گزارش «ايران»از طرح شاداب سازى مدارس دخترانه

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: گزارش «ايران»از طرح شاداب سازى مدارس دخترانه
گروه اجتماعى - شهناز سلطانى: تصور كنيد ديوار دومترى مدرسه تان به اندازه ۳ برابر مرتفع تر شده و با حصارهاى متعدد فضاى فيزيكى آن مستتر شده است. به نظر مى رسد نخستين چيزى كه از اين ديوارها و حصارها به ذهن خطور مى كند ايجاد فضاى بى روح و سردى است، اما به قول مسئولان آموزش و پرورش اين يعنى نخستين و مهمترين گام در اجراى طرح «شاداب سازى مدارس دخترانه». اين طرح كه در سال هاى اخير هر از گاهى سر بر مى آورد و پس از مدتى تب آن فروكش مى شود به ظاهر ايده قابل تأملى است ولى در عمل ناموفق جلوه مى كند.

396093.jpg

به گفته كارشناسان آموزش و پرورش فقط در شهر تهران كه بيش از ۳ هزار و ۲۰۰ مدرسه دخترانه دارد تاكنون فقط در ۵۰-40 مدرسه آن، ايده شاداب سازى مدارس پياده شده است. (در واقع فقط استتار شده است!) طرح شاداب سازى مدارس دخترانه كه از سال هاى گذشته زمزمه هاى آن آغاز و از هشت سال پيش به طور جدى مطرح گرديد تاكنون در حاشيه قرار گرفته، البته هرگاه هم كه پابه عرصه اجرا گذاشته به استتار اكتفا كرده است. در حالى كه مؤلفه هاى بسيارى براى شاداب كردن دانش آموزان وجود دارد. ضمن آن كه اجراى چنين طرح هايى تغيير در ابعاد مختلف نظام آموزشى درون يك مدرسه را مى طلبد. به اين معنى كه شاداب كردن دانش آموزان در كنار تغيير در نگرش و رفتار اولياى مدرسه، تغيير در محتوا و متن كتب درسى، تغيير در شيوه هاى آموزشى، تغيير در اجراى برنامه هاى اعياد و سوگوارى هاى مذهبى و ملى و تغيير در فضاى سبز و امكانات رفاهى بچه ها در مدرسه و در مرحله آخر تغيير فضاى فيزيكى مدرسه و استتار آن از ديد نامحرمان تجلى مى يابد. ضمن آن كه ظاهراً در اجراى چنين طرح هايى اعتبار و برنامه مدون و مشخصى براى آن ديده نمى شود.
استتار صرف، مدرسه را زندان مى كند
مهندس «نسترن خسروى» رئيس گروه معمارى سازمان توسعه، نوسازى و تجهيز مدارس كشور درباره اجراى طرح شاداب سازى مدارس دخترانه معتقد است: «اگر اجراى اين طرح محدود به مستتر كردن مدرسه با حفاظ هاى متعدد باشد درواقع مدرسه را براى بچه ها به مثابه زندان كرده ايم ، بايد محيط مدرسه به گونه اى باشد كه بچه ها اشتياق حضور در آن را داشته باشند. البته اين را هم بايد بگوييم ساختن چنين مدرسه اى نيازمند صرف هزينه هاى بسيارى است. ضمن آن كه با جايگزينى مصالحى كه احساس زنده بودن را القا مى كند و فضاى سبز كه آرامش روانى را ايجاد مى كند هم مى شود به شاداب سازى مدارس دست يافت.»
وى توضيح مى دهد: «در بسيارى از كشورهاى دنيا مدارس ديوار و حصار ندارد، در حالى كه ما با ساختن حصار و ديوار در اطراف مدرسه مان مى خواهيم طرح شاداب سازى را پياده كنيم. ضمن آن كه هرچقدر ديوار مدارس را بلندتر بسازيم امكان اين كه برج بلندترى در كنار آن و مشرف به آن ساخته شود وجود دارد. در حالى كه با شيوه معمارى ايرانى ـ معمارى درون گراـ مى توان مدارس را به گونه اى طراحى كرد و ساخت كه نياز به استتار كردن نداشته باشد، البته پياده كردن چنين ايده هايى مستلزم زمين هاى بزرگ و اعتبار لازم است. به طور مثال در مدرسه چهارباغ اصفهان با سلسله مراتبى مى توان به درون مدرسه دست يافت بدون اينكه نياز به ديوار براى پنهان شدن از ديد نامحرمان وجود داشته باشد.
