تور لحظه آخری
امروز : پنجشنبه ، 12 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام رضا (ع):مبادا اعمال نیک را به اتکاى دوستى آل محمد (ص) رها کنید، مبادا دوستى آل محمد (ص) ...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1820246211




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

گسترش زراعت چوب/راهكار اساسي توسعه درختكاري و تامين چوب دركشور


واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: هم اكنون سالانه در حدود 850 هزار مترمكعب چوب از جنگل‌هاي شمال برداشت مي‌شود كه يكي از راه‌ها براي كم كردن فشار بر رويشگاه‌هاي جنگلي، استفاده از گونه‌هاي تُندرشد، به ويژه صنوبر، در زمين‌هاي مستعد يا همان زراعت چوب است. اين كار در شمال ايران در زمين‌هاي شخصي مردم و بعضي از زمين‌هاي ملي، خارج از رويشگاه‌هاي جنگلي جايگاه خاصي دارد. با وجود محدوديت زمين‌هاي ملي، در نيمي از اراضي شمال كشور امكان كاشت گونه‌هاي تندرشد و زراعت چوب وجود دارد. سالانه در حدود 5/2 ميليون متر مكعب يعني 58 درصد چوب مصرفي كشور با زراعت چوب تامين مي‌شود كه استان گيلان با 62 هزار هكتار زراعت چوب و توليد 410 هزار متر مكعب در صدر قرار دارد. مجموع زراعت چوب و توسعه درخت‌كاري در برنامه چهارم توسعه 21 هزار و 118 هكتار بود و كل عرصه‌هاي اختصاص يافته به زراعت چوب در شمال كشور از پيش از انقلاب تا كنون در حدود 145 هزار هكتار برآورد مي‌شود. در حال حاضر در حدود 95 درصد زراعت چوب با گونه صنوبر و پنج درصد ديگر با گونه‌هاي ديگر به ويژه اوكاليپتوس انجام مي‌شود. گسترش زراعت چوب و صنوبركاري در كشور، نه تنها باعث مي‌شود از واردات چوب كه درحدود يك ميليون متر مكعب در سال است، بي‌نياز ‌شويم، بلكه مي‌توانيم در رديف صادركنندگان چوب در دنيا قرار گيريم. همچنين صنوبركاري باعث افزايش درآمد روستاييان و اشتغال‌زايي و استفاده بهينه از زمين‌هاي خالي مي‌شود. بعضي از گونه‌هاي صنوبر، نظير تبريزي (Populus nigra L. var pyramidalis) از گذشته‌هاي دور در ايران كشت مي‌شد ولي گونه‌هاي متداول فعلي كه با هدف توليد چوب در كوتاه مدت كاشته مي‌شوند، اغلب از كشورهاي ديگر وارد شده است. يكي از پژوهشگران مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران ـ ايستگاه نوشهر گفت :تحقيقات زراعت چوب و صنوبر در شمال كشور از حدود 50 سال قبل در ايران آغاز شده است. يوسف گرجي بحري ‌در گفت و گو با ايرنا افزود : قبل از آن، از جنس صنوبر، درخت تبريزي در شمال ايران كاشته مي‌شد كه آن هم در مناطق غير جلگه‌اي بود زيرا دردهه‌هاي قبل، در جنگل‌ هاي جلگه‌اي شمال،جاي خالي چنداني براي زراعت چوب وجود نداشت. وي ادامه ‌داد : زراعت چوب در شمال كشور بعد از ملي شدن جنگل‌ها و مراتع در سال 1341 و واگذاري اراضي 10هكتاري به افراد بانفوذ و نزديك به دولت و دربار به صورت اجاره 99 ساله رونق يافت. اين پژوهشگر اظهار ‌داشت : در اختيار گيرندگان