واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: بازخوانی فیلمنامه ی "آخرین پیامبر" مرحوم علی حاتمی
آرزویی كه برآورده نشد« من یك آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم یاری كند و اگر مهر خداوند شامل زندگی هنریام شود یك بار به ساخت یك شخصیت بدون نقطه ضعف بپردازم و آن ساخت فیلم عظیمی از زندگی حضرت رسول خدا (ص) است. من از روزی كه فیلم محمد (ص) و یا "الرساله" آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند میخواهم كه قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود...»علی حاتمی در بخشی از گفتگویی كه ده سال قبل با روزنامه "ابرار" داشت، آرزوی مهماش را ساخت فیلمی درباره حضرت محمد (ص) عنوان كرد اما درست چهار ماه بعد، در آذر ماه سال 75 چشم از جهان فروبست و آرزویش ... .به گزارش ایسنا، یكی از فیلمنامههایی كه علی حاتمی به نگارش در آورد "آخرین پیامبر" بود . فیلمنامهای به سفارش مركز طرح "پژوهش كاربردی سینمای ایران" . او قصد داشت فیلمی با شكوه كه بتواند طیف گسترده و انبوه تماشاگران را به خود جلب كند را بسازد.امید روحانی یكی از نزدیكان و همراهان علی حاتمی در گفت و گویی با ایسنا ، درباره شكلگیری فیلم نامه "آخرین پیامبر" اینگونه سخن گفت:« سالهای 70 - 71 مركز "پژوهش كاربردی سینمای ایران" كه در آن دوره رئیس آن آقای خوشنویس (مسئول فعلی فیلمخانه ملی) بود، تصمیم گرفتند فیلمنامههای را به فیلمسازان مختلف پیشنهاد دهند.برهمیناساس؛جلسات و دعوتهای مختلفی از فیلمسازان بزرگی همچون مخملباف، بیضایی، كیمیایی، مهرجویی،تقوایی، حاتمی، كیارستمی و دیگران انجام شد كه از این میان یك تعدادی آمدند كه براساس آن بحثها و گفتگوها، فیلمنامههای مختلفی هم نوشته شد.به عنوان نمونه مسعود كیمیایی فیلمنامه "عینالقضات" را نوشت، علی حاتمی هم فیلمنامه "آخرین پیامبر" را نوشت و سپس به آن مركز تحویل داد و در حقیقت این فیلمنامهها برای آن مركز بود و اگر آلان هم، آن مركز وجود داشته باشد چون فیلمنامهها را خریده است، خودش نیز حق ساخت آن را دارد. »امید روحانی كه در سال 77 به مدت كوتاهی دبیر سرویس صفحات لایی روزنامهای به نام "گزارش روز" بود؛ دو سال بعد از درگذشت علی حاتمی، تمامی فیلمنامه "آخرین پیامبر" را در سه شماره پیاپی این روزنامه به چاپ میرساند.وی درعین حال مطرح میكند: علی حاتمی بعد از اینكه فیلم نامه "آخرین پیامبر" را به آن مركز تحویل داد و به مرحله ساخت نرسید در یك فرصتی میخواست آن فیلمنامه را چاپ كند كه عجل فرصت نداد.به گفته روحانی فیلم نامه "آخرین پیامبر" از جهت امكانات تولیدی و ساخت جزء فیلم نامههای پر هزینه محسوب میشد. همان زمان طی صحبتهایی كه با مرحوم حاتمی برای ساخت این فیلم داشتیم پیش بینی او این بود كه چهار تا پنج سال ساخت این فیلم طول خواهد كشید.شیوه خاص مرحوم حاتمی برای نشان دادن پیامبرروحانی در ادامه گفتگویش با ایسنا به شیوه خاصی كه مرحوم حاتمی در فیلمنامه "آخرین پیامبر" داشته است،اشاره میكند:« تمام آن فیلم نامه با شیوهای برای گریز از سبك اجرایی مصطفی عقاد در فیلم محمد رسولالله نوشته شده بود. چون همانطور كه در فیلم محمد رسولالله شاهد هستیم، برای نشان دادن حضرت محمد (ص) شیوهای همچون دوربین از نگاه پیامبر و ... كه نشانههای از حضور معصوم را به تماشاگر منتقل بكند،استفاده شده است. اما تاكید علی حاتمی این بود كه از این شیوه استفاده نكند، بنابراین او از شیوه نمایش ایرانی به این صورت كه اجرا آن را به "شبیهخوانی" تبدیل كند استفاده كرد. به هرحال این شیوه خاص "حاتمی" بود و خودش هم میتوانست آن را بسازد و هر فصلی كه مینوشت، دكوپار میكرد كه برای ساخت آماده باشد. »روحانی در ادامه میگوید: فیلمنامههای كه توسط آن مركز پیشنهاد میشد که دربارهی چگونگی ساخت آنها هیچ پیشبینی هایی انجام نشده بود.توضیحاتی از مرحوم حاتمی در مورد فیلمعلی حاتمی در بخشی از توضیحاتی كه درباره فیلم "آخرین پیامبر" به قصد نظرخواهی به روحانی نوشته است آورده است:« …. شایسته است متن فیلم "آخرین پیامبر" محمد رسول الله (ص)به جای دو بخش در سهبخش، به ترتیب از تولد تا بعثت، از بعثت تا هجرت و از هجرت تا رحلت تهیه شود… .… توضیح مجدد: رحلت حضرت ختمی مرتبت (ص) به صورت نمادین در بخش اول طی صحنهای الحاقی با خروج اسامه، فرماندهی لشگر اسلام منتخب حضرت رسول اكرم (ص) از جوار بستر ارتحال و تشرف به بارگاه ملكوتی آن حضرت با استفاده از شیوههای نمایشی نوین مورد پسند تماشاگر امروزی انجام میپذیرد. به جهت جذب تماشاگر جوان (كه این اسلام حقیقتا دین جوانان است) حتی الامكان صحنههای غم افزا و منتج به افسرده حالی را به اشاره و در عوض به صحنههایی كه مسبب شادابی و سلحشوری و مصفای دل و جان و روح است بپردازیم كه كه مبشر خلق و خوی محمدی است ….همچنین به دلیل حفظ وحدت مذاهب اسلامی كه از اهداف اصلی تهیه این فیلم مبارك است صحنهی پایانی (فینال) فیلم صحنه موثر و پرشكوه حجه الوداع است كه در حقیقت به نوعی یك جمع بندی عینی است از آنچه در طول بیست و سه سال رسالت آخرین پیامبر خدا محمد مصطفی (ص) بر اسلام عزیز و پیامبر عظیمش گذشت. در صحنه موخر با شیوهی نمایشی حركت به آینده (فلاش فوروارد) عظمت اجتماع امت اسلامی را متشكل از ملل گوناگون همه در یك رخت و یك هیات برگرداگرد خانهی خدا در مناسك حج، پس از چهارده قرن بقاء وعالمگیری این دین مبین در برابر دیدگان جهانیان به نمایش میگذاریم، انشاء الله»بنا بر این گزارش؛از حاشیه نویسی دست نوشتههای علی حاتمی مشخص است كه علاوه بر قرآن از منابع متنوعی استفاده كرد و با صاحبنظرانی هم مشورت و مكاتبه داشته است.هیچ کس جز حاتمی نمیتوانست ...بنا بر این گزارش،همانطور كه همیشه و هرساله به مناسبتهای مختلف از مرحوم حاتمی به عنوان ایرانیترین فیلمساز ایرانی یاد میشود،نمیتوان توقع داشت فیلمنامه "آخرین پیامبر" توسط كارگردان دیگری ساخته شود چون همانطور كه امید روحانی مطرح كرد:« این فیلمنامه همانند كارهای قبلی حاتمی از ویژگی خاصی كه فقط خود حاتمی میتوانست به آن بپردازد؛ بهره برده است. »لینک : «آخرین پیامبر» مرحوم علی حاتمی، به روایت انتظامی "هوارهوار رفتم،مثل غبار رفتم..." به بهانه نخستین نمایش عمومی"حاجی واشنگتن" « مادر» علی حاتمی در جشنواره نمایش و مرور آثار علی حاتمی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 555]