ساخت چنين مدارسى علاوه بر اعتبار و زمين وسيع زمان زيادى هم مى خواهد. به طور مثال سازمان نوسازى، مدارس تخريبى را بايد هر چه سريع تر ساخته و تحويل دهد در غير اين صورت بچه ها بدون مدرسه خواهند ماند. بنابراين عملاً دست ما از اجراى طرح هايى با معمارى ايرانى كوتاه مى شود.»
رئيس گروه معمارى سازمان نوسازى، توسعه و تجهيز مدارس كشور تأكيد مى كند: «به عنوان يك زن معمار معتقدم نبايد مدارس را با استتار شاداب سازى كنيم چرا كه در اين صورت مدرسه را با ايزوله كردن از ساير فضاهاى اجتماعى منفك كرده ايم.»
هر سال ۴۰ تا ۵۰ مدرسه تهرانى شاداب سازى مى شود
«زهرا پور محمد» مشاور رئيس سازمان آموزش و پرورش شهر تهران در امور بانوان در اين باره معتقد است: «هدف از طرح شاداب سازى مدارس كشور كه از سال۷۹ مطرح شد، فراهم كردن شرايط و امكانات رفاهى براى دانش آموزان دختر بود، چرا كه دختران برخلاف پسران كه از تحرك فيزيكى بالايى برخوردارند، كم تحرك اند. پژوهش هاى علمى نيز در اين باره بيانگر آن است كه كم تحركى دختران دانش آموز از نشاط آنان در محيط مدرسه مى كاهد، به تبع آن نيز بهره بردارى بچه ها از درس و كلاس كمتر مى شود. بر همين اساس تلاش مى شود با فراهم كردن امكاناتى در محيط فيزيكى مدرسه از قبيل استتار كردن، ايجاد فضاى سبز و امكانات تفريح و بازى دختران از نشاط بيشترى برخوردار شوند. ضمن آن كه در چنين شرايطى خواسته هاى درونى آنان نيز در محيط مدرسه تخليه مى شود نه آن كه در كوچه و خيابان خودنمايى كند.»
وى با بيان اينكه اولين قدم در اجراى طرح شاداب سازى استتار مدرسه است، مى گويد: «به گونه اى بايد محيط فيزيكى مدرسه پوشانده شود كه به راحتى بتوان در آن بدون حجاب رفت و آمد كرد. بر همين اساس سال گذشته ۵۰مدرسه دخترانه در شهر تهران در مقاطع مختلف مستتر شد. براساس برنامه نيز هر ساله بايد ۳۰ تا ۴۰ مدرسه در سطح تهران شاداب سازى شود.»
مشاورر امور بانوان آموزش و پرورش شهر تهران در پاسخ به اين سؤال كه مدارسى كه در اين طرح قرار مى گيرند بايد چه شاخصه هايى را داشته باشند، توضيح مى دهد: «مدارسى كه در اجراى طرح شاداب سازى مدارس كمترين هزينه را تحميل كنند، در اولويت قرار مى گيرند، اما در برخى مدارس به هيچ عنوان اجراى اين طرح امكان ندارد به طور مثال مدرسه اى كه در كنار يك برج ۲۰ طبقه قرار گرفته است خارج از اجراى طرح قرار مى گيرد.»
وى درباره هزينه اجراى طرح هم مى گويد: «اگر به مفهوم واقعى طرح شاداب سازى در مدارس اجرا شود بسيار هزينه بر خواهد بود به اين معنى كه اگر تمامى امكانات و شرايط با نشاط كردن دانش آموزان فراهم شود مى توان گفت اين طرح اجرا شده است. برداشتن گام اول كه همان استتار كردن مدارس است در برخى مواقع ۲۰ ميليون تومان هزينه مى خواهد ضمن آن كه ساختمان مدارس تفاوت بسيارى با هم دارد. به گونه اى كه در برخى مدارس فقط با ديوار يك مترى مدرسه مستتر مى شود، در حالى كه در تعداد ديگرى از مدارس ۳ برابر اعتبار مورد نياز اجراى طرح شاداب سازى يك مدرسه معمولى مورد نياز است. به همين خاطر مهمترين مسئله در اجراى طرح شاداب سازى مدارس تأمين هزينه هاى مالى آن است.»