اين اراضي، متعهد بودند در آن صنوبركاري يا كشاورزي كنند و هم زمان با اين رخداد، مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع، ارقام تندرشد صنوبر را وارد كشور كرد. گرجي بحري يادآور شد : با توسعه اين اقدامات، به تدريج زراعت چوب و صنوبر به مردم معرفي شد وآنها به كاشت اين گونه علاقه‌مند شدند كه از شاخص‌ترين اين گونه‌ها،صنوبردِلتوئيدِس به شمار مي‌رود. پژوهشگر مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران مي‌گويد: صنوبر دلتوئيدس در اصل متعلق به آمريكاست ولي با توجه به كاشت آن در ايتاليا و اروپا، اين گونه از قاره اروپا وارد ايران شد. وي با بيان اين كه در گذشته در مناطق كوهستاني شمال، كاشت درختان تبريزي و صنوبر معمول بوده ‌است ، گفت : رقم‌هاي وارداتي و سازگار شده صنوبر، رشد سريع و توليد چوب بالايي دارند و به آساني تكثير مي‌شوند. گرجي بحري اضافه ‌كرد : صنوبر به راحتي با قلمه تكثير مي‌شود و در همه جاي ايران، چوب آن به مصارف مختلف، از جمله خانه‌سازي روستايي و سوخت مي‌رسد. اين پژوهشگر تصريح ‌كرد: چوب صنوبر در صنايع، براي ساخت نئوپان، ام دي اف، فيبر و تمام صنايع خرده چوب، كاغذسازي، لايه‌بُري و روكش كاربرد دارد و از برگ و جوانه‌اش براي تعليف دام استفاده مي‌شود. وي درباره دلايل گسترش زراعت چوب و صنوبركاري بيان داشت : بر روي اين گونه 50 سال آزمايش انجام شده و با محيط كشورمان سازگاري پيدا كرده است و بهترين درخت براي كاشت در حاشيه جنگل و عرصه‌هاي بي‌درخت و نزديك آب به شمار مي‌رود. گرجي بحري افزود : توليد صنوبر در واحد سطح، بالاست و به طور ميانگين، در حدود 25 مترمكعب در هكتار در سال، چوب توليد مي‌شود. پژوهشگر مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران تصريح كرد : صنوبركاري براي مالك زمين به دليل كوتاه بودن دوره برداشت (كمتر هفت سال)به صرفه است. وي خواستارحمايت جدي بانك كشاورزي و ديگر بخش هاي صنعتي ازفعالات زراعت چوب شد. اين پژوهشگر ادامه‌ ‌داد: نياز صنايع چوب كشور به صنوبر، بيش از توليد فعلي آن است، در حالي كه ما از نظر علمي و فني و تجربه، مشكلي نداريم و گره ‌كار، كمبود سرمايه است. گرجي بحري اظهار داشت : چوب، ماده‌اي خام است و ارزش افزوده بالايي دارد و ورود آن به صنايع، باعث افزايش اشتغال و توليد ثروت مي‌شود. با توجه به افزايش مصرف چوب در كشور كه به طور عمده از منابع جنگلي شمال يعني تنها منبع تأمين كننده نيازهاي چوبي كشور است، ضروري است براي كاهش فشار وارده به جنگل‌هاي طبيعي ، تدابير اساسي انديشيده شود. به گفته كارشناسان زراعت چوب براي كاهش معضل بيكاري و ايجاد اشتغال، ارتقاي درآمد و معيشت زندگي براي روستاييان و حاشيه‌نشينان جنگل و ايجاد حفاظ مناسب در زمين‌هاي شيب‌دار و اراضي كم بازده و براي جلوگيري از فرسايش خاك و وقوع سيلاب بسيار مناسب است. رييس گروه جنگل‌كاري معاونت مناطق مرطوب و نيمه‌مرطوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري به ايرنا ‌گفت : 10 درصد استعداد زراعت چوب و توسعه درختكاري كشور در شمال ايران وجود دارد. استان هاي گيلان، مازندران و گلستان در مجموع 2/3 درصد مساحت كشور را در برمي گيرد. جهانگير جهاندار با بيان اين كه هنوز توان كشور براي زراعت چوب و درخت‌كاري به طور دقيق مشخص نشده است، افزود : اگر ميزان يك ميليون هكتار زراعت چوب و توسعه درخت‌كاري را كه درطرح ملي نهضت سبز در نظر گرفته شده ملاك قرار دهيم10 درصد آن معادل 100 هزار هكتار مي‌شود كه 60 درصد آن براي زراعت چوب و 40 درصد آن براي درختان ميوه در نظر گرفته شده است. به تاكيد جهاندار، براي براي گسترش زراعت چوب بايد ترويج و اطلاع‌رساني مناسب و تبيين راهكارهاي اجرايي و همچنين پرداخت يارانه به صورت نهاده، از جمله نهال، براي سرعت گرفتن اجراي طرح انجام شود. وي تاكيد ‌كرد : ايجاد قطعات آزمايشي و پرداخت تسهيلات اعتباري با زمان بازپرداخت مناسب و وجود مراكز خريد و تضمين خريد و همين طور بيمه محصولات و در كنار آن، معرفي گونه‌هاي تندرشد و سازگار با شرايط عرصه و ايجاد تشكل صنوبركاران از اقدامات لازم براي گسترش زراعت چوب در شمال كشور است. جهاندار، هدف اصلي زراعت چوب را توليد چوب با استفاده از گونه‌هاي تند رشد نظير صنوبر، اوكاليپتوس و تُوسكا و كاهش فشار وارده بر رويشگاه‌هاي طبيعي جنگلي و حفظ آب و خاك، ذخيره بارش‌هاي جوي و جلوگيري از فرسايش و هدر رفت خاك و در نهايت توليد آب و جلوگيري از سيلاب هاي ويرانگر ذكر ‌كرد. اين مسوول سازمان جنگل‌ها، ايجاد اشتغال، درآمد براي ساكنان بومي و دانش‌آموختگان بيكار،حل معضلات اجتماعي و اقتصادي در حوزه‌هاي آبخيز، تلطيف هوا و احياي محيط زيست در مناطق مختلف با ايجاد مناظر زيبا و فضاي سبز را از ديگر فوايد زراعت چوب برشمرد. وي درباره مناطق مناسب براي زراعت چوب مي‌گويد: در شمال كشور عرصه‌هاي مناسب زراعت چوب به چهار منطقه تقسيم مي شود و تأكيد مي‌گردد كه به هيچ وجه عرصه‌هاي جنگلي شمال مورد نظر نبوده بلكه زراعت چوب فقط در خارج از جنگل انجام مي‌شود. رييس گروه جنگل‌كاري معاونت مناطق مرطوب ونيمه‌مرطوب سازمان جنگل‌ها ومراتع نخستين منطقه را عرصه‌هاي واقع در البرز مركزي يعني حوزه استحفاظي ادارات كل چهارگانه منابع طبيعي شمال ذكر كرد. وي يادآور ‌شد : شرط اصلي اين كار، وجود عرصه‌هاي مناسب، با خاك حاصلخيز و آب كافي است كه بيشتر درحواشي رودخانه‌ها وحوالي چشمه‌سارها وجود دارد و در دو حالت زمين‌هاي شخصي روستاييان و زمين‌هاي ملي و دولتي ديده مي‌شود. جهاندار،دومين منطقه مناسب زراعت چوب درشمال را عرصه‌هاي واقع درمناطق كوهستاني نيم‌رخ شمالي البرز نام ‌برد و توضيح داد: اين عرصه‌ها در گذشته دور داراي پوشش جنگلي بود ولي اكنون فاقد هر گونه پوشش درختي است كه به شكل بوته‌زار يا مرتع به خود گرفته كه يا زمين‌هاي شخصي روستاييان است و يا زمين‌هاي ملي و دولتي. وي عرصه‌هاي واقع در روستاهاي مُحاط در جنگل