واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد سیاسی - مهدی افشارنیک بیتعارف این واژه «اقتصاد سیاسی» حسابی دهانپرکن است و میشود با آن کلی فضل و افاده فروخت و هرچه تحلیل خود ساخته را به این اسم به خورد خلقالله داد. مثلاً هم از این گفت ونوشت که این علمی است که به تأثیر سیاست در اقتصاد میپردازد ویا برعکس تأثیر اقتصاد در سیاست. کار سختی نیست فقط آشنایی با چند اسم و عنوان برای جور کردن یک یادداشت 700 کلمهای روزنامهای کفایت میکند. خوشبختانه این روزها هم اقتصاد و سیاست بیشتر از گذشته دست در گردن و گریبان یکدیگر دارند و میشود از آلودگی برنج وواردات چای وشکر، تا سیاستهای نفتی نوشت واسمش را گذاشت «اقتصاد سیاسی» که اتفاقاً باید گفت تا حدی هم وجهی یا برشی از واقعیت را با خود دارند. چرا که نه؟ به هر جهت ما هم یکی از این میان. نه سوادی بیشتر از دوستان داریم نه ادعایی فراتر. اما ساده اگر بخواهیم «اقتصاد سیاسی» را در ذهن خود بسازیم یا بازسازی کنیم، گفتنی است که اصولاً برای اداره اقتصاد یک کشور همیشه دو مدعی جدی وجود داشته دولت و بازار. البته که دولتها همیشه پر زورتر و مدعیتر بودند و هستند اما آنکه زبان اقتصاد را میفهمد و در واقع برای ادارهاش صلاحیت بیشتری از خود نشان داده بازار است. حال هرچقدر دولت بر اقتصاد مسلطتر شود سیاستهای کشور و مملکت اصطلاحاً چپ است و نهادگرا و اگر بازار مسلط باشد راست است ولیبرال. (تا ملا لغتی نشدیم بریم سر اصل مطلب) در هفتهای که گذشت و میشود این لایحه هدفمند کردن یارانهها، اقتصاد و سیاست را به خود مشغول کرده است. بحث از اینکه هرنفر چقدر یارانه نقدی میگیرد و اصولاً چه کسانی یارانه میگیرند و دهکبندی میشوند یا توزیع بیدستهبندی داریم تا اینکه اگر یارانهها را کم کنیم نارضایتی جامعه بالا میزند و احتمال شورش و ناآرامی دور از ذهن نیست، سرخطهای مورد بحث بودند و هنوز هم هستند. دولت و مجلس هم در یک رابطه جالب با هم در سیر و سلوکند. که هم بوی همکاری از آن میآید و هم طعم مقابله. هنوز هم لایحه تا پایان سیر مسیر نکرده وتا الان بررسی مواد 13 و16 از همه داغتر بوده. در واقع هدفمند کردن یارانه به طور کلاسیک در دنیا یعنی تسلط کمتر دولت در اقتصاد و اعتماد بیشتر به بازار. در واقع دولت نقش حمایتی خود را به عنوان تأمین کننده معیشت مردم کمرنگتر میکند تا فرایند کسب وکار به طور طبیعی شکل بگیرد و با هدایت دست نامرئی بازار امکان تولید ثروت در جامعه بیشتر شود. از این رو دولت کمتر یا به صورت هدفمند یارانه میپردازد که تأمین نیازهای مردم در قالب بازار صورت بگیرد. این تغییر حالت دولت از تأمینکننده معیشت به تأمین کننده کالاهای عمومی مثل امنیت و ثبات و بهداشت عمومی، شخصیت و منش دولتمردان را نیز تغییر میدهد در این حالت دیگر آقای رئیسی نمیتواند با ورود به شهری، دانشگاهی، انجمنی، محفلی برای به دست آوردن دل مبارک آن اهالی قولهایی بدهد بیحساب، قرارهایی بگذارد بیکتاب که حتی همکاران خودش هم نه خبر داشته باشند نه رضایتی برای همراهی آن. دولت معیشت ساز با دولت ثبات آفرین فرق دارد. معیشتساز عامهگرا است ونیازش به کارشناس بسیار کمتر از تریبون، اما آن دیگری نه. هدفمند کردن یارانهها اما در دولتی در حال تصویب وتأیید است که از دوستان مجلسی خود در دور پیش تثبیت گراتر در قیمتهایی بود که به مردم عرضه میکرد و دغدغه معیشت و نون و سفره مردم را بیشتر از دیگران در گفتار خویش حفظ میکرد. از اینرو بود که در مقابل درخواست مجلس برای افزایش قیمت بنزین مقاوت میکرد و هنوز هم در شکلی دیگر در حال ایستادگی است در برابر این خواسته. اما چه شد که این دولت به هدفمند کردن یارانهها رسید؟ بسیاری از همین برادران اصولگرادر مجلس چون آقای موید حسینی میگویند که درد کسری و کمبود بودجه که دیگر آن درآمدهای کرور کرور میلیاردی در کار نیست. رفتار دولت هم در بررسی ماده و13 ورود احمدینژاد به مجلس و خط و نشان کشیدنش این را تأیید کرد. چنانچه توانست اختیار حسابی را که از عواید هدفمند کردن پر میشد را بینظارت و بیحرف وسخنی در آینده به دست آورد. اینگونه هر جا که کسری بروز کند و کارمندی و جماعتی حقوقشان پس و پیش شود دولت بیدغدغهای برای مجوز گرفتن از مجلس میتواند پول سرریز کند (بماند که توزیع این پولها خود داستانی است). انگیزه دولت برای هدفمند سازی، رفع کمبودهای خود است. دولتی که به درآمدهای افسانهای عادت کرده، نمیخواهد صبح شود وقصه به اتمام برسد و شهرزاد قصهگو به اطاق خودش برگردد، درآمدهای افسانهای این بار نه از چاه نفت که از دل جامعه فراهم میآید و این با اعتماد به بازار برای تأمین معیشت مردم فرق میکند. در واقع هنوز چشمانداز رونق کسب و کار و پررنگ شدن بازار در اداره اقتصاد ابری و غبارآلود است. با این روند گویا باید منتظر دولتی سرمایهگذار باشیم که همه را یکسان حمایت نمیکند و اقشار خاصی را پوشش میدهد، از سویی دیگر با یکهتازیاش مجال را از بازار میگیرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 197]