با وجود عقده هاى هراسناك در بچه ها، طرح شاداب سازى بى اثر است
دكتر «عليرضا شريفى» عضو پژوهشگاه تعليم و تربيت وزارت آموزش و پرورش نيز درباره ضرورت اجراى طرح شاداب سازى مدارس دخترانه مى گويد: اين طرح زمانى وارد مدارس ما شد كه پس از انقلاب تعريف مشخص و روشنى از تعليم و تربيت با رويكرد جديد دينى وجود نداشت ، بنابراين رفتارهاى دينى در قالب رفتارهاى سنتى وارد مدارس شد ، به طورى كه اشكال پررنگ روز قيامت، جهنم و مكافات عمل را در مراسم مذهبى و دينى مى ديديم. از نظر پوشش نيز دانش آموزان معمولاً لباس هاى تيره و مشكى مى پوشيدند. براساس همين رفتارها فضايى در مدارس شكل گرفت كه آثار سوء خود را در روح و روان بچه ها بر جاى گذاشت ، ضمن آن كه برخى از معلمان پرورشى و تعليم و تربيت دينى با برخوردهاى نامناسب خود با دانش آموزان فضاى مدرسه را عارى از شادى مى كردند. بررسى هاى كارشناسان و روان شناسان در همان سال هاى اول پس از انقلاب نشان داد بيش از ۹۰ درصد رنگ هاى به كار رفته در مدارس مات و سرد است و بازتاب آن در اشكال مختلف نمايانگر است بنابراين آموزش و پرورش تحريك شد تا نسبت به اين مسئله چاره انديشى كند. بر همين اساس بخشى از اين فضاى مرده را با رنگ سبز كلاس ها و در و پنجره ها شكست. در سال هاى اخير نيز طرح شاداب سازى مدارس دخترانه همسو با اين تغييرات مطرح مى شود.
البته در سطح خرد اين تغييرات به طور نسبى اثر مثبتى دارد، اما در سطح كلان ارزيابى ها نسبت به علاقه مندى دانش آموزان به محيط مدرسه مثبت نيست. البته بخشى از متغيرهاى مورد نياز براى شادابى بچه ها درون سازمانى و بخشى ديگر نيز برون سازمانى است. البته در اين ميان نقش معلمان تعليمات دينى را نيز نبايد ناديده گرفت. به طور مثال خواندن آيات تبشيرى يا تبذيرى و آياتى از روز قيامت مى تواند بچه ها را بترساند يا به زندگى اميدوار كند. ضمن آن كه كم نيستند بچه هايى كه در كلاس درس با صحبت هاى معلم درباره روز قيامت دچار ضربه هاى روحى و روانى شده اند. بنابراين نمى توان گفت با وجود عقده هاى درونى و هراس، تغيير رنگ در فضاى كلاس و مدرسه مى تواند شادى ايجاد كند. بلكه بايد با تغييرات ابعاد مختلف اين طرح اثرگذار باشد.
وى تأكيد مى كند: «قبل از اجراى طرح هايى همچون طرح شاداب سازى مدارس بايد با استفاده از نظرات روان شناسان بويژه روان شناسان اجتماعى، جامعه شناسان و متخصصان تعليم و تربيت كودك و نوجوان هزينه و فايده كنيم. ضمن آن كه بايد آموزش و پرورش يك بار و براى هميشه تكليف خود را با مباحث پرورشى روشن كند، چرا كه هم اكنون در بعد پرورش بچه ها فقط به پرورش دينى پرداخته مى شود و از پرورش عاطفى، اجتماعى و اخلاقى بچه ها و ساير توانمندى ها و نيازهاى آنان غفلت مى شود. در حالى كه مى توان با استفاده از عوامل متعددى همچون موسيقى در چارچوب هاى قانونى شادى و نشاط را در بچه ها تقويت كرد و در مراسم و اعياد مذهبى و افتخارات ملى به جاى جلسات سخنرانى از برنامه هاى شاد و متنوع استفاده كرد ضمن اين كه روى مسائل شخصى بچه ها نيز بايد تأمل و آنان را تشويق كرد به شاد بودن، در حالى كه همچنان در مدارس ما با تفكر سنتى و كهنه اگر دانش آموزى با صداى بلند بلند بخندد نوعى بى ادبى و هتك حرمت محسوب مى شود.
بنابراين براى شاد كردن بچه ها و ساختن محيطى شاد در محيط مدرسه بايد به همه ابعاد و اشكال شادى آفرين توجه كرد تا به اهداف تعريف شده در اين باره رسيد.
دوشنبه 13 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 214]