يا حاشيه جنگل را سومين مورد ذكر كرد و افزود : در حوالي روستاهاي داخل جنگل، زمين‌هاي زيادي وجود دارد كه به مرور از بازده و استعداد اين زمين‌ها كاسته و رها شده‌اند كه اين زمين‌ها را مي‌توان در قالب طرح‌هاي جامع جنگل‌داري خريد تا با جنگل‌كاري در آن به رويشگاه جنگل برگردد. جهاندار بيان داشت: اما در روستاهاي با جمعيت بيشتر و امكانات رفاهي مناسب كه افراد آن حاضر به فروش زمين نيستند لازم است با فراهم كردن شرايط و الزامات يادشده، اين عرصه‌ها را به زراعت چوب و توسعه درخت‌كاري بر حسب استعداد عرصه اختصاص دهيم. وي تصريح ‌كرد : شواهد و بررسي سوابق نشان مي‌دهد اين عرصه‌ها در زمان‌هاي دور جنگل بود كه بر حسب نياز روستاييان به محصولات كشاورزي، تخريب شده است و به هر شكلي تحت مالكيت رسمي روستاييان قرار دارد كه به علت شيب زياد و ايجاد شخم در جهت شيب و كشاورزي، جزو عرصه‌هاي كم بازده محسوب مي‌شود. به گفته رييس گروه جنگل‌كاري معاونت مناطق مرطوب و نيمه‌مرطوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري، چهارمين منطقه مناسب زراعت چوب در شمال كشور، حاشيه زمين‌هاي كشاورزي است كه براي ايجاد بادشكن در حاشيه زمين‌هاي كشاورزي روستاييان در تمام نقاط كشور اعم از جلگه‌ها تا ارتفاعات مي‌توان زراعت چوب و درخت‌كاري انجام داد. وي خاطرنشان ‌كرد : البته ايجاد بادشكن باعث ايجاد سايه و جلوگيري از تابش نور مستقيم خورشيد به سطح مزرعه مي‌شود و براي همين برخي از كشاورزان شاليكار از صنوبركاري در اطراف مزرعه‌شان چندان استقبال نمي‌كنند. صاحب‌نظران منابع طبيعي معتقدند: افزايش جمعيت و نياز روزافزون به صنايع چوبي، تخريب جنگل‌ها را در پي داشت كه هم اكنون نيز تا حدي ادامه دارد بنابراين كاهش خسارت و همچنين احيا و بازسازي و توسعه جنگل‌ها و ايجاد پوشش‌هاي درختي به شيوه‌هاي گوناگون ضروري به نظر مي‌رسد. از جمله برنامه‌ها در سامان‌دهي اقتصادي، جلب مشاركت مردم در كارهايي است كه اجراي آن را مي‌توان به آنان واگذار كرد. بخشي از اين برنامه‌ها در امر توسعه درخت‌كاري و زراعت چوب است كه با هدايت‌هاي فني و مالي از طريق بانك‌ها به دست مردم ساكن در حوزه‌هاي آبخيز، تعاوني‌هاي محلي و تخصصي، دانش آموختگان جوياي كار، شوراهاي اسلامي، تشكل هاي مردمي و صاحبان صنايع اجرا مي‌شود كه در همه موارد بايد با رعايت دقيق روش‌هاي اجرايي باشد. مديركل سابق دفتر جنگل‌كاري و پارك‌هاي جنگلي سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور درباره روش‌هاي اجرايي زراعت چوب ‌گفت: در همه عرصه‌هاي مناسب براي زراعت چوب، وضع اقليم و پستي و بلندي و ارتفاع از سطح درياي منطقه، بر روش‌هاي اجرايي تاثير مي‌گذارد. محمدعلي هدايتي در گفت و گو با ايرنا افزود: عرصه‌هاي كم شيب و يا با شيب ملايم و خاك مناسب را مي‌توان به زراعت چوب با كاشت گونه‌هاي تندرشد مانند صنوبرهاي اصلاح شده و صنوبر بومي و توسكا اختصاص داد. وي تاكيد ‌كرد : از هر گونه