در سه زمينه اصلي فعاليت مي‌كند كه عبارتند از: سياست خارجي،‌ اقتصاد و مطالعات دولتي. در اين موسسات آن‌طور كه گردانندگان آنها مي‌گويند، عرضه انديشه‌ها بدون توجه به ايدئولوژي‌ها در رأس اهداف محققان قرار دارد. بروكينگز از بدو تاسيس تاكنون با انجام تحقيقات گسترده‌اي به‌منظور يافتن راه‌حل‌هاي چالش‌هاي سياسي و عمومي آمريكا، مواد لازم براي دستيابي به بهترين روش‌ها را پيش‌روي سياستمداران و مردم آمريكا قرار داده است. بعد از حمله 11 سپتامبر بيشتر فعاليت‌هاي اين موسسه بر روي بررسي ايده‌ها و مفاهيمي متمركز شده است كه بايستي موجب ارتقاي سياست‌ها و ديدگاه‌هاي دنياي غرب در ارتبا با دنياي اسلام شود. از جمله اين تحقيقات عبارت است از:
ايجاد توازن منطقي بين هشياري امنيتي در برابر تروريسم و حمايت از آزادي شهروندان
ماهيت مناقشه اسرائيل و فلسطين
‌ اقدامات پيشگيرانه در ارتباط با تهديدهاي تروريستي
‌ تدوين استراتژي درازمدت بين‌المللي در دوران جنگ سرد
آينده كنترل تسليحاتي و سيستم‌هاي دفاع موشكي و...
از موسسه بروكينگز غالبا با عنوان «دانشگاه بدون دانشجو» ياد مي‌شود. به همين دليل است كه هر چند وقت يك‌بار محققان اين موسسه براي تمرين انديشه‌هاي خود در عرصه عمل،‌ پست‌هاي دولتي را مي‌پذيرند و گاه نيز ماموران عاليرتبه دولتي براي دور نماندن از عرصه تحقيق در اين موسسه مشغول كار و انجام تحقيقات مي‌شوند. به تعبير ديگر بين انديشه و عمل يك ساماندهي مي‌شود تا چرخه فكر و عمل از حركت باز نماند. برخي از نامداران كه از اين طريق به نظام دولتي آمريكا راه يافته‌اند عبارتند از: «جيمز اشتاينبرگ (مشاور امنيت ملي كاخ سفيد)، هلموت سوننفلد (عضو عاليرتبه شوراي امنيت ملي در دوره رياست‌جمهوري نيكسون و رئيس بخش تحقيقات دولتي در امور شوروي سابق و كشورهاي بلوك شرقي)، مارتين اينديك (رئيس مركز سياسي خاورميانه و مشاور دولت آمريكا در امور شرق نزديك و سفير آمريكا در اسرائيل)
2-‌ موسسه كلوب رم9
كلوب رم يك مخزن انديشه بين‌المللي است كه به‌عنوان مركزي براي ابداعات فكري و انديشگي شناخته شده است. اين كلوب به‌عنوان يك سازمان غيردولتي و غيرانتفاعي انديشمندان كشورهاي مختلف از اقتصاددانان تا دانشمندان عرصه‌هاي مختلف و از تاجران تا كارمندان عاليرتبه دولتي را گرد هم مي‌آورد، تا طرح جهان آينده را بريزند. اين افراد كه در ميان آنها از سران كشورهاي مختلف، از رئيس‌جمهوري تا نخست‌وزير، از وزير تا وكيل، از انديشمند بيرون از حكومت تا انديشمند درون حكومت ديده مي‌شوند، بر يك نكته اساسي توافق دارند و آن اين است كه آينده بشريت يك‌بار براي هميشه تعيين و تدوين نشده و هر انساني مي‌تواند نقشي فعال در ارتقاي شرايط خود و جامعه‌اش داشته باشد، به عبارت ديگر ماموريت اصلي كلوب رم فعاليت به‌عنوان يك كاتاليزور غيردولتي، مستقل، غيررسمي و جهاني براي ايجاد تغييرات مناسب در جهان است. داشتن نظرگاهي عمومي درباره مسئله جهاني شدن و ارتباط روزافزون بين كشورها در عين حال و وقوف بر اين امر كه حل مسائل جامعه جديد جهاني به صورت منفرد از عهده كشورها خارج است. دستيابي به فهمي عميق‌تر از تفاوت‌هاي سياسي، اقتصادي، انديشگي بين كشورها و ملت‌هاي گوناگون، توجه به برنامه‌ريزي‌هاي درازمدت به منظور حفظ منافع نسل‌هاي آتي كه در اغلب اوقات منافع آنان قرباني برنامه‌ريزي‌هاي كوتاه‌مدت تصميم‌گيرندگان حكومتي مي‌شود.
3-‌ مخازن انديشه آسيا
مخازن انديشه آسيا عمدتا بعد از جنگ دوم جهاني و پس از استحكام چنين موسساتي در غرب پا گرفت. موسسه بين‌المللي پاكستان در 1947 و موسسه روابط بين‌الملل در 1953 در تايوان و يك سال بعد در بنگلادش تحت عنوان موسسه مطالعات و... مركز تحقيقاتي ك.ك.آر.اي در ژاپن در سال 1945 پايه‌گذاري و در سال 1946 موسسه ك.آي.آر.ث راه‌اندازي شد. البته موسسات ديگري هم به يك معنا در ژاپن قبل از جنگ وجود داشت كه بخش تحقيقات كمپاني راه‌آهن منچوري جنوبي كه در سال 1907 بنيانگذاري شد به‌عنوان دريچه اوليه مخزن انديشه در ژاپن تلقي مي‌شود.
خلاصه آنكه امروزه استفاده از استعدادهاي برتر در همه زمينه‌ها در جهان پيشرفته رايج است نخبگان فكري هم در عرصه فيزيك به تحقيق و تفحص اشتغال دارند و هم در كشاورزي و هم در عرصه هنر و سياست. در واقع هيچ گستره‌اي نيست كه از چشم تيزبين اين گروه‌ها دور بماند. اين گروه‌هاي كوچك صاحب‌انديشه با در اختيار داشتن همه امكانات و در آزادي كامل كار و تحقيق مي‌كنند و از محصولات آن نه فقط براي امروز كه براي دهه‌هاي آينده برنامه‌ريزي مي‌كنند.
اكنون مديران برنامه‌هاي ايالات متحده و متحدين اروپايي با اتكا به انديشه‌ها و طرح‌هاي مخازن انديشه گام بر مي‌دارند.
بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت سازمان‌هاي مطالعاتي هستند كه تنظيم‌كننده حضور، ارتقا يا تنزل جايگاه هر يك از جوامع جهاني مي‌باشند و سليقه‌گرايي و تحزب‌گرايي و اعمال نظريات فردي از دايره مديريت به مفهوم كامل آن خارج شده و طرح، انديشه، آمار و انضباط جايگزين آن گرديده است. همان امري كه هر عقل سليم و دين مبين و انديشه متين و نگاه صحيح آن را تاييد مي‌كند و بر ماست كه در اين رقابت عظيم جهاني گوي و ميدان را به رقبا نسپاريم و ميدانداري را با فراغ بال و آزادي كامل پذيرا باشيم تا توفيق رفيق راهمان شود.
پي‌نوشت‌ها در دفتر روزنامه موجود است
يکشنبه 10 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]