بخور اوكاليپتوس براي مصارف خوراكي نيست

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: بخور اوكاليپتوس براي مصارف خوراكي نيست
عمومي- گروه سلامت- سپيده سمائي:
مرگ يك نوزاد يك ماهه و 5 تا 6 مورد مسموميت ناشي از خوردن بخور اوكاليپتوس در آغاز فصل سرد، مقامات وزارت بهداشت را برآن داشت

تا جدي‌تر از هميشه نسبت به خطر مصرف خوراكي اين بخور گياهي هشدار دهند.
مسموميت اتفاقي ناشي از مصرف خوراكي بخور اوكاليپتوس به‌جاي شربت‌هاي دارويي مورد مصرف در سرماخوردگي و سرفه، ناشي از شباهت بسته‌بندي اين بخور با شربت‌هاي دارويي در شيشه‌هاي 60 ميلي ليتري است.

هرچند توضيحات و هشدارهاي لازم روي شيشه‌هاي اوكاليپتوس درج شده، اما ثبت دست‌كم 30 مورد مسموميت سالانه با اين ماده حاكي از آن است كه اين اقدام كافي نبوده‌ است.

«2هفته پيش در توابع تهران مادري به اشتباه و به جاي شربت سرماخوردگي، بخور اوكاليپتوس را به نوزاد يك ماهه خود داد و موجب مرگ كودك شد.»

دكتر طلعت قانع، دبير مركز اطلاع‌رساني داروها و سموم وزارت بهداشت در گفت‌وگو با همشهري، با بيان اين مطلب از قدمت اين مشكل خبر مي‌دهد: در طول 12 سالي كه ما در مركز ملي اطلاع رساني داروها و سموم موارد مسموميت با اين بخور را ثبت مي‌كنيم، سالانه بيش از 30 مورد ثبت مي‌شود.

وي در پاسخ به اين سؤال كه چرا تاكنون اقدام پيشگيرانه كافي در اين زمينه به عمل نيامده است، مي‌گويد: در سال‌هاي قبل سعي كرديم با تغيير رنگ و فونت برچسب روي شيشه بخور و درشت‌تر نوشتن كلمه «خطر»، مشكل را حل كنيم ولي چون در تعداد مسموميت‌ها تغييري به‌وجود نيامد، امسال و در آغاز فصل سرما از تمام ظرفيت‌هاي اطلاع‌رساني بهره مي‌بريم تا مردم نسبت به اين خطر آگاه شوند.

مسموميت با سوغات استراليا

اوكاليپتوس درختي است با ارتفاع 5 تا 35 متر و با برگ‌هايي كشيده. اين درخت كه بومي استرالياست امروزه در اكثر نقاط جهان از جمله در مناطق شمالي ايران پرورش داده مي‌شود.

ريشه‌هاي اوكاليپتوس مقادير زيادي آب در خود ذخيره مي‌كند و از اين‌رو در گذشته براي جلوگيري شيوع بيماري مالاريا، اين گياه را در مناطق باتلاقي مالاريا خيز مي‌كاشتند تا مرداب‌ها را خشك كنند.

اين گياه ضد‌ميكروب قوي از اواسط قرن نوزدهم كه پاي آن به اروپا رسيد تا امروز در طب علمي و البته طب سنتي گياهي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

استفاده از بخور اوكاليپتوس را شايد بتوان متداول‌ترين شيوه استفاده از اين گياه در فصل سرما دانست.

برطرف كردن نشانه‌هاي سرماخوردگي، سرفه و گرفتگي بيني دليلي موجه براي استفاده از اين بخور است. هرچند كه در اين مورد هم بايد جانب احتياط را رعايت كرد.

به گفته دكتر قانع كه بخور آب جوش را بهترين بخور مي‌داند، استنشاق بخور اوكاليپتوس در بعضي موارد ممكن است باعث تحريك و حساسيت مخاط بيني و چشم يا منجر به تشديد سرفه شود. به همين دليل توصيه مي‌شود افراد در هنگام بخور با اوكاليپتوس حتما چشم‌هاي خود را ببندند.

بخور را نخور

اگر در خواندن ميان‌تيتر بالا دچار مشكل شده‌ايد، بدانيد كه اكثر كساني كه بخور اوكاليپتوس را به اشتباه مي‌خورند، مشكل مشابهي دارند؛« در ميان مراجعه‌كنندگان با مواردي مواجه شده‌ايم كه افراد كلمه بخور را با فعل امر از ريشه خوردن اشتباه گرفته‌اند و در نتيجه بخور اوكاليپتوس را خورده‌اند.»