دخالت مكانيكي مانند ايجاد تراس (terrace) و خاك‌برداري براي تعديل شيب در اين گونه عرصه‌ها بايد به طور جدي اجتناب كرد. هدايتي بيان داشت : در عرصه‌هاي تا شيب حداكثر 15- 30 درصد و گاه 45 درصد (بر حسب شرايط خاك) مي‌توان در قالب ايجاد تشتك يا شيار (furrow) گونه‌هاي دو منظوره و چند منظوره مانند گردو و زيتون و فندق كاشت. وي تصريح ‌كرد: در زمين‌هاي ملي حاشيه روستاها با توجه به جميع موارد مي‌توان با همكاري شوراي اسلامي روستا، تشكل‌هاي مردمي و دانش آموختگان اغلب بومي، طرح هاي زراعت چوب و توسعه درخت‌كاري را اجرا كرد. به گفته هدايتي، براي توليد چوب، كارخانه‌ها و كارگاه‌هاي صنايع چوب مي‌توانند از طريق جلب همكاري مردم و انعقاد قرارداد و حمايت‌هاي مالي و نهاده‌اي، آنها را به زراعت چوب در زمين‌هاي شخصي خود ترغيب كنند. وي معتقد است: در زمين‌هاي ملي مورد واگذاري، بر حسب استعداد، دست كم در 40 درصد عرص? آن، گونه‌هاي جنگلي با نظر كارشناسان سازمان جنگل‌ها كاشته شود و 60 درصد عرصه به طرح مورد نظر متقاضي اختصاص يابد تا بتوان از اين طريق به هدف مشترك توسعه جنگل و طرح مورد نظر دست يافت. اين مديركل اسبق سازمان جنگل‌ها با تاكيد بر اينكه انتخاب عرصه طرح بايد با موافقت اوليه اداره كل منابع طبيعي مربوط انجام شود، گفت: در تمامي عرصه‌ها اعم از شخصي يا منابع ملي، شرط اصلي، تهيه و تدوين طرح بر اساس ضوابط و شرايط با توجه به استعداد اراضي در عرصه‌هاي فاقد پوشش درختي ـ درختچه‌اي و به بيان كلي‌تر خارج از عرصه‌هاي جنگلي است كه طرح تهيه شده بايد به تاييد برسد. به گفته هدايتي، در تمام طرح‌هايي كه قرار است در عرصه‌هاي ملي و يا شخصي اجرا شود اداره كل منابع طبيعي پس از تاييد كميته‌هاي فني مي‌تواند ضمن هماهنگي قبلي، مجري را براي استفاده از تسهيلات بانكي به بانك‌هاي عامل يا اداره كل تعاون استان معرفي كند. وي درباره مدت زمان اين طرح‌ها يادآور شد : مدت واگذاري اجراي طرح‌هاي زراعت چوب در عرصه‌هاي ملي برحسب سرشت گونه‌هاي كاشته شده و در قالب فرم انعقاد قرارداد توسعه درخت‌كاري و زراعت چوب تهيه شده توسط دفتر ستادي كه به تأييد دفتر حقوقي سازمان متبوع رسيده است تعيين مي‌گردد. كارشناسان مي‌گويند: با اجراي زراعت چوب در حوزه ادارات كل منابع طبيعي چهارگانه شمال و با تبعيت از روش و برنامه كاري مشخص، شاهد شكوفايي هر چه بيشتر در زمينه توليد چوب و تأمين مواد اوليه سلولزي در بخش‌هاي مختلف صنايع وابسته، ايجاد اشتغال، رونق اقتصاد روستايي و صادرات هر چه بيشتر محصولات گونه‌هاي دو منظوره و چند منظوره و در نهايت بهبود كمي و كيفي آب و خاك و محيط زيست شمال كشور خواهيم بود. جنگل‌هاي هيركاني در شمال ايران 9/1 ميليون هكتار وسعت دارد و 36 درصد سطح استان‌هاي شمالي را در بر مي‌گيرد. ك/4 7517/621/402/506




این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 407]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن