ستاره دنباله.دار

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نگاه اجمالی
روزگاری همین که ستاره دنباله.داری در آسمان پیدا می.شد، مردم از ترس به خود می.لرزیدند. آنان می.پنداشتند که ستارگان دنباله.دار پیکها و علائم بلا هستند و رسیدن بلا و وبا ، یا جنگ و مرگ را از پیش آگهی می.دهند. تقریبا در هر ده سال ، یک بار دنباله.داری درخشان در آسمان دیده شده و دنباله.های نورانی آنها هفته.ها قابل مشاهده می.باشند. اخترشناسان صدها دنباله.دار را شناسایی کرده.اند. هر سال 24 دنباله.دار به محدوده ما در منظومه شمسی می.آیند. روشنایی این دنباله.دارها به حدی نیست که بدون تلسکوپ مشاهده شوند. عده اندکی که درخشندگی زیاد دارند، از باشکوهترین مناظر آسمانی هستند.

تاریخچه
گزارش ظهور دنباله.دارها به هزاران سال پیش برمی.گردد. برخی از آنها مهمانهای منظمی هستند. مثلا ستاره دنباله.دار هالی از زمانی پیش از میلاد مسیح ، هر 75 سال یک بار ظاهر می.شود. اواخر سال 1364 و اوایل 1365 شمسی (1986 میلادی) بار دیگر شاهد بازگشت آن بودیم. شرایط دید این دنباله.دار در اروپا و آمریکای شمالی مناسب نبود، ولی در استرالیا و زلاندنو بوضوح دیده می.شد. ستاره دنباله.دار عظیمی که در سال 1843 دیده شد، دارای دنباله.ای بطول 330 میلیون کیلومتر (205 میلیون مایل) بود. چگالی این دنباله.ها حتی از بهترین خلأی که در شرایط آزمایشگاهی در روی زمین ایجاد شده کمتر است.

ذوب شدن
هنگام نزدیک شدن هسته به خورشید
یخهای آن تبخیر شده و فواره.های بخار
آب از هسته بیرون می.جهند.

نامگذاری ستارگان دنباله.دار
ستاره.های دنباله.دار اجرام مزاحم کوچکی می.باشند که هر چند یک بار در داخل منظومه شمسی ظاهر می.شوند. ستاره.های دنباله.دار روشن مرئی دارای دنباله.هایی هستند که می.توانند تا 90 درجه در آسمان امتداد داشته باشند.

•هر ستاره دنباله.دار به یادبود کاشف آن نامگذاری می.شود. مثلا دنباله.دار اوترما (Comet oterma) یا دیگر همکارانش دنباله.دار ایکیا _ سکی (Comet Ikya - Seki) (ایکیا و سکی) که همنام کاشفان خود هستند.

•برخی از ستارگان دنباله.دار بر اساس سال کشفشان نامگذاری شده.اند. مثلا 1971a اولین ستاره دنباله.داری بود که در سال 1971 میلادی کشف شد و همینطور 1971b دنباله.دار بعدی بود و غیره.

•پس از آنکه مداری برای ستاره دنباله.دار محاسبه شود، شماره گذاری بر اساس عبور از نقطه قرین خورشیدی انجام می.گردد. مثلا ستاره دنباله.دار 1971I اولین ستاره دنباله.داری بود که در سال 1971 میلادی از نقطه قرین خورشید گذشت.
انواع دنباله.ها
دو نوع دنباله وجود دارد: غبار و گاز یونیده. یک دم تشکیل شده از غبار محتوی ذراتی به بزرگی ذرات موجود در دود می.باشد. این نوع دم هنگامی تشکیل می.شود که یک باد خورشیدی مقداری ماده از کما جدا می.کند. چون این ذرات بسیار کوچکند با کوچکترین نیرویی جابجا می.شوند، در نتیجه این دنباله.ها معمولا پخش و خمیده.اند. دنباله.های گازی وقتی تشکیل می.شوند که نور خورشید مقداری از مواد کما را یونیده می.کند و سپس یک باد خورشیدی این مواد یونیده را از کما دور می.کند.

دنباله.های یونی معمولا کشیده.تر و باریکترند.هر دوی این دنباله ها ممکن است تا میلیونها کیلومتر در فضا پراکنده شوند. وقتی که دنباله.دار از خورشید دور می.شود دم و کما از بین می.روند و فقط مواد سرد و سخت درون هسته باقی می.مانند. تحقیقات راجع به ستاره دنباله.دار هیل پاب وجود نوعی دم را نشان داد که شبیه دنباله.های تشکیل شده از غبار بود، ولی از سدیم خنثی تشکیل شده بود. (همانطور که گفتیم مواد موجود در هسته نوع کما و دنباله را تعیین می.کنند).

منشأ دنباله.دارها
دنباله.دارها در دو جا بطور بارز یافت می.شوند: کمر بند کوییپر و ابر اورت. دنباله.دارهای کوتاه مدت معمولا از ناحیه.ای به نام کمربند کوییپر می.آیند. این کمربند فراتر از مدار نپتون قرار گرفته است. اولین جرم متعلق به کمربند کوییپر در سال 1922 کشف شد. این اجسام معمولا کوچک هستند و اندازه آنها از 10 تا 100 کیلومتر تغییر می.کند. طبق رصدهای هابل حدود 200میلیون دنباله.دار در این ناحیه وجود دارد که گمان می.رود از ابتدای تشکیل منظومه شمسی بدون تغییر مانده.اند.

دنباله.دارهای با تناوب طولانی مدت از ناحیه.ای کروی متشکل از اجرام یخ زده به نام ابر اورت سرچشمه می.گیرند. این اجرام در دورترین قسمت منظومه شمسی قرار دارند و از آمونیاک منجمد ، متان ، سیانوژن ، یخ آب و صخره تشکیل شده.اند. معمولا یک اختلال گرانشی باعث راه یافتن آنها به داخل منظومه شمسی می.شود.

مشخصات فیزیکی
یک دنباله.دار در مراحل اولیه ظهور خود به تکه.ای ابر نورانی شبیه است، ولی هر چه در مسیر خود به خورشید نزدیکتر می.شود، روشنایی آن نیز زیادتر می.شود. دنباله اکثر آنها به حدی شفاف است که می.توان نور ستارگان را از میان آن دید.

رأس ستاره دنباله.دار
زمانی که یک ستاره دنباله.دار پیدا می.شود، در نخستین مرحله مانند نقطه.ای کوچک از نور به چشم ما می.آید، هرچند ممکن است که قطر واقعی آن هزاران کیلومتر باشد. این نقطه نور را راس یا هسته ستاره دنباله.دار می.گویند، که به نظر دانشمندان گروه بزرگی از اجسام خرد و سفت است که با گازهایی ترکیب یافته است.

دم ستاره دنباله.دار
همچنان که ستاره دنباله.دار به خورشید نزدیک می.شود، معمولا دمی به دنبال آن کشیده می.شود. این دم از گازهای بسیار رقیق و ذرات خردی درست شده است که از درون هسته ستاره دنباله.دار تحت تاثیر خورشید بیرون می.جهند. دمهای ستارگان دنباله.دار از نظر شکل و اندازه گوناگون هستند، برخی کوتاه و ریشه مانند و برخی کشیده و باریک. معمولا طول آنها به نه میلیون کیلومتر می.رسد و گاهی هم البته ممکن است به 160 میلیون کیلومتر برسد. بعضی از ستارگان دنباله.دار هم اصلا دم ندارند.

گیسوی ستاره دنباله.دار
گرداگرد هسته ، یک چیز دیگر هم هست به نام گیسو. گیسو ماده.ای ابر مانند و تابنده است که گاهی قطرش به 240000 کیلومتر و بیشتر می.رسد.

ماده ستاره دنباله.دار
احتمالا دنباله.دارها از گاز و سنگریزه تشکیل یافته.اند که همه این مواد بصورت گلوله یخی درآمده.اند. با نزدیک شدن آن به خورشید دما بالا می.رود و گاز و غبار بصورت دنباله جریان می.یابند و سرانجام با دور شدن از خورشید سر دنباله.دار دوباره یخ می.زند.

حرکت ظاهری ستاره دنباله.دار
وقتی ستاره دنباله.دار از خورشید دور می.شود، نخست دمش پیشاپیش می.رود و سپس سر آن. علت این امر آن است که فشار نور خورشید اجزای کوچکی از هسته ستاره را بیرون می.راند و این خود باعث تشکیل دم در پیشاپیش راس آن می.شود. در نتیجه هنگامی که ستاره دنباله.دار از خورشید دور می.شود، دم آن می.بایست جلوجلو برود و در اثنای دور شدن از خورشید ستاره دنباله.دار کم کم از سرعت خود می.کاهد و از انظار ناپدید می.شود. ستارگان دنباله.دار ممکن است سالها از برابر چشم ما مخفی بمانند، ولی بیشتر آنها بالاخره به چشم ما خواهند آمد. آنها به گرد خورشید پیوسته در حرکت هستند، ولی برای یک دور گردش به دور خورشید ممکن است زمان زیادی در راه باشند.

مدار ستاره دنباله.دار
•بیشتر ستارگان دنباله.دار در مدار بسته.ای در حال حرکتند، یعنی بر روی مداری حرکت می.کنند که ابتدا و انتهایش بر هم منطبق می.باشد. این دنباله.دارها (مانند ستاره دنباله.دار هالی) بعد از یک پریود به نزدیکی زمین آمده و دوباره مشاهده شده.اند.

•مدارهای ستارگان دنباله.دار دیگر سهمی یا هذلولی است و به احتمال زیاد اینها فقط یکبار در نزدیکی زمین ظاهر و روئیت گردیده و دور می.زنند و سپس می.روند و دیگر به نزدیکی زمین برنمی.گردند.

•به علت تأثیرات گرانشی ، دنباله.دارها در حضیض سریعتر حرکت می.کنند تا در اوج. دنباله.دارها از مدت چرخششان یه دور خورشید طبقه بندی می.شوند: دنباله..دارها با مدت تناوب کوتاه و متوسط (مانند هالی با دوره تناوب 76 سال) بیشتر در بین خورشید و سیاره پلوتون به سر می.برند.

ستاره دنباله. دار هالی

این دنباله.دارها ابتدا در کمربند کوییپر هستند، ولی نیروی گرانش یکی از سیارات بخصوص مشتری آنها را نزدیک خورشید می.راند و دوره تناوب آنها کمتر از 200 سال است. (شومیکر - لوی 9 یکی از این دنباله.دارها بود که عاقبت در مشتری سقوط کرد). دنباله.دارهای بلند مدت با تناوبی بیش از 200 سال که بیشتر در ابر اورت هستند. هیل *پاب نمونه.ای از این دنباله.دارها است که تناوبی برابر با4،000 سال دارد.

ستارگان دنباله.دار بر اساس دوره تناوب مداری شان به دو دسته تقسیم می.شوند: ستارگان دارای دوره تناوب مداری بیش از 200 سال و ستارگانی که دوره تناوب مداری شان کمتر از 200 سال می.باشد. گروه اول ، ستارگان با دوره تناوب طولانی و گروه دوم ستارگان با دوره تناوب مداری کوتاه هستند.

تغییر مدار ستاره دنباله.دار
دنباله.دارهای جدید از دورترین بخشهای منظومه شمسی می.آیند و بیشترشان فقط در مدت چند ماه خورشید را دور می.زنند و سپس برمی.گردند و گردش خود را در ورای سیاره پلوتو به انجام می.رسانند. گردش آنها در مدارهایی بسیار پهن است و چندین هزار سال طول می.کشد. برخلاف سیاره.ها ، دنباله.دارها می.توانند مدارخود را با مدارهای کاملا جدید عوض کنند. آنها اجسامی با ثبات نیستند و هر گاه به سیاره.ای بزرگ مانند مشتری بسیار نزدیک شوند، کشش گرانشی آن ، مدار دنباله را عوض می.کند. این حادثه برای دنباله.دار هالی اتفاق افتاده و از این رو تکرار بازگشت آن بیشتر شده است.

ستاره دنباله دار وست
این ستاره دنباله دار دو دنباله دارد: یک
دنباله گازی مستقیم به رنگ آبی و یک
دنباله خمیده زرد رنگ متشکل از غبار.

مرگ ستاره دنباله.دار
با نزدیک شدن دنباله.دار به خورشید دنباله.اش بزرگتر می.شود. دنباله همواره در جهت مخالف خورشید قرار می.گیرد. فشار نور و حمله بادهای خورشیدی دنباله را به طرف مقابل می.راند. هر موقع که دنباله از کنار خورشید می.گذرد، از ماده.اش کاسته می.شود، یعنی اینکه ستاره دنباله.دار با هر بار عبور از نقطه قرین خورشیدی مقداری از مواد خود را در اثر گرمای خورشید و نیروهای جذر و مدی از دست می.دهد تا بالاخره ستاره دنباله.دار از بین می.رود، که برخی از ستاره.های دنباله.دار با دوره تناوب کوتاه به چندین تکه تقسیم شده و یا حتی از هم پاشیده.اند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 416]