دكتر شادنيا، متخصص سم‌شناسي بيمارستان لقمان، با بيان اين مطلب، ادامه مي‌دهد: چنانچه شيشه بخور در كنار داروهاي خوراكي نگهداري شود، خطر مصرف خوراكي آن به‌جاي مصرف استنشاقي با توجه به شباهت ظاهري بسته‌بندي، بسيار محتمل خواهد بود و البته اين محتمل بودن مصرف اشتباه، در پاره‌اي موارد به قيمت جان تمام مي‌شود؛

«خطر بروز مسموميت و حتي مرگ با مقادير كم خوراكي (در حد يك قاشق مرباخوري) هم وجود دارد.»

دكتر قانع، با بيان اين مطلب، ادامه مي‌دهد: گرچه ممكن است برخي از كودكان پس از خوردن محلول اوكاليپتوس بدون علامت باشند ولي گزارش شده است كه مصرف خوراكي كمتر از يك قاشق چايخوري هم مي‌تواند سبب بروز علائم مسموميت حاد در بيمار مسموم شود.

مواردي چون سن و سال، خالي يا پر بودن معده، نوع غذاي مصرفي و قواي جسماني از عوامل تعيين‌كننده ميزان تاثير محلول اوكاليپتوس در افراد مختلف است.

دكتر شادنيا در گفت‌وگو با همشهري علائم مسموميت با اوكاليپتوس را اينچنين تشريح مي‌كند: علائم گوارشي چون دل‌درد، تهوع، اسهال و استفراغ از شايع‌ترين علائم مسموميت با اين دارو است.

در اين شرايط ورود محتويات حلق به ريه و كاهش هوشياري، از عمده‌ترين خطراتي است كه پيش روي فرد مسموم قرار دارد.

كاهش سطح هوشياري، تشنج و خواب آلودگي (در برخي موارد ممكن است كما پس از 10 دقيقه بروز نمايد) از ديگر علائم هستند.

دكتر قانع اثر سريع اين فراورده روي سيستم مغز و اعصاب را نكته‌اي بسيار مهم عنوان مي‌كند: طي 30 دقيقه نخست و در مواردي به‌صورت تأخيري، طي 4 ساعت اول بعد از مصرف خوراكي ممكن است شاهد تنگي نفس، ايست تنفسي و كما در بيمار باشيم. اثراتي كه ممكن است تا 3 روز بعد از خوردن اين ماده نيز ادامه داشته باشد.

وي با اشاره به جذب بالاي محلول اوكاليپتوس دستگاه گوارش مي‌گويد: مصرف همزمان شير يا غذا با اين ماده، سبب افزايش جذب آن مي‌شود، لذا نبايد به بيمار شير خورانده شود.

همچنين به هيچ وجه نبايد بيمار مسمومي را كه به اشتباه بخور اوكاليپتوس خورده است، وادار به استفراغ كرد.

در چنين شرايطي بهترين عمل رساندن سريع بيمار به مراكز درماني است.ضعف عضلات و اختلال حركتي، تنگي يا گشادي مردمك‌ها، ضربان قلب سريع، كاهش فشار خون و تعادل نداشتن از ديگر علائم مسموميت با بخور اوكاليپتوس است.

اسپري اوكاليپتوس در راه است

جدا نگه داشتن شيشه حاوي بخور از شيشه دارو‌ها و خواندن دقيق روي شيشه دارو پيش از مصرف، تنها توصيه‌اي است كه مي‌توان براي مصرف‌كننده داشت، اما با توجه به خطرات جدي چنين اشتباهي آيا نبايد مسئولان امر در اين زمينه چاره‌اي بينديشند؟ چاره‌اي جدي‌تر از توصيه به مصرف‌كنندگان.

پاسخ دكتر علي صفا، مديركل اطلاع‌رساني معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت به اين سؤال همشهري مثبت است: قطعا لازم است بسته‌بندي و شيشه بخور تغيير كند تا شباهت ظاهري با شربت‌هايي مثل شربت سرماخوردگي و شربت سينه نداشته باشد و چنين تغييري بايد در دستور كار قرار گيرد.

از آنجايي‌كه اين تغيير زمان مي‌برد، به‌نظر مي‌رسد وزارت بهداشت فعلا اطلاع‌رساني به مردم در اين زمينه را در اولويت قرار داده‌ است.

البته تغيير شكل اين فراورده از حالت بخور به اسپري برنامه ديگري است كه در معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت پيگيري مي‌شود.
يکشنبه 26 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]